ابو ریحان بیرونی دانشمند برجسته

بیرونی

ابوریحان محمدبن‌احمد بیرونی(440-362 فراروی ماهشیدی)، دانشمند برجسته ‌ی ایرانی، در رشته‌های گوناگون دانش، انگارش(ریاضی) ، گیتاشناسی(جغرافیا) ، زمین‌شناسی، مردم‌شناسی، گیتیک(فیزیک) و اخترشناسی، سرآمد روزگار خود بود. او از نخستین دانشمندانی است که در نوشته‌های خود به پیشینه‌ی کهن نگاریی یک نهاده دانشین پرداخته است. اندازه‌گیری چگالی 18 فلز و سنگ گران‌بها، اندازه‌گیری کلفتی و پیرامون زمین، شیوه‌ای نو برای نمودارسازی(طراحی) جهان‌نما های گیتاشناسییی ، اندازه‌گیری اندازه ‌ی میان شهرها، پژوهش در باورها و کهن نگاری مردم هندوستان و فراهم ساختن فهرست نسک ‌های زکریای رازی، از کارهای ماندگار اوست.

  زندگی‌نامه

  محمد‌بن‌احمد بیرونی، ابوریحان، (440-362 ماهشیدی)، دانشمند برجسته‌ی ایرانی، در سوم ذیحجه‌ی 362 هجری قمری(18 دی‌ماه 351 خورشیدی) در شهرکاث، از شهرهای استان خوارزم، به دنیا آمد. پدرش، ابوجعفر احمدبن ‌ علی اندیجانی، اخترشناس دربار خوارزم‌شاه در رصدخانه‌ی گرگانج بود و مادرش، مهرانه، پیشینه‌ی مامایی داشت. چنان که خود گفته است، پدرش را در پی بدگویی حسودان از دربار راندند و به ناچار در یکی از روستاهای پیرامون خوارزم ساکن شدند و چون برای مردم روستا بیگانه بودند، به بیرونی آوازه پیدا کردند. برخی نیز گفته‌اند چون در بیرون شهر کاث، که پایتخت خوارزم بود، به دنیا آمد، به این نام سرشناس گشت.

خوارزمی پدر علم جبر

خوارزمی

ابوعبدالله محمد بن موسی خوارزمی، انگارش دان(ریاضی دان) پرآوازه‌ ی ایرانی، چنان‌که پژوشگران اروپایی نیز بدان معترفند، یکی از بزرگ‌ترین انگارش ‌دانان همه‌ی اعصار به شمار می‌آید. با این همه از زندگانی وی آگاهی اندکی در دست است. بر پایه‌ی همین دانستنی‌های اندک، می‌توان گفت که وی به گمان بسیار از نزدیک به سال 170 تا پس از 232 فراروی ماهشیدی می‌زیسته است. نسک شمارش(حساب) خوارزمی مایه آشنایی مسلمانان و سپس اروپایی‌ها با رقم‌های هندی و شیوه‌ی شمارش هندی شد و نسک جبر و مقابله نام نویسنده‌اش را همچون بنیانگذار جبر در یادها ماندگار کرد. وی را استاد راستین کشورهای اروپایی در دانش جبر می‌دانند.

خوارزمشاهیان

خوارزمشاهیان

 آغاز کار خوارزمشاهیان

نوشتکین نیای بزرگ خوارزمشاهیان، غلامی بود از اهالی غرجستان که توسط سپهسالار کل سپاه خراسان در زمان سلجوقیان خریداری شد.

این غلام رفته رفته در دوران فرمانروایی سلجوقیان به سبب استعداد سرشار و کفایتی که از خود نشان داد به زودی مدارج ترقی را طی کرد و به مقامات عالی رسید تا این که سرانجام به امارت خوارزم برگزیده شد.

نوشتکین صاحب ۹ پسر بود که بزرگ‌ترین آنها، قطب الدین محمد نام داشت.

پس از نوشتکین، فرزندش محمد از جانب برکیارق به ولایت خوارزم رسید «۴۹۱ ق / ۱۰۹۸ م» و سلطان سنجر نیز بعدها او را در آن سمت ابقاء کرد.

بدین ترتیب دولت جدیدی بنیانگذاری شد که بیش از هر چیز برآورده و دست پرورده سلجوقیان بود. قطب الدین محمد به مدت سی سال تحت قیومیت و اطاعت سلجوقیان امارت کرد

نادر شاه

زندگینامه نادرشاه افشار

 پیش از پادشاهی

نادرشاه افشار در سال ۱۰۶۶ه‍.ش در ایل افشار در درگز در شمال خراسان به دنیا آمد. این ایل به دو شعبه بزرگ تقسیم می‏شد: یکی قاسملو و دیگری ارخلو یا قرخلو؛ نادر شاه افشار از شعبه اخیر بود. طایفه قرخلو را شاه اسماعیل از آذربایجان به خراسان کوچاند و در شمال آن سرزمین، در نواحی ابیورد و دره گز و باخرز تا حدود مرو مسکن داد؛ تا در برابر ازبکان و ترکمانان مهاجم سدی باشند. تعداد بسیاری از این ایلها در زمان شاه عباس اول در ایل شاهسون ادغام گشتند.

نام اصلی او «نادرقلی» بود و هنوز به ۱۸ سالگی نرسیده بود که همراه با مادرش در یکی از یورشهای ازبک‌های خوارزم به‌اسارت آنها درآمد. بعد از مدت کوتاهی از اسارت گریخته و به خراسان برگشت و در خدمت حکمران ابیورد باباعلی بیگ بود. او گروه کوچکی را به دور خود جمع کرده بعد از کنترل چند ناحیه خراسان خود را «نادرقلی بیگ» نامید.