رهروان طریقت نقشبندیه

نقشبندیه

 

نقشبندیه طریقتی است منسوب به خواجه بهاءالدین محمد نقشبند بخارایی (۷۹۱-۷۱۸ هـ. ق)، شاخه‌ای منشعب از سلسله خواجگان که اصل آن به عارف ایرانی خواجه یوسف همدانی باز می‌گردد.

بعدها این سلسله در هند هم نفوذ یافت و به خصوص در دوره اقتدار مغولان در هند، تأثیر و نفوذ مشایخ آنها قابل ملاحظه بود و سلاطین آن سرزمین غالباً به این طریقه منسوب بودند؛ چنانکه گویند امیر تیمور گورکانی به شاه نقشبند ارادت داشت.

 

صوفیان ملامتیه

ملامتیه

مَلامَتیه نام طریقتی از صوفیان است که در سده هشتم میلادی در ایران سامانی فعال بودند.

ملامیّه و ملامتیه از ماده «ملامت»، به معناى سرزنش و نکوهش، است.  پیروان این فرقه به سودمندی «سرزنش نفس» باور دارند و می‌کوشند دانایی‌های خود را پنهان کرده و کاستی‌ها و اشتباهات خود را علنی کنند تا با این کار همواره با یاد نقص‌های خود باشند.

صوفیان قادریه

قادریه

در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشده‌است. شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامه ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است در آینده مورد چالش قرار گیرند و زدوده شوند.

 

قادریه از جمله طریقت‌های تصوف است. قادریان از پیروان شیخ عبدالقادر گیلانی(تولد ۵۶۲ ق)، ملقب به قطب الاعظم، هستند.

صوفیان فرقه بکتاشیه

فرقه بکتاشیه

بَکتاشیه، طریقتی که خود را منسوب به حاجی بکتاش ولی زاهد خراسانی می دانند. ولی این دقیقاً به معنی ایجاد این مذهب به دست وی نیست. بسیاری پیدایش این مذهب را به دست فردی به نام بالم سلطان می دانند.

این طریقه از آناتولی شروع شد و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی و در پی کشورگشایی‌های آن، به شبه جزیره بالکان و از آنجا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاههای بکتاشیه در آنجا ساخته شد. راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمده‌ای داشت. امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی و به طور محدود در ترکیه، در میان مردم سوریه، مصر، ترکهای مقیم اروپا و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه و کوزوو رواج دارد.

صوفیان طریقت مولویه بخش 3

مراتب در سلسه مولویه

در میان طریقت‌ها بی‌تردید طریقتی که به آداب و ارکان بیشتری عنایت را نشان می‌داد یا به عبارت صحیح‌تر بیش‌ترین آیین و رسوم را داشت طریقت مولویه بود. وابستگان طریقت مولویه مراتبی هم در میان خود داشتند. اولین مرتبه از آن مراتب محب بود. محب کسی بود که به طریقت انتساب جسته بود و از طرف یکی از مشایخ بر سلکه‌ی او تکبیر خوانده شده بود. بعد از محب، چله و به ترتیب درویش مطبخ (خان)، درویش (دده)، چله شکستن، ضابطان درگاه، خدمات مطبخ، شیخ، خلیفه، مثنوی‌خوانان، و اصول تدریس مثنوی. سالکی که اقرار می‌کرد و چله‌نشینی را به پایان می‌برد و صاحب حجره می‌شد درویش و دده خوانده می‌شد. کلمه‌ی اقرار کردن، به معنی چله‌نشینی کردن و عهد بستن به کار می‌رفت. سالک اقرار می‌کرد بر اینکه رضایت دارد خود را کاملاً به طریقت می‌سپرد.

صوفیان طریقت مولویه بخش 2

طریقت‌های مرتبط با مولویه

 

مولویه - بکتاشیه

طریقتی است که به نام حاجی بکتاش معاصر مولانا تأسیس شده است. عارفی بوده که به قیوم شریعت چندان پای‌بند نبود.

 

مولویه - اهل فتوت

مولوی و اطرافیان وی از همان آغاز با اهل فتوت جوش خورده بودند. علی‌رغم اینکه بعضی از مشایخ اهل فتوت جوش و خروش مولوی را نتوانستند تحمل کنند به ایراد از وی پرداختند. اکثر مشایخ و اهل فتوت مولانا را قبول داشتند و وی را از خود می‌دانستند. در زمان سلطان ولد و اولو عارف چلبی هم این پیوند و یگانگی دوام پیدا کرد.

صوفیان طریقت مولویه بخش 1

طریقت مولویه

 

طریقت مولویه یکی از طریقت‌های صوفیانه که در قرن هفتم هجری در آسیای صغیر رشد و نمو یافت و به اشاعه‌ی آیین خود پرداخت. پیروان این طریقت که در واقع طرفداران آیین و روش مولانا جلال‌الدین محمد بلخی بودند، پس از مولانا بالندگی یافتند. بنیانگذار اصلی طریقت مولویه بهاءالدین ولد، فرزند مولانا بود و کسی که در جهت رشد آن کوشید، اولو عارف چلبی فرزند سلطان ولد بود. در عهد امویان دسته‌ای از مذهبیون به وجود آمدند که اساس مذهب آنان روی‌گردانی از دنیا، همراه با زهدی متعصبانه و خشن در برابر آشوب‌های داخلی بود. این گروه صوفیان نام گرفتند و پس از چندی تحت تأثیر اسماعیلیان با افکار فلسفی در آمیختند. با گذشت زمان فرقه‌های متفاوتی از صوفیان شکل گرفت و خانقاه‌های زیادی تأسیس شد، یکی از فرقه‌ها مولویه نام داشت که به مولانا جلال‌الدین بلخی منسوب است. صوفیان به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شدند:

صوفیان رهرو سهروردی

سهروردیه

سهروردیه یکی از طریقت های تصوف است که توسط ابوالنجیب سهروردی تاسیس شد.

در مکتب تصوف سهروردیه عرفان با تَشَرُّع و زُهد درهم آمیخته و تصوف عبارت از زهد و عبادت و رعایت فرایض دینی و تکیه بر دعا و ذکر است، برخلاف مکتب مولویه که متکی بر وجد و سماع و شعر است. در بین سالکان طریقت سهروردیه، خواندن رساله قشیریه، احیاء علوم الدین و آثار ابن عربی معمول بوده است.

صوفیان فرقه ذهبیه

سلسله ذهبیه

 

ذهبیه یکی از سلسله (فرقه)های تصوف اسلامی است که در ایران و سایر کشورها پیروانی دارد. اگرچه برخی اقطاب ذهبیه منسوب به مذاهب غیر شیعی هستند (مانند احمد غزالی که شافعی مذهب است) لیکن ذهبیه به عنوان یکی از سلسله (فرقه)های تصوف شیعی شناخته می‌شود. قدمت سلسله دراویش ذهبیه را به قرن سوم هجری قمری و به ابو محفوظ معروف بن فیروز کرخی معروف کرخی نسبت می‌دهند. از مشایخ آن می‌توان شیخ جنید بغدادی و شیخ سری سقطی و شیخ احمد غزالی و شیخ نجم الدین کبری را نام برد. در فارس، خراسان، آذربایجان، خوزستان و برخی بلاد دیگر، فقرای این سلسله پراکنده‌اند.

صوفیان فرقه چشتیه

چشتیه

 

چشتیه یکی از سلسله‌های تصوف افغانستان بوده‌است.

در مملکت افغانستان علاقه خراسان هرات یک دهات بنام چشت شریف است - در پنجم و ششم صدی هجری چندتن از بزرگان دین در خراسان قصبه چشت یک سلسله رشد و هدایت را ابتدا کردن این خانقاهی نظام بنامی چشتیه دوام گرفت- بزرگان این شاخه از سلسله چشتیه هستند او از یکی با دیگری خرقه ارادت را گرفتن- این سلسله را یکه بزرگی که به یکه روایتی از ایشیاهی کوچک آمده بود و نامیش ابو اسحاق بود این سلسله چشتیه را ابتدا کرد- به یک دیگر روایتی این بزرگ از علاقه شام تعلق داشت او معروف بنامی ابو اسحاق شامی شد.