آتشکده فیروزآباد یا کاخ اردشیر بابکان

کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد در روزگار اردوان پنجم واپسین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان بنیان‌گذار کیادان (خاندان) ساسانی در سده ۳ میلادی ساخته شد. کاخ اردشیر بابکان کاخ بزرگی است در سوی باختری شهر کنونی و آنطرف رودخانه. اندازه زیربنا 55×104 متر میباشد، و اردشیر پس از گشودن همه بخش‌های پارس و کرمان و شکست شاهان بومی این بحش ها، دستور داد تا در فیروزآباد افزون بر نوسازی بنای شهر، آتشکده و کاخی باشکوه بسازند و آنرا «ایران را شکوه افزاید» نام گذارد.

کاخ فیروزآباد نخستین بنای ایوان(طاق) و گنبددار روزگار ساسانی است که با یک راه و روش مهرازی(معماری) تبارمند میهنی با سنگهای نیمه تراش میخکی ساخته شده، و ایوان و گنبد هم از سنگ و روال آن هم ایرانی میباشد. ستونهای چهارگوش و نیمه ستون همه از سنگ میخکی در این ساختمان بکار رفته، و این گونه ستون سازی در بناهای اشکانی نیز دیده شده است. درون بنا و روی سنگها را با گچ‌بریهای شگرف که ویژه مهرازی روزگار ساسانی است آراسته گردیده، و بالای ایوانچه‌ها و درگاهها گیلوئی‌هائی است به روال گیلوئی‌های بالای درگاه‌ها در تخت جمشید.

شهر گور نخستین شهر دایره ای ایران

شهر گور

 

شهر گور که به نخستین شهر دایره‌ای شکل ایران شهرت دارد در نزدیکی فیروزآباد فارس واقع شده. این شهر یکی از شگفت‌انگیزترین محوطه‌های باستانی ایران می‌باشد. کشف نقش چهارشاهزاده ساسانی روی بقایای کاخی از دوره اردشیر بابکان به همراه کف منقوش رنگی از این دوره بخشی از این شگفتی‌ها است که با گذشت بیش از ۲۰۰۰ سال همچنان رنگ‌های به کار رفته در آن تندرست مانده‌است. این شهر مملو از نقاشی‌ها و تصاویر باستانی از آن دوره ساسانی است.

قطر شهر گور ۲ کیلومتر و دورتادور آن حصاری خشتی با خندقی به عرض ۵۰ متر محصور کرده‌است چهار دروازه به نامهای دروازه هرمز در شمال، دروازه اردشیر در جنوب، دروازه مهر(میترا) درشرق، دروازه بهرام در غرب، ورودی‌های این شهر را تشکیل می‌دهند.در بخش مرکزی شهر به شعاع ۴۵۰ مترکه به وسیله حصاری از سایر بخش‌های شهر مجزا می‌شده بناهای حکومتی ومحل اقامت درباریان بوده مهم‌ترین بناهای آن شامل:منار وتخت نشین(طربال) است.