زن در اوستا

زن در اوستا 
در تاریخ ایران باستان مقام زن در جامعه بسیار بالا بود و زن در بسیاری از شئون زندگی با مرد همکاری می کرد.بنا بر نوشته کتاب نیرنگستان پهلوی زنان می توانستند در سرودن یسنا و برگزاری مراسم دینی با مردان شرکت کنند.یا خود به تنهایی به انجام اینگونه کارها بپردازند.زنان حتی می توانستند در اوقات معینی به پاسداری آتش مقدس پرداخته و طبق کتاب مادگان هزار دادستان به شغل وکالت و قضاوت مشغول گردند. 
در فروردین یشت و دیگر یشت ها و هم چنین شاهنامه و دیگر حماسه های باستانی این سرزمین اسامی بسیاری از این زنان نامدار و پهلوان و میهن پرست را که به واسطه کارهای مفید و نیکشان در فهرست زنده روانان جاوید در آمده اند نام برده شده و بر روان فرهمند آنان درود فرستاده می شود. 
زن در ایران باستان حتی به مقام شاهی نیز می رسیده است.در اوستا هرجا از روان مردان پاک و پرهیزکار سخنی در میان است بلافاصله روان چنین زنانی را نیز به یاد آورده وبه روانشان درود می فرستد. 
در یسنای 42 بند 10 می فرماید: 
"ای اهورامزدا از میان مردان و زنان آن که به بهترین وجه سپاس تورا به جا می آورد تو خود به درستی آن را خواهی دانست به چنین مردان و زنان بی ریا بخشش نیک منشی عطا فرما" 
در یسنای 35 بند 6 آمده: 
"آنچه را مرد یا زنی درست و خوب و شایسته دانست باید از روی روشن بینی به جای آورد و به دیگران نیز بیاموزد تا همه آن را بدرستی انجام دهند" 
و در یسنای 30 بند 2 آمده: 
"ای مردم گفتار نیک دیگران را بشنوید و با اندیشه روشن در آن بنگرید و میان نیک و بد را خود تمییز دهید.و پیش از اینکه فرصت از دست رود هر مرد و زن باید خود، راه خویش را برگزیند.بشود که به یاری خرد اهورایی در گزینش راه نیک کامروا گردید" 
در اوستا تعلیم برای مردان و زنان واجب است : 
دختران باید بیش از پسران به فراگرفتن علم و دانش بپردازند.زیرا آنان تا در منزل پدرند باید به ترتیب و آرایش خانه پدر پرداخته و چون به منزل همسر شدند باید به تعلیم و تربیت فرزندان و نسل آینده مشغول شوند.در کتاب بندهش در مورد کمال و رسایی خلقت زن از روز نخست چنین می گوید"آن گاه اهورامزدا روان را که پیش از پیکر آفریده بود به کالبد مشیه و مشیانی بدمید و آنان جان گرفتند.پس بدانها گفت:شما پدر و مادر مردمان آریایید. من شمارا پاک و رسا آفریدم با پارسایی به زندگی بپردازید.نیک اندیش و نیک گفتار و نیک کردار باشید".آنگاه نخستین چیزی که آن دو اندیشیدند این بود:"هریک از ما باید خشنودی و دوستی دیگری را فراهم آوریم"پس آنگاه خرامیدن آغاز کردند. 
اشو زرتشت در انتخاب همسر آینده دختر خود سرمشق خوبی برای ما در گاتها به یادگار گذارده چنانچه در یسنای 53 بند 3 می فرماید: 
"و تو ای پوروچیست ای جوان ترین دخترم، من که پدر تو هستم از برایت جاماسپ را که یاور دین مزداست از روی راستی و منش پاک به همسری برگزیدم.اینک برو با خردت مشورت کن و در صورت قبول با عشق پاک در انجام وظیفه مقدس زناشویی رفتار نما"آنگاه بدنبال همین بخش اشو زرتش خطاب به نو عروسان و دامادان می فرماید: 
"اینک من روی سخنم با شماست.به اندرزم گوش دهید و گفتارم را خوب به خاطر بسپارید و با غیرت در پی زندگانی پاک منشی بر آیید.هریک از شما باید در کردار نیک و مهرورزی بر دیگری پیشدستی جوید تا این زندگانی مقدس زناشویی را با خوشی و خرمی بگذراند" 

زن در زبان اوستایی و سانسکریت به لقب(ریته سیه بانو)یا (اشه بانو) خوانده می شده که به معنی دارنده فروغ راستی و پارسایی است.امروزه واژه اولی در زبان فارسی حذف شده و فقط بانورا که به معنی فروغ و روشنایی است برای زنان به کار می بریم.باز کلمه مادر در زبان اوستایی و سانسکریت (ماتری)سات که معنی پرورش دهنده می باشد و خواهر را (سواسری)وجود مقدس و خیر خواه می نامند وزن شوهردار به صفت (نمانوپتنی) یا نگهبان خانه نامزد گردیده است. 
باز در کتاب بندهش درباره زن آمده که: 
"در روز نخست هورمزد به زن فرمود :ای زن تورا آفریده ام تا مردان پارسا و پهلوان به وجود آوری و در آغوش پر مهر خود پرورش دهی تا به یاری آنان ریشه نادرستی و ناپاکی از جهان بر افتد" 
در دیگر زبانهای ملل از جمله دیگر آریان اروپایی و سامی نژادان و زرد پوستان خداوند را با ضمیر مذکر خوانده و اورا چون مردی می شمارند.در صورتی که طبق مندرجات اوستا اهورامزدا هم جنبه مادری دارد و هم جنبه پدری.چنانکه از شش صفت برجسته پروردگار سه صفت اولی را که وهومن:خرد اردیبهشت:راستی و شهریور: نیرومندی باشد که از صفت مشخصه مردان و در برابر سه صفت دیگر که سپندارمذ:عشق پاک، خرداد :رسایی و کمال و امرداد :جاودانگی باشد از صفات مشخصه زنان است و زنان در واقع با زاد و ولد نسل خود را امرداد یا جاودان می سازند. 
در بندهش آمده: 
"هورمزد نسبت به آفریدگان هم حق مادری دارد و هم پدری زیرا همانند پدر آفرینش را به شکل نطفه در عالم مینوی از خود بیافرید و چون مادر آنرا بپرورید و به گیتی آورده نگهداری می کند و رزق و روزی می دهد" 

بر گرفته شده از کتاب "جهان بینی زرتشتی" نوشته شده توسط موبد رستم شهرزادی است 

برگرفته از

پایگاه پژوهشی هخامنشیان