نگاهی به سامانیان

تشکیل سلسله سامانیان در ماوراءالنهر 
امیر اسماعیل سامانی در زمان جنگ عمرولیث صفاری با مخالفان , در ماوراءالنهر سلسله سامانیان را تاسیس کرد. او که قدرت را از پدران خود و جنگ با ترکان بت پرست بدست آورده بود , قلمرو سامانیان را گسترش داد. پایتخت او شهر بخارا بود . او پس از شکست دادن عمرولیث , تمام خراسان را فتح کرد و بدلیل دلیری و توجه به عمران و آبادی کشور , دولت سامانیان را به قدرت و وسعت فراوانی رساند. 
از سوی دیگر وجود وزیران خردمندی چون بلعمی و جیهانی دستگاه امیر اسماعیل , در این قدرت و وسعت تاثیر فراوانی داشت . خصوصا آنکه سامانیان به زبان فارسی علاقه فراوانی داشتند و از شاعران و نویسندگان حمایت میکردند . شاعران و دانشمندانی چون رودکی , ابوعلی سینا و ابوریحان بیرونی در این دوره می زیستند. 

انقراض سامانیان
اختلافات داخلی و حمله خارجی , سامانیان را منقرض می سازد 
دولت سامانیان که در ابتدا با نظم بسیار اداره میشد , بدلیل مشکلات درونی سست شد و علت اصلی آن وجود سپهسالاران یعنی فرماندهان بزرگی بود که در دولت سامانی جای وزیران را گرفتند . آنان اسیران ترک نژاد بودند و پس از رسیدن به مقام سپهسالاری قدرت خود را افزایش دادند به حدیکه امیران سامانی بازیچه دست آنان شدند. از جمله معروفترین سپهسالاران آلپتکین است 
اما در شرق و مغرب دولت سامانی نیز مشکلات فراوانی وجود داشت . در مغرب , سلسله دیلمیان تاسیس شده بود در مشرق نیز دولت مسلمان و ترک نژاد آل افراسیاب به قلمرو آنان حمله کردند. سرانجام با حمله آل افراسیاب و سقوط بخارا در اواخر قرن چهارم هجری , سلسله سامانیان منقرض گردید.