صولت الدوله قشقایی
صولت الدوله
تولد
او از فرزندان داراب خان رئیس ایل قشقائی بوده و در فیروزآباد از شهرهای استان فارس متولد شده است.سال تولد صولت‌الدوله در کتاب «فارس و جنگ بین‌الملل» نوشته رکن‌زاده آدمیت به سال ۱۲۹۷ قمری، در کتاب «از باورد یا ابیورد خراسان تا ابیورد یا ابولورد فارس» نوشته مظفر قهرمانی ابیوردی به سال ۱۲۹۵ قمری و در کتاب «شرح حال رجال ایران» نوشته مهدی بامداد به سال ۱۲۹۳ قمری درج شده‌است. با توجه به اینکه مظفر قهرمانی ابیوردی فرزند معین دفتر منشی صولت‌الدوله بوده و اطلاعات او می‌تواند به واقعیت نزدیکتر باشد همچنین با استناد به کتاب سفرنامه حاج ایاز خان قشقایی که مربوط به وقایع سفر حاج ایازخان قشقایی مشاور و صندوقدار صولت‌الدوله می‌باشد، تولد صولت‌الدوله در سال ۱۲۹۵ قمری (۱۲۵۷شمسی) به نظر صحیح‌تر می‌رسد.
زندگی
به علت رشادت و مهارت وی در تیراندازی و جنگ‌های چریکی، در اواخر سلطنت مظفرالدین شاه قاجار به وی لقب صولت‌الدوله داده شد.
صولت الدوله در سال ۱۳۲۴ قمری رسماً به ریاست ایل قشقائی رسید. او از بدو امر طرفدار مشروطه خواهان بوده و همواره با نفوذ بیگانگان در فارس مخالف بوده‌است. پس از صدور حکم جهاد توسط شیخ عبدالحسین مجتهد لاری علیه انگلیسیان و تعرضپلیس جنوب به قسمتی از ایل قشقایی تصمیم به جهاد گرفت و تا عزل فرمانفرما از ریاست فارس و ورود دکتر مصدق السلطنه به فارس یعنی آخر سال ۱۳۳۸ قمری می‌جنگید. پس از ورود دکتر مصدق‌السلطنه به شیراز آمد و مورد محبت واقع شد و چونسردار سپه ظهور کرد و اوضاع ایران تغییر یافت او نیز مانند قوام‌الملک و دیگر روسا در تهران ساکن شد و از طرف ایل قشقایی، وکالت مجلس شورای ملی را یافت.
در این دوران، قشقایی ها با دولت مرکزی رابطه خوبی داشتند. همانگونه که در کتاب سفرنامه حاج ایاز خان قشقایی درج شده است، در زمان بازگشت احمدشاه قاجار از دومین سفر فرنگ (نهم ربیع‌الثانی ۱۳۴۱ قمری/هشتم آذرماه ۱۳۰۱ شمسی)، صولت‌الدوله نیز همراه با رضاخان سردار سپه و جمعی از خوانین جنوب کشور و بزرگان قشقایی از جمله زایر خضرخان اهرمی، غضنفرالسلطنه برازجانی، سردار ارفع (پسر شیخ خزعل)، حاج ایازخان قشقایی، شیخ حسین خان چاهکوتاهی و ... در بندر بوشهر هنگام پیاده شدن شاه از کشتی، از احمدشاه قاجار استقبال می‌کند.
پس از خاتمه جنگ جهانی اول و تخلیه ایران از قوای بیگانه، در انتخابات دوره پنجم مجلس شورای ملی از جهرم به وکالت انتخاب شد. همچنین در دوره هشتم مجلس شورای ملی نیز مجدداً به نمایندگی مردم جهرم برگزیده شد و به مجلس راه یافت. در این دوره پسرش ناصرخان نیز به عنوان نماینده مردم آباده انتخاب شد.
وفات
رضاشاه اصولا با روسای ایلات میانه‌ای نداشت و درصدد بود آنها را از میان ببرد. صولت الدوله با مستوفی‌الممالک دوستی و نزدیکی زیادی داشت و وجود مستوفی موجبات حفظ جان او را فراهم می‌کرد. در سال ۱۳۱۱ خورشیدی، مستوفی در گذشت و بلافاصله، صولت‌الدوله و پسرش ناصرخان در حالیکه هر دو وکیل مجلس بودند و مصونیت داشتند توسط پلیس سیاسی دستگیر و به زندان افتادند. صولت الدوله قریب شش ماه در زندان قصر در شرایط نامساعدی به سر برد. صولت‌الدوله در شانزدهم مهر ۱۳۱۱ در زمانی که نماینده مجلس شورای ملی بود، در زندان قصر تهران درگذشت.
بن مایه
سفرنامه حاج ایاز خان شاکری قشقایی، به کوشش پرویز شاکری، ناشر: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ص۲۱، ۱۳۸۸
فارس و جنگ بین‌الملل، محمد حسین رُکن زاده- آدمیت، انتشارات اقبال، ۱۳۵۷، چاپ چهارم
دانشنامه رشد
دانش نامه آزاد ویکی پدیا
