آتش،تلگراف عهد هخامنشی

آتش در عهد هخامنشی

نقش مذهبی آتش در ایران باستان بیشترین سهم از نقشهای این آفریده هفتم اهورامزدا را در متون دینی و تاریخی به خود اختصاص داده است و بیش از سهم های دیگر آن شناخته شده است اما آتش کاربردهای دیگری هم در آن دوران داشته است.


آتش در دوره هخامنشیان کارکردی ارتباطی نیز داشت و از آن همانند تلگراف بی سیم استفاده می شد.

به فرمان خشایارشای هخامنشی (485 - 465 قبل از میلاد)، از شوشتر و همدان، دو پایتخت بزرگ تا به سر حدات ایران برج های بسیار بلند به فاصله های معین ساختند و در بالای آنها پاسبانانی گماشتند تا شب ها به کمک شعله آتش و حرکات و علایم مخصوصی که به آن می دادند، از

این برج به برج دیگر وقایع مهم دورترین حدود مملکت را به مراکز برسانند.

در سال 479 قبل ازمیلاد،‌ وقتی سپهبد ایران، آتن، پایتخت یونان را فتح کرد، در شب همان روز خبر به شاهنشاه رسید که در سارد پایتخت لیدی اقامت داشت.

در شاهنامه و در یادگار زریران نیز آمده است که با آتش افروزی در بالای کوه های بلند لشگریان را به گرد آمدن و آماده حرکت شدن خبر می دادند.

این شیوه شاید در دوره های بعد هم مورد استفاده قرار گرفته باشد. 

به عنوان مثال، کوهی در اصفهان در نزدیکی منار جنبان قرار دارد و بر بالای آن آثار آتشگاهی به جا مانده است که کارشناسان با توجه به بقایای باروهای اطراف آن گمان می‌برند، 

شاید محلی برای دیده بانی و علامت دادن برای آتش بوده باشد.


در شیراز نیز کوهی در نزدیکی دروازه قرآن است و بر فراز آن، جایگاهی است که امروزه موسوم به «تنوره دیو» است و در گذشته احتمالا «تنوره دید» نامیده می‌شد.این جایگاه نیز کاربردی این چنینی داشته است . 


منبع : مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی