زندگی نامه ابراهیم بن ماهان - موصلی

ابراهیم پسر ماهان پسر بهمن پسر پشنگ بود . ماهان ، پدر وی ، از دهقانان ارجان و ازخاندان شریف آن سامان بود که از جور عمال بنی امیه از فارس به کوفه مهاجرت کرده بودند . ابراهیم در کوفه به سال 122 - 125 هجری - در کوفه متولد شد .

در دو یا سه سالگی پدرش ماهان را از دست داد و تحت سرپرستی مادر و داییهایش بزرگ شدو او را برای تحصیل به مکتب فرستادند.

ابراهیم به موسیقی عشق و علاقه فراوان داشت اما چون اولیاء او مایل نبودند که او در تحصیل علم کوتاهی کند و به موسیقی بپردازد ، بر او سخت گرفتند. ابراهیم که شیفته موسیقی بود از کوفه به موصل فرار کرد و یکسال در موصل اقامت گزیدازاین رو پس از بازگشت بین دوستانش به موصلی معروف شد . ابراهیم سپس با اندوخته ای که فراهم کرده بود از موصل برای ادامه تحصیل موسیقی به ری رفت و نزد اساتید موسیقی این شهر به فرا گرفتن این هنر مشغول شد .یکی از مربیان موسیقی او در ری جوانویه زردشتی بود .

ابراهیم موصلی میگوید : وقتی برای تحصیل موسیقی به خانه حوانویه رفتم در منزل نبود منتظر شدم تا آمد . انگاه مرا دید با کمال احترام از وضع من جویا شد و چون میخواست از منزل بیرون رود خواهر خود را مامور پذیرایی من کرد .شب هنگام با جمعی از دوستان موسیقیدان ایرانی خود به خانه بازگشت و مرا به حضور طلبید و شراب و میوه و گل حاضر کرد و ان جماعت به زدن و خواندن مشغول شدندو من کار آنها را نظاره میکردم و او مرا پیش خود نگاهداشت

چنان که گفته شد ابراهیم در ری الحان موسیقی فارسی را فرا گرفت و در این شهر زنی اختیار کرد به نام شاهک، و این شاهک مادر اسحاق و سایر فرزندان ابراهیم بود

ابراهیم موصلی که در خواندن الحان فارسی و عربی و نواختن عود در زمان خود بی مانند بود ، مورد توجه خلفای عباسی قرار گرفت و در دربار هارون الرشید مقام و ثروت و منزلتی تمام یافت . ابراهیم در نتیجه توجه خافای عباسی مردی متعین و ثروتمند شد و خانه او در بغداد یکی از مجللترین خانه ها بود و مقام و اهمیتش به قدری شد که در موقع بیماری خلیفه به عیادت او میرفت

ابراهیم ارگانی معروف به موصلی عربی در کانون عراق است و چنانکه دیدیم سرچشمه هنر او موسیقی ایرانی است و تنها کاری که او کرده این است که برای شعرهای عربی آهنگهای ایرانی ساخته است

مورخان معاصر ابراهیم متفق القولند که او در زمان خود در نواختن عود و خواندن آواز بر دیگران برتری داشته و استاد مسلم عصر خود به شمار می امده است . او در تالیف و تصنیف و ساختن آهنگ نیز استادی بی مانند بود

صاحب اغانی می نویسد که لحن ضربی ماهور از ابتکارات اوست .ابراهیم علاوه بر فرزندنش اسحاث و برادرش منصور ، شاگردان بسیار تربیت کرد وبیشتر خوانندگان و نوازندگان بغداد و دربار خلفا از تربیت شدگان او بودند

ابراهیم در سن 61 سالگی به سال 183 - 188 هجری - در بغداد درگذشت و مامون بر جنازه او نماز گزارد

برگرفته از : بزرگان سرزمین پارس

بن مایه: تاریخ موسیقی ایران اثر حسن محشون