استفاده موسیقایی از برخی ابزار غیر موسیقایی پیرامون زندگی بشر در بیشتر جوامع رواج دارد. از جمله این که زنان مازندرانی در اوقات فراغت خویش بر تشت های فلزی می کوبند. سنتی که در مازندران به تشت کوبی مروف است و امروزه در شادی های آنان گهگاه اجرا می شود. بلوچ ها نیز در جنوب شرق ایران، با استفاده از کوزه و تشت، یک نوع موسیقی کوبه ای خاص خود دارند. البته استفاده از کوزه در نقاط دیگر جهان از جمله آفریقا نیز رایج است که در آن جا کوزه های مورد استفاده به اودو معروف اند. ممکن است سنت کوزه نوازی آفریقایی از طریق سواحل اقیانوس هند به سرزمین بلوچ ها سرایت کرده باشد. در حال حاضر کوزه نوازی بلوچی به صورت محدود رواج دارد ولی گروه های نوجوی موسیقی ایرانی، استقبال زیادی از آن کرده اند و این ساز هم اینک کاربرد رو به گسترشی دارد.
در هرمزگان کوزه را با نام (( جله )) مشناسند و نحوه ی نواختن آن با کوزه سیستان متفاوت است. کوزه سیستانی دارای روش ساخت، پخت و همچنین خاک متفاوتی است و معمولاَ آن را در کنار سینی گذاشته و می نوازند. بر خلاف تصور، کوزه با وجود سادگی ساختمان دارای صدادهی و توانایی های بسیار بالایی در اجرای قطعات و ریتم های مختلف است، که متا سّفانه مورد توجه قرار نگرفته است و اکثر نوازندگان و آهنگسازان به صورت اِفکتیو از آن استفاده می کنند و یا آن را به عنوان سازی مستقل نمی شناسند. ساز کوزه افزون بر این که خاستگاه ایرانی دارد ، دارای صدادهی بسیار نزدیکی با طبلاست و در سازبندی موسیقی ایرانی دارای رنگ جدید و خوبی نیز هست.
- ۹۲/۰۹/۰۵
