نگاهی به علویان طبرستان و صفاریان
علویان طبرستان و صفاریان
همزمان با ضعف حکومت طاهریان دو حریف قوی پنجه یکی در طبرستان و دیگری در سیستان در حال پیشرفت بودند. هر دو جریان تا روی کار آمدن سامانیان حکومت کردند. علویان طبرستان به ریاست حسن‌بن زید بن اسماعیل معروف به حالب الحجاره که از فرزندان امام حسن بود، طبرستان را تحت تسلط خود در می‌آورند. از طرف دیگر یعقوب لیث صفاری با شکست دادن محمدبن طاهر آخرین فرمانروای طاهریان خراسان را ضمیمه قلمرو خود کرد. یعقوب بعدها هوس عراق و مازندران کرد، و قسمتی از مازندران را تصرف کرده روی بسوی بغداد کرد ولی در جنگ لشکر خلیفه عباسی معتمد شکست خورد.
بعد از یعقوب برادرش عمرو لیث به حکومت صفاری رسید. ولی بر خلاف برادر راه سازش با خلافت عباسی را در پیش گرفت. وی بر خراسان و عراق و فارس و کرمان و سیستان و مهستان و مازندران و غزنه مستولی شد. ولی بالاخره در جنگ با اسماعیل سامانی شکست خورد. امیر سامانی او را دستگیر کرد، به بغداد می‌فرستد و عمر لیث در آنجا کشته می‌شود یا بروایتی دیگر در زندان به علت آنکه نگهبانان وی را فراموش کرده بودند، بر اثر گرسنگی می‌میرد. حکومت علویان طبرستان نیز در سال 316 ه. ق با کشته شدن آخرین امیر علوی برچیده می‌شود.
اسامی سادات علوی طبرستان و زمان امارت هر کدام
1- حسن‌بن زید حسنی، داعی کبیر بنیان‌گذار حکومت علوی طبرستان 250 تا 270 ه. ق
2- محمدبن زید برادر حسن، (وابسته به حکام سامانی) 270 تا 287
3- حسن‌بن علی حسینی معروف به (ناصر کبیر یا اطروش) 301 تا 304
4- حسن‌بن قاسم حسنی، معروف به داعی صغیر 304 تا 316
حکومت مستقل صفاری با شکست ابوعلی محمدبن علی بن لیث صفار منقرض شد. ولی امیران سامانی با دادن حکومت سیستان به نبیره‌گان صفاری باعث تداوم آن در خاندان صفاری شدند.
برگرفته از
تاریخ ایران پس از اسلام
- ۹۲/۰۹/۲۵
