دانشمندان بنام دوره طاهریان

دانشمندان مشهور دوره طاهریان

1-    ابوعبدالله محمدبن موسی الخوارزمی: از ریاضی‌دان مشهور دوره طاهریان است. وفاتش را در سال 261 ه‍. ق نوشته‌اند. وی بزرگ‌ترین ریاضی‌دان دنیای قدیم و مخترع واقعی کامپیوتر است. اثر او در تمدن اسلامی و مراکز علمی اروپا از قرن 12 میلادی به بعد آشکار است. اروپائیان وی را بنام Alkhorism می‌شناسند. از آثار وی که در دست است. 1- کتاب حساب به زبان لاتینی 2- کتاب المختصر فی حساب الجبر و المقابله (در 2 متن عربی و انگلیسی)....

2-    ابوالعباس فضل‌بن حاتم النیریزی: متوفای 309 ه‍. ق ریاضی‌دان – شرح وی بر کتاب اصول بطلیموس و کتاب سمت القبله از وی دردست است.

3-    محمدبن کثیر الفرغانی: هم عصر خوارزمی بیست رساله و کتاب از او در اسطرلاب کتابی در اصول علم نجوم با ترجمه‌های لاتین در دست است.

4-    محمدبن موسی بن شاکر خراسانی: متوفای 259 ه‍. ق آثار در دسترس وی عبارتند از: 1- معرفة الاشکال البسیطه والکریه 2- کتاب مخروطات.

5-    عمربن فرُّحان الطبری: ریاضی‌دان و منجم و مفسر بزرگ قرن سوم ه‍. ق از آثار او که در دست است: 1- رساله‌یی در احکام نجومیه 2- تفسیر کتاب الاربعه 3- رساله‌یی در استخراج ضمیر بطریق نجوم 4- جوامع‌ الاسرار فی علم النجوم 5- کتاب مختصر مدخل القیصرانی فی احکام النجوم.

6-    ابومعشر جعفربن محمد بلخی: متوفای 272 ه‍. ریاضی‌دان و منجم بزرگ قرن سوم ه‍. ق از آثار وی حدود دوازده کتاب در دست است از جمله: 1- ترجمه فارسی رساله‌یی در اتصال کواکب و قرانات 2- کتاب ادوار والالوف 3- الموالید 4- احکام تحویل سنی الموالیه 5- الاصل وسرائی الاسرار والمدخل فی علم النجوم 6- احکام تحاویل سنی العالم و....

7-    ابوبشر عمروبن عثمان مولی بنی الحارث: متوفای 183 ه‍. ق بزرگ‌ترین عالم نحو و صاحب اولین کتاب بزرگ و جامع در علم نحو که به الکتاب مشهور است. در فارسی به سیبویه فارسی معروف است.

8-    ابوحنیفه احمد بن داود بن وفند دینوری: از دانشمندان بزرگ که در نحو و لغت و ادب و هندسه و حساب و نجوم استاد بوده است. متوفای سال 281 ه‍. ق از آثار اوست: 1- الشعر و الشعراء 2- کتاب الفصاحة 3- کتاب النبات 4- اخبار الطول 5- وصایا. ابوحنیفه در ریاضی نیز تألیفاتی داشته است.

9-    ابن قتیبه ابوعبدالله محمدبن مسلم الکوفی المرزی الدینوری: هم عصر ابوحنیفه دینوری (213-276 ه‍. ق) بود، ولادت وی در کوفه بوده است. و پدرش در مرو به علت داشتن شغل قضاوت مشهور به دینوری بوده است. تألیفات او مانند معاصرانش جامع جمیع معارف و اطلاعات عصر بوده است. از آثار معروف وی: 1- ادب الکاتب 2- کتاب الشعر 3- عیون الأخبار.

10-امام ابوداود سجستانی: 202-275 ه‍. ق از رجال و اکابر و مشاهیر علماء و محدثین و حفاظ از امام محدثان عصر خود بود. آثار او عبارتند از 1- السنن 2- مراسیل ابی‌داود 3- التنزیل فی الرسم 4- البعث والنشور 5- مسائل امام احمد 6- ستمیة؟؟ الاخوة 7- سؤالات ابوعبید آجری. و در زهد و تقوا مشهور بود (به نقل از تاریخ سیستان، ایرج افشار سیستانی، ص 914-913).

بر گرفته از

تاریخ ایران بعد از اسلام