پادشاهان اساتیری ایران بخش سوم

تهمورث

بنابروایت شاهنامه،تهمورث پسر هوشنگ،و مدت شهریاریش سی سال بود.طبق معمول بین روایات اوستائی و پهلوی اختلاف زیادی  وجود دارد و همین اختلاف احوال موجب شده است که در روایات اسلامی در مورد وی شاخ و برگ های ساختگی زیادی بوجود آید.

در اوستای موجود بیش از چند بار از تهمورث یاد نشده است.ماخذ مزبور جز در یکی دو مورد آگاهی قابل توجهی بدست نمی دهد و تنها در یشت های پانزدهم و نوزدهم وبیست وسوم نامی ازتهمورث آمده است.در بند دوم آفرین زرتشت پیامبر نیز از تهمورث یاد شده است.در آنجا که زرتشت برای کی گشتاسب آرزوی کامیابی میکند.

چنین می گوید:

"چون تهمورث (ازین ونت) مسلح شوی.از آنجا که تهمورث با اهریمنان و دیوان پیکار کرده و بسیاری از آنها را  کشته است،ویرا تهمورث دیوبند می نامند.

در فصل سی و سوم شاهنامه پادشاهی هوشنگ و تهمورث هفتاد سال قید شده و این با روایات ملی که پادشاهی هوشنگ را چهل سال و سلطنت تهمورث را سی سال ذکرکرده ند درست در میآید. و بنابر این اشاره،میبایستی تهمورث بلافاصله پس از هوشنگ به  شهریاری رسیده باشد.

به موجب مآخذ پهلوی،خط و پیدایش آن به تهمورث نسبت داده شده  و این مطلب که طبق کتب اسلامی وی خط را از دیوانی که در بند کرده بود آموخته،مبنی بر اشتباه است. تهمورث علاوه بر داشتن مقام پهلوانی و شهریاری خداپرست نیز بوده است.هم او بود که بت پرستی را ممنوع ساخت ،خداپرستی را رواج داد و بر دین ادریس بود.تهمورث دستور داد که همه ی دیوان و اهریمنان از میان مردم بیرون شوند،و آنها را به بیابانها و دریاها فرستاد.به قول طبری مدت پادشاهیش چهار صد سال بود.

لقب تهمورث زیناوند یعنی تمام سلاح و دیوبند است.به گفته ی  صاحب متون الاخبار،تهمورث در هفت کشور رایت سلطنت برافراشت او تابع اوامر الهی بود و بروایت اکثر مورخان،روزه داشتن در زمان وی متداول و معمول گردید.سبب این امر آن بود که قحطی سختی در  میان مردم بروز کرد. تهمورث بملاحظه ی حال فقرا و یتیمان فرمان  داد اغنیا به غذای شام اکتفا کنندواز خوردن غذای روز چشم پوشی کنند و آن را به طبقات مذکور بدهند.

اکثر مورخان بر این عقیده اند که مدت عمر تهمورث هشتصد سال و دوران پادشاهیش سی سال بوده است و شهرهای قهندز،مرو،آمل، طبرستان،سارویه و اصفهان را او بنا کرده است.