باورهای ایرانیان در زمان هخامنشی
دین در زمان هخامنشی
پژوهش درباره‌ی اینکه هخامنشیان دارای دین زرتشتی بودند یا نه، مبحثی است طولانی و بسیار پیچیده میان آنانی که در تاریخ هخامنشی تحقیقات و کاوشهایی نموده و صاحب نظرند. البتّه با توجّه به زمان این سلسله، متوجّه می‌شویم که با تاریخ متداولی که از برای ظهور زرتشت ذکر می‌شود. یعنی قرن ششم پیش از میلاد بایستی هم عصر با آغاز سلطنت هخامنشیان بوده باشد. امّا تولد زرتشت در قرن ششم امروزه آن اهمیت و اعتبار گذشته را از دست داده و بسیاری از دانشمندان، حوالی قرن هشتم پیش از میلاد را عصر ظهور پیامبر می‌دانند. در اینجا به هیچ روی بر آن نیستیم تا درباره‌ی عصر پیامبر به گفت‌وگو و بحث بپردازیم. لیکن قدر مسلّم آن است که زرتشت در حدود دو قرن پیش از شاهنشاهی هخامنشی ظهور کرده است در اینجاقدر متیقّن و مسلّم آن است که ما به هیچ‌وجه نمی‌توانیم اقوال کسانی چون خسانتوس Xantus و هرمیپوس Hermipus و امثال آنها را بپذیریم که تاریخ سرسام‌آور شش هزار و یا اندکی بیشتر و کمتر را از جنگ ترویا Troia یا لشکرکشی خشایارشا به یونان و یا حمله‌ی اسکندر را ذکر می‌کنند. اینان خود به مسائلی اشاره می‌کنند که وضع را تا اندکی روشن می‌کند و آن تعدّد نام زرتشت و شخصیتهایی به نام زرتشت می‌باشند که در سحر و جادو دستی توانا داشته و در اعصار دوری زندگی می‌کرده‌اند و به مناسبت تجانس اسمی، چون پیامبر بلند آوازه شد، برای شهرت وی آن حوادث و اموری را که به زرتشتهای دیگری وابسته بود، به این وابستند و افسانه‌های مردمی جادوگر و ساحر و نیرنگ‌باز با شخصیت مردی مصلح، دانا و وارسته آمیخته شد. هر کاوشگر و محقّقی هرگاه به دقّت در اقوال و آرای تاریخ‌نویسان یونانی به کاوش، جست و جو و پژوهشی منتقدانه بپردازد، به زودی به این مسئله آگاهی می‌یابد. تاریخ‌نویسان یونانی و غیریونانی درباه‌ی روش زرتشت آن قدر به نیرنگها، شعبده‌ها و ساحری و امور خارق‌العاده اشاره می‌کنند که حدّی بر آن متصوّر نیست، و آن‌گاه خود را در خلال گفته‌هایشان از کسانی دیگر نیز نام می‌برند که زرتشت نام بوده و به سحر و جادو می‌پرداخته‌‌اند.
- ۰دیدگاه
- ۲۸ ارديبهشت ۹۲ ، ۱۱:۳۲
