شادباش نوروز

 

گشت گرداگرد مهر تابناک ، ایران زمین / روز نو آمد و شد شادی برون زندر کمین

 

ای تو یزدان ، ای تو گرداننده ی مهر و سپر / برترینش کن برایم این زمان و این زمین

 

نوروز باستانی، یادگار جمشید خردمند پدر ایرانیان، این آیین افسانه ای، روشنی بخش همچو پاکی آتش زرتشت، یادآور مهرورزی میترا، این نماد شکوه و شادمانی آریایی ها، بر ایرانیان پاک پندار؛ راست گفتار و نیک پندار همایون باد.

نوروز یادگار جمشید برای نوادگان کوروش بزرگ است، واهشته مهر زرتشت، بزرگی کوروش، سالاری داریوش، جام جمشید، کمان آرش، پاکی سیاوش، رخش رستم، شیدایی فرهاد، میهن پرستی پاپک برای آریایی ها است.

نوروز هنگامه نو شدن است و چه زیبایت به پاسداشت نو شدن گیتی و سپهر اندیشه هایمان را تازه کنیم، بدی ها را دور ریخته و نیکی ها را پراکنده نماییم، هنگامه ای برای پنداری نوین، کرداری نو و گفتاری نیکو. نوروز پیام آور مهر و مهربانی است، در این جش باستانی همچو میترا به هم مهرورزیده و مانند نیاکان پرآوازه مان شادمان و خنده رو باشیم و به هم شادی پیشکش کنیم. امید دارم که هفت سین زندگی تان سرسبز بوده و در کنار هم، پیام نوروز را که همانا دوست داشتن، شیدایی و در کنار هم بودن می باشد به کارگیریم.

نوروز یادگار ماندگار پاکی ها، نیکی ها، پهلوانی ها و سربلندی نیاکان نیک سرشتمان است که جاودانه و همیشگی می باشد. در این رستاخیز گیتی به یاری اهورامزدا برای برپایی شادی و سرخوشی به پاخیزیم و بهروزی و پیروزی را به هم پیشکش نماییم و همانند بهار در ستیز با تاریکی و به امید گام برداریم.

جشن مهرگان

مهرگان جشنی است که بازبسته به ایزد مهر ایزد پیمان و جنگ است، ایزدی که یشت دلکش و رزمی مهریشت در اوستا یادمان اوست.

واژه مهر در اوستا میثرَ (miθra) به سانسکریت میترَ (mitra)و در پهلوی میتر(mitr) و میترا(mitra) آمده است که آن را از ریشه ی may یا mā به معنای پیمان بستن و قرار گذاشتن و نیز از همین ریشه به معنی سنجیدن و اندازه گرفتن می گیرند و هرکدام از معانی بالا که برای این ریشه در نظرگرفته شود، با کارکرد مهر، نیک همخوانی دارد.

خویشکاریِ نگاهبانی ایزد مهر از پیمان و کیفر مهر دروجان (پیمان شکنان) به روشنی در مهریشت دریافتنی است، نیز در متون پهلوی این خویشکاری ایزد مهر برجسته است، آنگاه که مهر مواظبت شدید از پیمان نه هزار ساله هرمز و اهریمن دارد و حتی برای وارد نیامدن کوچکترین خدشه بر این پیمانِ ازلی، مهر ایزد جنگاور بر خلاف دیگر ایزدان حتی کارکردی منفی پیدا می کند(بند 29 مهریشت ) چون هرگز راضی نمی شود پیروان راستی بیش اندازه مقرر در جبهه نیکی بر علیه بدی پیشروی و پیش از زمان موعود اهرمن و پیروانش را از هستی براندازند او مواظبت دارد که این پیمان نه هزار ساله در زمان خود به سر آید و طرفین موظف به اجرای پیمان باشند، این خویشکاری مهر در مهریشت (بند 2) نیز سفارش شده که هرگز نباید پیمان را شکست حتی اگر با دروند و پیرو اهریمن بسته شده باشد.

فردوگ

دو جشن و مراسم دینی که به عنوان فروردگان باقی است. نخست ایام فروردگان یا همان پنجه است که بنابر روایتی ده روز می باشد ودر آخر سال و اول سال به یاد بود فروشیان برگزار میگشت. دوم روز نوزدهم از ماه فرودین میباشد که فروشی یا فروهر نام داشته و بنابر برخورد وتقارن دو نام ، جشن فرودینگان برگزار میگشت. این جشن و مراسم دینی امروزه به نام فردوگ مشهور است.

 

خرم روز

روز اول دی ماه می باشد که نام نخست از هر ماه به نام خداوند نامی است. ریشه دی از دتوش اوستایی می باشد. به همین جهت روز اول دی به موجب یکی بودن نام ماه وروز جشن گرته شده وخرم روز نامیده می ش. خرمروز از جمله جشن ای دینی است با آداب ومراسمفراوان.از لحاظ اینگه شب این روز شب یلداست تعبیرها وتفسیرهایی برای این جشن آمده است.

جشن نیلوفر

روز ششم از ماه تیر ، جشنی برگزار می شد تحت عنوان :جشن نیلوفر. ابو ریحان بیرونی اشاره کرده است که این جشنی تازه است و سابقه تاریخی ندارد. در این روز شست وشووتبرک و تقدیس آب معمول بوده و شاید بر اثر اهمال در حساب وشمار روز وماه، با جشن تیرگان قرابتی داشته ویا به احتمال مقدمه جشن تیرگان بوده است.

نوروز از زبان دکتر علی شریعتی

نوروز از زبان دکتر علی شریعتی

«در اسفند سال 46 دانشجویان تاریخ به عنوان سفر علمی به عراق رفتند و من نیز ابتدا عازم بودم اما در آخرین لحظات ناگهان قسمت نشد. چون نوروز را در سفر بودند و آنجا جشن می گرفتند این نوشته را به در خواست همکارات گرامی بر سر راه نوشتم تا در آن اجتماع بخوانند. و اینک به یاد آن حادثه:

سخن تازه از نوروز گفتن دشوار است. نوروز یک جشن ملی است، جشن ملی را همه می شناسند که چیست نوروز هر ساله برپا می شود و هر ساله از آن سخن می رود. بسیار گفته اند و بسیار شنیده اید پس به تکرار نیازی نیست؟ چرا هست. مگر نوروز را خود مکرر نمی کنید؟ پس سخن از نوروز را نیز مکرر بشنوید. در علم و و ادب تکرار ملال آور است و بیهوده «عقل» تکرار را نمی پسندد: اما «احساس» تکرار را دوست دارد، طبیعت تکرار را دوست دارد، جامعه به تکرار نیازمند است و طبیعت را از تکرار ساخته اند: جامعه با تکرار نیرومند می شود، احساس با تکرار جان می گیرد و نوروز داستان زیبایی است که در آن طبیعت، احساس، و جامعه هر سه دست اندرکارند.

رخدادهای تاریخی در نوروز

رویدادهای تاریخی رخ داده در نوروز

 

نوروز روز ملی و جشن همه کسانی است که در فلات ایران (ایران زمین) خود و یا نیاکانشان به دنیا آمده اند و تاریخ و فرهنگ مشترک دارند، از جمله تاجیک ها، افغان ها، کردها و ... و ساکنان سرزمین هایی که در طول قرون و اعصار، امپراتوری ایران را تشکیل داده بودند.

هدف از گرامی داشت نوروز و وقایعی که در طول قرون و اعصار در این روز روی داده است در خور توجه فراوان است. در بسیاری از آثار گذشته نگاران، از جمله در تاریخ طبری، شاهنامه فردوسی و آثار بیرونی؛ نوروز به جمشید، شاه افسانه ای و در پاره ای دیگر به کیومرث نسبت داده شده و آن را به دلیل آغاز بهار، برابر شدن روز و شب و از سر گرفته شدن درخشش خورشید و اعتدال طبیعت، بهترین روز در سال دانسته اند.

حاجی فیروز

حاجی فیروز

حاجی فیروزشخصی سرگرم کننده است که در روزهای نزدیک به  نوروز در کوچه ها و خیابان های ایران ظاهر می شود .

حاجی فیروز ها با چهره سیاه کرده و لباسی به رنگ قرمز همراه با کلاه دو کی شکل قرمز ، دایره و دنبکی به دست می گیرند ، به خیابان می آیند و به رقص و شیرین کاری و خواندن شعرهای ضربی به رقص می پردازند. و از مردم پول می گیرند .

حاجی فیروز چیست ؟

خاستگاه جشن ها و آیین های ایرانی ،  پیوندی ژرف و شگرف با پدیده های کیهانی و هستی شناسانه و همچنین با ویژگی های اقلیمی و زیست بومی دارد . اما روش برگزاری این آیین ها درفرهنگ ایرانی ، بیشتر از دیگران با واقعیت ها نزدیکی دارد و رمزینه های موجود در آن به یکپارچگی به دنیای نیروهای مینوی و ایزدان پیوند نمی خورد . به دیگر سخن در بارورهای ایرانی (برخلاف باورهای یونان و میان رودان ) دسترسی به جهان ایزدان برای مردمان  امکان ناپذیر است. آسمان و نیروهای آن ممکن است تاثیری برفرایند های زمینی داشته باشند اما زمین و باشندگان آن کمترین دخالتی در حوزه توانایی های ایزدان ندارند .

خرداد یا هَئوروَتات

برای واژه / مفهومخرداد ماناها (معناهای) زیر آورده شده است:

تکامل یا رسایی – تندرستی یا سلامتی – خوشباشی یا بهزیستی یا خوشبختی

 

اکنون آن را کمی بگشاییم. این واژه از دو بخش درست شده است: بخش نخست که هَئوروَ (Haurva) بوده است به مرور تبدیل شده است به هرَ Hra یا خرَ Xraکه به مانای همه، یا کل است که از بن و ریشه پیدا می شود. (خرد یا خرَتو Xra-tow به مانای تابش همه چیز از کل و بن وجود انسان نیز از همین ریشه می آید)

بخش دوم واژه خرداد، دات یا داد میباشد که از ریشۀ «دادن» می آید و به ماناهای داده شده، زاده شده، پیدا شده و یا دهنده و زاینده بیان شده است. پس خرداد را می توان هم به مانای همه دهنده، همه کننده و یا کامل و کامل کننده برداشت کرد و یا پیدا شده، زاده شده و داده شده از کل و بن وجود  و اینها البته همه یک مفهوم دارند و آن این است که:

سروش و جشن سروشگان

سروش و جشن سروشگان

سُروش یکی از ایزدان باستانی ایرانیان است.سروش از ایزدان بزرگی است که بر نظم جهان مراقبت دارد، پیمان‌ها را می‌پاید و فرشتهٔ نگهبان خاص زرتشتیان است.

 

در اوستا به صورت sraoša- یا seraoša-و در فارسی میانه مانوی به صورت  به معنی "شنیدن"Ösrõšahrãy یا srõšãw آمده است.این واژه از ریشه ی sru  اشتقاق یافته است و در اوستا هم به معنی "فرمانبرداری" به کار رفته است و هم نام یکی از ایزدان است.سروش ایزدی است که زمزمه کردن (نیایش) را به مردم آموخت.او ایزدی است که قبل از طلوع آفتاب بانگ زده و مردم را برای نیایش پروردگار فرا می­خواند. او از ایزدان بزرگی است که بر نظم جهان مراقبت دارد.

بنا بر روزهای ایرانیان باستان،هفدهمین روز از هر ماه به نام ایزد سروش نامیده شده است و جشنی به نام جشن سروشگان در این روز برگزار میشود.روز سروش در ماه فروردین از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده و جشن سروشگان گرفته می­ شده است.ایرانیان در این روز به عبادت و نیایش پروردگار پرداخته و به معابد می­رفتند.
ایزد سروش بر فراز کوه البرز کاخی دارد، با یک‌هزار ستون که به خودی خود روشن است و ستاره‌نشان (یسنه ۵۷، بند ۱۰).گردونهٔ او را در آسمان،چهار اسب نر درخشان و تیزرو با سم‌های زرین می‌رانند.هیچ موجودی از ایشان پیشی نمی‌گیرد و بدین‌گونه است که او دشمنان خود را در هر کجا که باشند، دستگیر می‌کند.سروش همیشه بیدار است و هرگز به خواب نمی رود و مخلوقات مزدا را پاسبانی می کند و برای محافظت نوع بشر هر روز و هر شب،سه بار به دور زمین می گردد.نماد مادی سروش خروس نام نهاده شده که با بانگ بامدادی خود مردم را از پی ستایش خداوند بخواند.در مجموعه ی یشت ها، یشت یازدهم برای سروش است.