بخش آخر دیائوکو

بخش آخر دیائوکو

اشکود نامی است که دیگران به اینها داده بوده اند ولی انها خودشان را سکه و سرزمین های محل سکونتشان در اطراف رود کر و ناحیه گنجه را سکه شیانه( اشیان سکه) می نامیده اند. این نام در نوشته های یونانی« سکه سنا» و در اسناد ارمنی«شکه شان» امده است. اینها همان بخش از قبایل ایرانی اند که بعدها در سنگ نبشته های داریوش بزرگ با نام «سکه های تیز خود» از انها یاد شده است و این را در جای خود خواهیم خواند

اشکودها – چنان که پائین تر خواهیم دید – در اینده تابع دولت ماد شدند. هرودوت ضمن یاداوری شهریاری های تابع دولت ماد، سرزمین سکه های تیز خود را از شهریاری های تابع دولت ماد نوشته است. این سکه ها دین کهن اریایی داشتند و درسنگ نبشته داریوش بزرگ – که در جای خود خواهیم خواند – امده که سکه های تیز خود اهورامزدا را نمی پرستند؛ یعنی زرتشتی و مزدایسن نیستند. به عبارت دیگر دیوایسن بوده اند( خدایشان دیو بوده است)

به هر حال چنان که می بینیم در اواخر سده هشتم پ م سکه های ایرانی زبان در شمال رود ارس تا اطراف دریاچه وان دارای دو تا تشکیلات سلطنتی بودند. ما با نام های اریایی( واقع ایرانی) بسیاری در میان بزرگان و کلانتران انها برمی خوریم که به برخی از انها اشاره شد. از هیچ قوم دیگری جز مردمان اریایی در این زمان در شمال رود ارس و اطراف در یاچه وان خبری به دست داده نشده است. قاطعانه می توان گفت که هیچ قوم غیر اریایی در این زمان در این سرزمین ها وجود نداشته است؛ زیرا این سرزمین ها از دیر زمان تاریخ نشیمن گاه اریان(اریه وائی جا) بوده است.

چنان که می بینیم، اغاز سلطنت اسرحدون با تحولات نوینی همراه بود که در منطقه رخ داد و از جمله ان قدرت گیری اتحادیه ماد به رهبری فرورتیش بود. اسرحدون که کشور اشور را از همه سو با رقیبان نیرومند در محاصره می دید کوشید که کشورش را با اوضاع نوین وفق دهد. او پس از اتحاد با گوم مریان و اشکودها در دو سوی شرق و جنوب ارمنیه که دشمن سرسخت اشور بود دو متحد نیرومند داشت که میتوانست برای مقابله با ارمنیه بر روی نیرویشان حساب کند. به دنبال مذاکراتی که میان شاه ارمنیه با اسرحدون انجام شد او با ارمنیه نیز پیمان صلح و دوستی بست و پیمان مشابهی نیز با شاه خوزیه منعقد کرد و نیروهایش را معطوف فروخواباندن شورش های کنعان و فلسطین و اسرائیل نمود که به تحریک فرعون مصر درصدد بیرون شدن از سلطه اشوریان بودند. حمایت فرعون از شورش های کنعان و فلسطین و اسرائیل به لشکرکشی اسرحدون به شام و درگیری با فرعون انجامید، فرعون با شکست به مصر برگشت و اسرحدون در سال 671 پ م در تعقیب او وارد مصر شد و پس از چند شکست پیاپی که به فرعون وارد اورد ممفیس(پایتخت شمالی مصر) را گرفت و مردم مصر را زیر فشار نهاد که دین اشوریان را بگیرند و اشور را بپرستند. یادگار این فرمان جهادی را میتوان در نقوش و نگارش هایی دید که او در یکی از معابد کهن مصر به همراه تصویر خویش بر جا نهاده است.

در زمان اسرحدون هیچ گونه لشکرکشی ایی به خاک ماد انجام نگرفت. اشوریان پس از کشته شدن سارگون دوم واقعا از مادها می ترسیدند. در اغاز سده هفتم پ م در ماد نوعی استقرار حاکم بود که در سایه ان رئیس اتحادیه قبایل ماد می توانست که حاکمیت خویش را در منطقه تثبیت کند و ان عده از قبایل ایرانی اطراف که احتمالا تا ان زمان بیرون از اتحادیه بودند را جذب اتحادیه کند و سلطنتی نیرومند تشکیل دهد و ایرانیان را برای همیشه از خطر تجاوزات اشوریان مصون بدارد.