بشر پیش‌ از تاریخ‌

 (روایت‌ چارلز رابینسون‌)

چند عدد باور نکردنی‌! 

1-1- سرجیمز جینز، اخترشناس‌ مشهور انگلیسی‌، در کتاب‌ مهیج‌ خود تحت‌ عنوان‌ جهان‌ پیرامون‌ ما جدول‌ زیر را نقل‌ می‌کند:
* عمر زمین‌ در حدود 000 , 000 , 000 , 3 سال‌
* عمر حیات‌ در روی‌ زمین‌ بیش‌ از 000 , 000 , 300 سال‌
* عمر بشر در روی‌ زمین‌ بیش‌ از 000 , 300 سال‌
* عمر دانش‌ اخترشناسی‌ در حدود 000 , 3 سال‌
* عمر اخترشناسی‌ به‌ وسیله‌ی‌ دوربین‌ نجومی‌ در حدود 300 سال‌
این‌ صف‌ آرایی‌ اعداد، آشکارا ما را به‌ یاد کوتاهی‌ عمر بشر در روی‌ زمین‌ می‌اندازد، و نشان‌ می‌دهد که‌ بشر، برای‌ کشف‌ جهان‌ با وسیله‌ای‌ مؤثرتر از چشمان‌ خود، فرصت‌ بسیار کوتاهی‌ داشته‌ است‌. همچنین‌، نسبت‌ تاریخ‌ مدون‌ (که‌ در حدود پنج‌ هزار سال‌ قدمت‌ دارد) به‌ مجموع‌ دوره‌ی‌ عمر بشر در روی‌ زمین‌ بسیار ناچیز است‌؛ وانگهی‌، می‌توان‌ گفت‌ دوره‌ای‌ که‌ بشر در طی‌ آن‌ نسبت‌ به‌ وضع‌ خود کنجکاو شده‌ حتّی‌ کوتاه‌تر از این‌ است‌. 

زاد روز و آثار زرتشت‌

تولد زرتشت‌ به‌ روایت‌ دکتر فرهنگ‌ مهر 

4-1- اگر چه‌ محل‌ و تاریخ‌ تولد زرتشت‌، به‌ طور دقیق‌، معلوم‌ نیست‌، به‌ نظر می‌آید که‌ ظهور او بعد از 1380 و پیش‌ از 490 یا 480 پیش‌ از میلاد بوده‌ است‌. زیرا از یک‌ سو در صلح‌نامه‌ای‌ که‌ میان‌ پادشاه‌ هیتیت‌ ( Hittite ) ها و پادشاه‌ میتانی‌ ( Mitani ) در سال‌ 1380 پیش‌ از میلاد بسته‌ شده‌ و لوحه‌ی‌ آن‌ در سال‌ 1907 میلادی‌ در بوغازکوی‌ کشف‌ شده‌ است‌، هنوز نام‌ خدایان‌ هند و ایران‌، مانند ایندرا ( Indra )، میترا ( Mitra )، ورونه‌ ( Varuna ) و جز اینها با هم‌ آورده‌ شده‌ است‌ و چون‌ با ظهور زرتشت‌ رواج‌ آیین‌ او، خدایان‌ هند به‌ نام‌ دَئِوَ ( Daحva ) یا خدایان‌ بیگانه‌ نامیده‌ می‌شوند و اهورمزد خدای‌ یگانه‌ است‌، پس‌ به‌ نظر می‌آید که‌ در تاریخ‌ 1380 پیش‌ از میلاد یا زرتشت‌ هنوز ظهور نکرده‌ بود و یا آیین‌ او هنوز در غرب‌ ایران‌ رواج‌ نداشته‌ است‌. از سوی‌ دیگر، در تقویمی‌ که‌ به‌ خط‌ یونانی‌ نوشته‌ شده‌ و نسخه‌ای‌ از آن‌ در کاپادوس‌( Gappadoce ) آسیای‌ کوچک‌ به‌ دست‌ آمده‌ است‌، نام‌ ماه‌های‌ زرتشتی‌، اردیبهشت‌، خرداد... تا اسفند، ثبت‌ شده‌ است‌. پس‌ در زمان‌ نوشته‌ شدن‌ این‌ نسخه‌ی‌ تقویم‌، یعنی‌ کم‌ یا بیش‌ در 490 یا 480 پیش‌ از میلاد، آیین‌ زرتشت‌ در مغرب‌ ایران‌ رواج‌ داشته‌ است‌ - یعنی‌ زمان‌ ظهور زرتشت‌ پیش‌ از این‌ تاریخ‌ است‌. از روی‌ قرینه‌های‌ تاریخی‌ نظیر این‌ دو قرینه‌، که‌ برای‌ نمونه‌ آورده‌ شد، ایران‌شناسان‌، زمان‌ گوید زرتشت‌ را در فاصله‌ هزار تا 600 پیش‌ از میلاد می‌گیرند و در همه‌ صورت‌، سخن‌ او که‌ به‌ نام‌ گاثا ( Gatha ) ها ، یعنی‌ سرودها، معروف‌ است‌، از دوران‌ اول‌ تاریخ‌ فلسفه‌ است‌.