نخستین مدرسه پیشرفته شهر ساری در سال ۱۳۲۳ق / ۱۲۸۴خورشیدی بدست گروهی از سیاسیون ساروی بنا شد. یک سال پس از پایه گزاری این مدرسه با پشتیبانی لطفعلی خان میرپنجه سالار مکرم (سردار جلیل) سالاریه خوانده‌شد. مدرسه سالاریه با ۷۰نفر دانش آموز آغاز به کار کرد. این مدرسه دارای سه کلاس ابتدایی، سطحی یا فارسی و علمی بود.
چشمه سورت
باداب سورت چشمه پلکانی تراورتنی بی‌همتا در ایران و بی‌مانند در جهان است که جا گرفته در روستای ارست بخش چهاردانگه‌ی شهرستان ساری می‌باشد. به گفته بومیان بخش و مردمان کنونی این زیستگاه ، سال‌ها پیش روستایی به نام سورت در نزدیکی باداب بوده که امروزه از میان رفته است و از این روی می باشد که نام سورت را بر این شاهکار گیتی نهادند.
پیرامون کناره های دریای مازندران را باغ های مرکبات، شالی زارها, کشت زارهای سرسبز و ویلاهای و مراکز اقامتی پوشانده و جلوه های شگفت انگیز و زیبایی را به وجود آورده اند. آبشارهای مازندران به دلیل شرایط طبیعی هم درکوهستان وجود دارند و هم در بیشه ها و جنگل ها و در برخی نواحی نیز ترکیبی از مجموعه کوهستانی را باهم دارند. دره های استان در امتداد رودخانه ها کشیده شده و پیرامون آن ها راانبوهی از جنگل های بلند با پوشش گیاهی متنوع فرا گرفته است. انواع جاذبه های تاریخی چون امام زاده ها, مسجد ها, پل ها, آب انبارها, قلعه ها و کاخ های متعدد و .... در کنار سایر جاذبه های استان مازندران این منطقه را به یکی از جذاب ترین و پرگردشگر ترین مناطق ایران تبدیل نموده است.
زبان مازَندَرانی مازنی یا مازرونی یا طبری / تبری
نام یکی از زبانهای ایرانی و یکی از شاخه‌های زبانهای ایرانی شمال‌غربی است. این زبان در استان‌های شمال ایران (به ویژه در سرزمین طبرستان قدیم) توسط مردمان مازندرانی تکلم می‌شود. و براساس آمار سال ۱۹۹۳ میلادی ۳-۴ میلیون نفر آن را به عنوان زبان بومی تکلّم می‌کردند.
نام زبان مازندرانی کنونی که در میان عوامل به اشتباه با نام گیلکی خوانده می شود زبان تبری است که برگرفته از نام سرزمین تبرستان است . زبان تبری یکی از گرانقدرترین میراث های فرهنگی ایران محسوب می شود چرا که این زبان از معدود زبان های ایرانی است که از زیرشاخه های زبان کاسپین و نیز ادامه زبان پهلوی اشکانی به شمار می رود . امروزه این زبان به دلیل چیرگی و گسترش زبان فارسی در مناطق تبری زبان در حال از میان رفتن است این زبان تا 500 سال پس از فتح ایران توسط اعراب همچنان به خط پهلوی نگاشته می شد و در تبرستان بزرگ که شامل مازندران کنونی و بخش های بزرگی از استان گلستان ، شرق گیلان ، شمال سمنان و تهران کنونی می شده است به همین خط و زبان سکه ضرب می کردند .
تاریخچه ساری
دیباچه
برای گفتن تاریخ ساری ابتدا اندکی به تاریخ مازندران (تپورستان) اشاره میکنیم تا بهتر ساری را بتوانیم آشناسازی کنیم و شناخت بهتری بسته به تاریخچه ساری پیدا کنیم.
تاریخچه مازندران
پیش از پانهادن آریاییان به ایران و مازندران مردم بومی این بخش از راه شکار و گله داری گذران زندگی می‌کردند. پژوهش‌های باستان شناسی در غارهای کمربند و هوتو بهشهر بودن آدمی در مازندران را به حدود 9500 پیش از میلاد‌می‌رساند . آریایی نژادان کوچ خود را از سرزمین های شمال‌شرقی مرزهای کنونی ایران نزدیک به هزاره سوم پیش از میلاد آغاز کردند، با بومیان در آمیختند یا بر آنان ٿائق آمدند.
مازندران کنونی بخشی از سرزمین گسترده‌تری است که در نوشتارهای تاریخ از آن با نام «ٿرشوارگر» و «پتیسخوارگر» یاد کرده اند .
پژوهشگران ، مازندران و گیلان را برای هم جواری و نیز برای رخدادها طبیعی و جغراٿیایی همانند ، عموماً با هم نام می‌برند‌و همه بخش‌هایی که در اخشتر(جنوب) دریای مازندران و میان آذربایجان و خراسان قرار دارند را یک ناحیه‌می‌دانند . از این بخش در زمان هخامنشیان در سنگنبشته بیستون نام پتشواریش نام برده شده است . تبری ها و مردها تیره های آرمیده در این بخش همواره همچون بهترین تیراندازان در جنگ های شاهان هخامنشی با دولت های دیگر معرٿی می‌شوند.
استرابن جغراٿیانویس یونانی این بخش را به نام «پرخواترس» نام می‌برد. تبری ها ومردها در جنگ داریوش سوم با اسکندر مقدونی در «گوگمل» حضور چشمگیری داشتند و مسئول نگاهبانی شاهنشاه و خاندان او بودند. اسکندر ٿاتح ایران نتوانست از راه جنگ تبرستان را بدست آورد.
زندگی نامه خاقانی شَروانی
افضل الدین بدیل ابراهیم بن علی خاقانی حقایقی شَروانی ملقب به حسان العجم یکی از بزرگترین شاعران و از فحول بلغای ایران است .لقب حسّان ُالعَجَم را که بحق در خور اوست ، عموی او کافی الدین عمر به وی داد و خاقانی خود چند بار خویشتن را بدین لقب خوانده و عوفی هم همین لقب را برای وی یاد کرده است ، اما لقب دیگر او افضل الدین عنوان مشهورتر او بوده است و معاصران وی او را به همین لقب می خوانده اند و خود هم خویشتن را بسبب همین لقب گاه افضل یاد می کرده است.
اسم او را تذکره نویسان ابراهیم نوشته اند ولی او خود نام خویش را «بدیل » گفته و در بیتی چنین آورده است:
بَدَل من آمدم اندر جهان سنائی را
بدین دلیل پدر نام من بدیل نهاد
