تاریخ فرهنگ و تمدن ساسانی

سلسله ساسانی

تاریخ هخامنشیان در سرزمین پارس در اثر کاوش و مطالعه بسیاری از محققین تا اندازه ای از پرده ابهام بیرون امده است, کیفیت حکومت و فرمانروایی قوم اریایی پارسوا , از بدو استقرار تا رسیدن به قدرت و ایجاد بزرگترین امپراطوری جهان توسط کوروش هخامنشی در سال ۵۵۰ ق.م روشن و تنظیم و تدوین گردیده .

 ولی پس از حمله اسکندر در سال ۳۳۱ ق.م و شکست داریوش سوم آخرین شاه هخامنشی و انقراض ان سلسله و تقسیم ممالک مفتوحه اسکندر بین جانشینانش در اسیا یعنی سلوکیان ان طوری که باید و شاید از چگونگی وضع حکومت در پارس زمین در حدود پنج قرن و نیمه اطلاع درستی نداریم یعنی از ابتدای انقراض هخامنشیان و روی کار امدن پارت ها و برافتادن اردوان پنجم  , اخرین شاه اشکانی , سرزمین پارس تقریبا جز ایالات خاموش است , فقط میدانیم ایالت پارس در زمان ملوک الطوایفی پارتها به صورت یک ایالت نیم مستقل زیر نظر شاهان اشکانی اداره میشده است.

طلوع سلطنت ساسانیان در ان سرزمین افق تاریک گذشته را از نوع روشن ساخت و قوم پارسی نژاد پس از گذشت هزار سال رحل اقامت در ان منطقه , بار دگر تجلی نمود و سرانجام سلسله اشکانی به دست اردشیر بابکان نوه ساسان متولی معبد اناهیتای استخر و سرپرست روحانیون منقرض گردید و شالوده حکومت جدیدی گذاشته شد که در دنیای ان روز درخشید.

تنسر

 

تنسر یا توسر روحانی زرتشتی در اواخرِ عصرِ اشکانی و از نزدیکان و حامیان اردشیر بابکان بوده‌است. ظاهراً تنسر از اشراف‌زادگان اشکانی بود اما او به عقاید نوافلاطونی و دیانت روی آورد. نام تنسر در منابع مختلف به اشکال گوناگون مانند، لوسر، دوسر و غیره آمده‌است. تنسر پس از ظهور اردشیر بابکان به او پیوست و سمت هیربدان هیربد که بالاترین مقام در میان هیربدان بود، را داشت.

پیشینه

دورهٔ ظهور اردشیر بابکان و بدل کردن ملوک الطوائفی به شاهنشاهی واحد و بنیاد نهادن سلسلهٔ شاهان ساسانی و تجدید حیات و تقویت دین زرتشتی یکی از دوره‌های سرنوشت ساز دولت ایرانست. بنابر روایات متعدد پهلوی و عربی و فارسی یکی از مردانی که در همراهی با اعمال اردشیر بابکان و به کرسی نشاندن منظور او سهم مهمی داشت زاهدی بود تَنسَر نام که شاهی را از پدرش به میراث یافته بود لیکن به ترک آن گفته و گوشه‌نشینی اختیار کرده بود.