روابط سلسله صفویه یا دولت عثمانی

روابط سلسله صفویه یا دولت عثمانی
با تأسیس سلسله صفوی در سال907 قمری، عثمانی‌ها آن‌ را به عنوان رقیبی تلقی کردند که موجودیت آنان را تهدید می‌کرد و بیش از دو سده‌ حاکمیت صفویه، بین آنها کشمکش‌ دامنه  داری ایجاد کرد که پی  آمدهای ناگواری را برای دنیای اسلام به بار آورد.
امپراتوری عثمانی، دشمن مشترک و خطرناک ایران و اروپا محسوب می‌شد و هم  دردی بین آنان، عاملی برای پیدایش این اندیشه گردید که هم  گرایی میان ایران و اروپا و جنگ‌های شدید و فرساینده هم  زمان و مشترک با عثمانی، سبب شکست آن خواهد گردید. از طرف دیگر، ازبکان همسایه شمال شرق ایران همیشه منتظر بهره  برداری از هر گونه فرصت بودند.‌ آنان همین   که صفویان را گرفتار جنگ یا در موقعیت ضعف می‌دیدند، به آنها می  تاختند. بابریان نیز در انتظار فرصت بودند.
در این مقاله، به طور اختصار مداخلات‌ دولت‌های بیگانه و شورش‌هایی که زمینه  ساز تنش بین صفویه و عثمانی گردید، بررسی خواهد شد. نتیجه این مقاله، از اهداف بیگانگان پرده برداشته، از فرقه‌های مختلف اسلامی و دولت‌های آنان می‌خواهد که در جهت وحدت و انسجام اسلامی گام بردارند و اقدامات و برنامه‌های سنجیده‌ای را در نظر گیرند.

مقدمه
از آغاز تأسیس سلسله صفویه، شاهان صفوی با قدرت بزرگ و هولناک عثمانیان از طرف غرب مواجه بودند. آنها از جانب غرب مانند سیل بنیان  کنی، موجودیت صفویان را تهدید می‌کردند. در این میان، ازبکان و نیز تا حدودی بابریان، از گرفتاری صفویان با عثمانی‌ها استفاده کرده، از طرف شمال شرق و شرق، صفویان را زیر فشار گذاشتند و با حملات پیاپی خودشان، آرامش قلمرو ایران را برهم زدند.‌ اروپاییان نیز که خود را سخت در معرض خطر امپراتوری عثمانی یافتند، تلاش کردند ایرانیان را به مقابله با آنها برانگیزند تا این  که به گفته خودشان، از ورطه هلاکت رهایی یابند. از این  رو، در این مقاله درباره پی  آمد  های ناشی از تنش میان ایران و عثمانی بحث خواهد شد که در آن دولت  های اروپایی و در رأس آنان پاپ، درصدد بودند که با درگیرکردن دولت صفوی با امپراتوری عثمانی، دو ملت مسلمان را به جان هم انداخته، از این راه، از تهاجمات عثمانی‌ها به سرزمین  هایشان جلوگیری کنند.‌ هم  چنین به نقش ازبکان و بابریان اشاره خواهد شد که در فصول سخت و نامتناسب در تمام دوره صفویه، دردسرهایی برای شاهان صفوی ایجاد کردند.

شاه عباس یکم

شاه عباس یکم

شاه عباس بزرگ یا شاه عباس یکم (۹۹۶-۱۰۳۸ه‍. ق / ۱۵۸۷-۱۶۲۹م) نامدارترین شهریار روزگار صفوی است. او فرزند شاه محمد خدابنده و پنجمین شاه از دودمان صفوی است که بر ایران برای بیش از ۴۲ سال با توانمندی شهریاری نمود.

شاه عباس در هجده سالگی کاسپین(قزوین) چیرگی یافت  و خود را شاه ایران خواند. او برای آنکه خیالش از سوی عثمانی آسوده گردد، پیمان نامهٔ سازش با آن کشور بست و باختر ایران را به آنان واگذارد. سپس به بهینه‌سازی کارهای درونکشوری و فرونشاندن شورش استان‌ها پرداخت.

او نخست ازبکان را شکست داد و سپس به جنگ با عثمانی درآمد. او در سه هنگام با عثمانی جنگید و در هر سه بار پیروز شد. همچنین دو بار به گرجستان تاخت و آن را تاراج کرد.

از واپسین لشکرکشی‌های او می‌توان چیرگی قندهار و آزادسازی آبخوست‌ها(جزایر) و بندرها شاخاب پارس از دست پرتغال را نام برد. در زمان شاه عباس درآمد نقدی و غیر نقدی کشور بالا رفت و همچنین بازرگانی با کشورهای بیگانه افزایش یافت. او بسیاری از بخش های کشور را آباد کرد و بناهای بسیاری ساخت که هنوز برخی از آنها پابرجاست.

شاه عباس در گذار زندگی یکی از فرزندانش را کشت و دو تن دیگر را کور کرد و دو پسر دیگرش نیز در کودکی مردند؛ بدین شیوه در هنگام مرگ جانشین شایسته‌ای از خود بازنگذاشت و به ناچار نوه او با نام شاه صفی به پادشاهی رسید.

 

تاج گذاری: ۹۸۹ هجری قمری

مکان تاج گذاری: شهر هرات در ایالت خراسان )اکنون در افغانستان(

جانشین: شاه صفی )سام میرزا پسر صفی میرزا(