امشاسپندان

امشاسپندان یا اَمِشَه سپَنتَه جمع امشاسپند است که امشاسفند، اموسپند و امهوسپند نیز گفته‌اند. امشاسپندان از صفات پاک اهورامزدا هستند. در هیچ جای گات‌ها به واژهٔ امشاسپند بر نمی‌خوریم ولی از همهٔ آنها کراراً به صورت مجردات و صفات اهورامزدا یاد شده‌است. این از خصایص دین زرتشتی است که هر یک از صفات خداوند، یکی از ایزدان نگهبان جنس بشر است.این واژه به معنی جاودانان پاک یا مقدسان بی‌مرگ یا نامیرایان فزونی‌بخش است که از دو جز اَمِشَه به معنی جاودانی و بی‌مرگ و سپنته به معنی پاک و مقدس و فزونی‌بخش تشکیل شده‌است. در زبان اوستایی نام آنها بصورت امِشَه سپِنتَه آمده است. متون پهلوی نام آنهارا امشاسپندان ثبت کرده‌است.

نگاهی گذرا به تصوف دوران مغولان

 

نگاهی گذرا به تصوف دوران مغولان

تصوف خانقاهی که در اوائل سده پنجم هجری به بعد در ایران زمین و اناتولی شکل گرفت ارتباط مسقیم با خزشهای بزرگ جماعات ترک بیابانهای آسیای میانه و جاگیر شدنشان در درون ایران و اناتولی دارد. از آغاز سده پنجم هجری به بعد جماعات بزرگ ترکان از بیابانهای آسیای میانه در امواج پیوسته ای به درون ایران و اناتولی سرازیر شدند ؛ و چنان که میدانیم سلطنت پهناور ترکان سلجوقی را تشکیل دادند.

ترکان که پیشترها دین نیاپرستی مبتنی بر تقدس جادوگران قبیله ای داشتند، پس از آنکه مسلمان شدند باورهای کهنشان را با خود کشیدند، و بسیاری از زندگان مدعی تقدس و مردگان مقدس پنداشته شده را بجای (توتمها) جادوگران قبیله ای پیشنه نهادند؛ برای زندگان اینها دستگاهای شبه سلطنتی موسوم به خانقاه، و برای مردگان نیز گنبد و بارگاه افراشتند؛ زندگانشان واسطه میان خدا و انسان و دارای دخل تصرف در امور خلقت و کائنات پنداشته شدند، و مردگانشان نیمه خدایانی دارای قدرتی شبیه قدرت خدایان اقوام کهن سامی و توتمهای قبیله ای ترکان.