مختصری در باره ظهور زرتشت

ظهور زرتشت 

در همان روزگاری که در جنوب غربی ایران دولت ایلام با دولت های بزرگ همسایه مانند سومر , اشور و بابل در حال دست و پنجه نرم کردن بود در شمال شرقی ایران اتفاق دیگری افتاد.از حدود ۲۰۰۰ پیش از تاریخ متداول حرکت اقوام اریایی به سوی ایران و هند اغاز شد.

آنان بتدریج در نواحی مختلف ایران سکونت کردند . از زندگی مبتنی بر کوچ و شبانی دست برداشتند , در دهکده ها و سپس در شهرها ساکن شدند و رفته رفته دولت های محلی ایجاد کردند . این فرایند حدود یکهزار سال زمان لازم داشت.

آریاییان همانند اقوام و ملل دیگر ان عصر , خدایان گوناگون را میپرستیدند.از جمله انها خدایان اسمان , خدای رعد و برق و باران اور , خدای طوفان , خدای روشنایی , خدای جنگ , خدای باد و… میتوان یاد کرد.

مبنای اصلی پرستش آریاییان توجه به طبیعت و خدایان طبیعی ( اکثرشان مذکر ) بود ولی بعضی پدیده های انسانی هم خدایان خاص خود را داشتند.چنانکه اتش هم برای انان بسیار مقدس بود.

انها برای خدایانشان معبد نمیساختند , ایین های پرستش در دامن طبیعت انجام میشد و در بین شعائر ایشان , مهمتر از همه قربانی بود.

پس از اسکان اریاییان و ورودشان به مرحله تمدنی , در شمال شرق ایران جایی بالاتر از محدوده جغرافیایی کنونی ایران , یعنی جانب شمال شرق دریای خزر , انسانی پا به عرصه وجود گذاشت که نامش جاویدان برقرار ماند : زرتشت .

در مورد زمان زرتشت اختلاف نظر بسیار است ولی اکثر محققان امروزه ۱۲۰۰ , ۱۱۰۰ تا ۱۰۰۰ پ . تم . را بیشتر میپذیرند , نه زمانهای پیش از این و نه سده هایی پس از ان را.

 

زرتشت با احساس رسالتی که در خود داشت اعلام کرد که تنها یک خدا در تمام عالم وجود دارد و خدایانی که مورد پرستش قرار میگیرند باطل و دروغینند.

اصولا وی برای نام بردن از این خدایان از واژه ای استفاده کرد که معنای ان ( دروغ ) است. در جامعه عقب مانده ای که در ان زندگی میکرد و هنوز در شرایط بدوی بسر میبرد , طرح چنین اندیشه ای جسورانه بود و فهم ان البته با سختی بسیار امکان پذیر میشد.

لذا وی با دشواری های زیاد رو به رو شد . پس از تحمل زحمات فراوان , پس از چند سال , مجبور شد محل زندگی خود را ترک کند و به سمت جنوب مهاجرت نماید.

پایین تر از محل زندگی وی , در شرق دریای خزر و شمال سرزمین کنونی ایران جایی بود به نام خوارزم که امیری روشن فکر و مترقی داشت به نام ویشتاسب.

 

زرتشت که در تمامی این دوران پر محنت , جز نفی و طرد و ازار و دشمنی از مردم چیزی ندیده بود , به ویشتاسپ روی اورد.چندی نگذشت که ویشتاسپ دین او را پذیرفت و این نقطه شروعی بود برای یک تحول دینی عظیم که از پس در ایران صورت گرفت.

اندیشه های زرتشت بنیادی را گذاشت که تبدیل به یکی از ادیان بزرگ جهان شد.زرتشت به جز اینکه اعلام کرد خدا واحد است و او افریننده همه چیز و پدر مهربان همه ادمیان است , حیات را مقدس دانست و نابود کردن حیات , تحت عنوان قربانی و … را زشت و نکوهیده خواند.

نکته مهم دیگری که وی مطرح کرد این بود که در عالم معنا , در جهان معنوی یا مینوی , دو قطب وجود دارد : قطب نیکی و قطب بدی .

همه چیز افریده خداست و جهان معنوی نیز مخلوق افریدگار است لذا هر دو قطب , چه قطب خوب و چه قطب بد , قطب مقدس ( سپندمینو ) و قطب پرخاشگر و ستیزنده ( اهریمن )

این هر دو افریننده خداوندند , ولی در عین حال خدا یکی از انها را تایید میکند : انکه خوب است , انکه راست است مورد تایید خدای بزرگ است , نه انکه به سمت بدی حرکت میکند و موید دروغ است.

زرتشت خدای اعلی را ( اهوره مزدا ) نامید.

از تعالیم دیگر زرتشت لزوم انتخاب انسان بین نیکی و بدی است . وی بر اختیار کامل مردان و زنان در این مورد تاکید کرد.انسان هایی که نیکی و راه راستی را برگزینند , پس از مرگ با داوری اهوره مزدا به قرب خداوند نائل و از سعادت جاودانی بهره مند خواهند شد.

کسانی که بدی و دروغ را انتخاب کنند , پس از مرگ جز دریغ و افسوس و رنج بهره ای نخواهند داشت .بعلاوه , جهان در پایان زمان شاهد امدن منجی نهائی خواهد بود ( خود زرتشت نیز یک منجی است ) و با او بدی , بیماری , درد , تباهی و پلیدی از  جهان  رخت خواهد بست.

 

زرتشت از هیچ یک از خدایان نامی نبرد و چنانکه دیدیم با انها به شدت مخالف بود , اما از نیروهای الهی سخن گفت که تجسم صفات اصلی و شاخص الهیت شمرده شده اند.

این نیروهای الهی که از نوعی وجود جداگانه نیز بهره مندند بعدا امشاسپندان نامیده شدند. ( بیمرگان مقدس ) .