زندگی نامه کوروش یکم

کوروش یکم )به یونانی: کوروس( از 640 ق.م تا 600 ق.م (و برپایه دیگر گاهشماری ها از 652 ق.م تا 600 ق.م) پادشاه انشان بود.

او یکی از نخستین اعضای دودمان هخامنشی و به ظاهر، نوه پایه گذار این دودمان هخامنش، و پسرچیش-پش بود. پسران چیش-پش پس از درگذشت وی، پادشاهی اش را میان خود تقسیم کردند. کوروش یکم به پادشاهی انشان رسید درحالیکه برادرش آریارمنه، پادشاه پارسه شد.

تعیین گاهشماری این رویداد مشکل است. همچنین در  این رابطه بحث است که آیا او و پادشاهی که وی را با عنوان "کوراس پارسوماشی" می شناسیم یک شخصیت می باشند یا نه. نخستین بار پیرامون 652 ق.م از کوراس نام برده شده است. در آن سال، پادشاه بابل، شمش-شوم-اوکین )668 - 648 ق.م) علیه برادر بزرگترش آشوربانیپال )668 - 627 ق.م) فرمانروای آشور شورش کرد. از کوروش یکم بعنوان همپیمان نظامی پادشاه بابل نام برده شده است.

جنگ میان دو برادر در سال 648 ق.م با شکست و خودکشی شمش-شوم-اوکین پایان یافت.

از کوروش یکم بار دیگر در 639 ق.م یاد می شود. در آن سال آشوربانیپال بر آن بود تا عیلام را شکست داده و خداوندگار همپیمانان پیشین آن شود. کوراس به ظاهر در میان آنان بود. گزارش شده است که "آروکّو" پسر بزرگ وی بمنظور پرداخت خراج به آشور رفته است. سپس به نظر می رسد که کوراس از اسناد تاریخی بیرون می رود. یکی دانستن کوراس پادشاه پارسوماش با کورش یکم پادشاه انشان می تواند به پیوند دودمان هخامنشی با رویدادهای مهم سده 7 ق.م کمک نماید.

آشوربانیپال در 627 ق.م درگذشت. کوروش یکم به احتمال پرداخت خراج به پسران و جانشینان وی آشور-اتیل-ایلانی (631 - 627 ق.م) و سین-شار-ایشکون )627 - 612 ق.م) را ادامه داد. هر دوی آنها با اتحادی از هووخشتره پادشاه ماد (625 - 585 ق.م) و نبوپلسر پادشاه بابل )626 - 605 ق.م) مصاف دادند. این دو همپیمان در سال 612 ق.م به تسخیر نینوا پایتخت آشور پرداختند. این اقدام بطور مؤثر پایان کارامپراتوری آشور بود گرچه، ارتش آشور تحت فرماندهی آشور-اوبالیت دوّم )612 - 609 ق.م) از شهر حرّانبه مقاومت ادامه داد.

دیری نپایید که ماد و بابل سرزمین هایی که پیش از آن آشوریان بر آنها نظارت داشتند را میان خود تسهیم کردند. انشان به ظاهر به دست ماد افتاد. به نظر می رسد که کوروش یکم واپسین روزهای زندگی اش را تحت فرمانروایی هووخشتره یا آستیاگ (584 - 550 ق.م) به پایان رسانده باشد. جانشین کوروش یکم، پسرش کمبوجیه یکم بود. نوه اش کوروش بزرگ بعنوان سازنده امپراتوری پارس شناخته شده است.

می بایست به این نکته توجه کرد که گزارش دوران زندگی و پادشاهی کوروش یکم، فعالیت های اولیه وی را بیش از یک سده پیش از نوه اش جای می دهد. بنابراین ممکن است او در اواخر دوران زندگی اش صاحب کمبوجیه یکم شده باشد. بحث هایی وجود دارد که کوراس و کوروش یکم شخصیت های جداگانه ای که روابط نامعلومی با یکدیگر داشته اند، بوده اند. کوروش یکم ممکن است در اوایل سده 6 ق.م پادشاهی کرده باشد و دوران پادشاهی اش بیشتر بدون حادثه به نظر می رسد. به سبب نبود اسناد بسنده مربوط به این دوره، اینکه کدام نظریه به واقعیت نزدیک تر است، نامعلوم باقی می ماند.