آموزش گویش های ایران - مازندرانی
زبان مازَندَرانی مازنی یا مازرونی یا طبری / تبری
نام یکی از زبانهای ایرانی و یکی از شاخه‌های زبانهای ایرانی شمال‌غربی است. این زبان در استان‌های شمال ایران (به ویژه در سرزمین طبرستان قدیم) توسط مردمان مازندرانی تکلم می‌شود. و براساس آمار سال ۱۹۹۳ میلادی ۳-۴ میلیون نفر آن را به عنوان زبان بومی تکلّم می‌کردند.
زبان تبری یکی از گرانقدرترین میراث های فرهنگی ایران محسوب می شود چرا که این زبان از معدود زبان های ایرانی است که از زیرشاخه های زبان کاسپین و نیز ادامه زبان پهلوی اشکانی به شمار می رود . امروزه این زبان به دلیل چیرگی و گسترش زبان فارسی در مناطق تبری زبان در حال از میان رفتن است این زبان تا 500 سال پس از فتح ایران توسط اعراب همچنان به خط پهلوی نگاشته می شد و در تبرستان بزرگ که شامل مازندران کنونی و بخش های بزرگی از استان گلستان ، شرق گیلان ، شمال سمنان و تهران کنونی می شده است به همین خط و زبان سکه ضرب می کردند .
آشنایی کوتاه
|
زبان مازندرانی در تمام سطوح ساختاری سه گانه: آوایی، واژگانی و نحوی ویژگیهایی دارد که آن را از زبان فارسی معیار متمایز می‌سازد.مثلاً در سطح آوایی زبان مازندرانی از مصوت کوتاه o که در فارسی کاربرد زیادی دارد،استفاده نمی‌کند و به جای آن از مصوت کوتاه e یا مصوت بلند ū بهره می گیرد.تلفظ مصوت کوتاه o ،امروزه در محاورات شهری تنها تحت تأثیر زبان فارسی در برخی واژگان رعایت اما در زبان روستاییان این گونه ابدال می شود:
در واقع، اگر بدون در نظر گرفتن عوامل غیرزبانی و تنها بر معیارهای زبانی تکیه کنیم، اطلاقِ اصطلاح "گویش" برای گونه مازندرانی مسلماً از لحاظ علمی مشکل آفرین خواهد بود.
|
نحو
ساختمان عبارات در زبان مازندرانی، بر خلاف برخی از زبانهای ایرانی دیگر مانند فارسی معیار، به صورت «هسته آخر» بوده در صورتی که ساختمان اسمی فارسی معیار به صورت «هسته اول» است.
| فارسی معیار | مازندرانی(بهشهری) |
|---|---|
| اسب سفید | espe æsb |
| دختر قشنگ | qæšenge kijâ |
| دختر خیلی قشنگ | xæle qæšenge kijâ |
| دختر قشنگ من |
me qæšenge kijâ |
دستور زبان
افعال مازندرانی :
-------
برای کلمات بیشتر میتوانید از فرهنگ لغت مازندرانی استفاده کنید.
برگرفته از :
- محمد عموزاده، همگرایی و دوزبانگونگی در گویش مازندرانی، پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی/سال دوّم/شماره ششم و هفتم/سال ٨١
- تبرستان آنلاین
از بزرگوارانی که نوشتارهای دستوری و آشنایی کامل تری با این زبان دارند،می توانند برای کامل تر شدن این آموزش یاری کنند.
