پارس ها و امپراتوری هخامنشیان

پارس ها پیش از امپراطوری هخامنشیان

به قدرت رسیدن پارسی ها یکی از وقایع مهم تاریخ قدیم است . اینان دولتی تاسیس کردند که دنیای قدیم را به استثنای دو ثلث یونان تحت سلطه خود در آوردند . وقتی هم منقرض شدند از صحنه تاریخ خارج نشدند بلکه در طول ۲۵ قرن متوالی بلندی ها و پستی ها را پیمودند .

پارسیها مردمانی آریایی نژاد بودند که مشخص نیست از چه زمانی به فلات ایران آمدند . برای نخستین بار در سالنامه آشوری سلمانسر سوم در سال ۸۳۴ ق.م نام کشور پارسوآ در جنوب و جنوب غربی دریاچه ارومیه برده شده است . بعضی از محققان مانند راولین سن عقیده دارند که مردم پارسوآ همان پارسی ها بوده اند . البته کاملا محقق نیست که این نظریه درست باشد . تصور می شود اقوام پارسی پیش از اینکه از میان دره های جبال زاگرس به طرف جنوب و جنوب شرقی ایران بروند ؛ در این ناحیه توقف کوتاهی کردند و در حدود ۷۰۰ سال پیش از میلاد درناحیه پارسوماش ؛ روی دامنه های کوههای بختیاری در جنوب شرقی شوش در ناحیه ای که جزو کشور ایلام بود ؛ مستقر شدند . از کتیبه های آشوری چنین استنباط می شود که در زمان ؛؛ شلم نصر ؛؛ ( ۷۳۱-۷۱۳ ق.م) تا زمان سلطنت  ؛؛ آسارهادون ؛؛ (۶۲۲ ق.م )‌پادشاهان یا امرای پارسوآ ؛ تابع آشور بوده اند . پس از آن در زمان فرورتیش ( ۶۵۵-۶۳۳ ق.م ) پادشاه ماد به پارس استیلا یافت و این دولت را تابع دولت ماد نمود . هرودوت می گوید : پارسی ها به شش طایفه شهری و ده نشین و چهار طایفه چادر نشین تقسیم شده اند . شش طایفه اول عبارتند از ::پاسارگادیان ؛ مرفیان ؛ ماسپیان ؛ پانتالیان ؛ دژوسیان و گرمانیان . چهار طایفه دوم عبارتند از :: داییها ؛ مردها ؛ دروپیک ها و ساگاریتها . از طوایف مذکور سه طایفه اول بر طوایف دیگر برتری داشته اند و دیگران تابع آنها بوده اند .

زندگی نامه کمبوجیه

کمبوجیه دوم یا کمبوزیه (کامبیز) (‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎) از سال ۵۳۰ تا سال ۵۲۲ پیش از میلادی، پادشاه هخامنشی بود. وی بجای پدر، کوروش، بر تخت سلطنت نشست.

کشتن بردیا

کورش دو پسر داشت یکی کمبوجیه که بزرگتر بود( گونه ی یونانی نام وی کامبیز است) و دیگری بردیا که کهتر بود. کورش کمبوجیه را جانشین خود کرد و وی را پس از مرگ گئوبروو گمارده ی کورش در بابل ، شاه بابل کرد. همچنین بردیا را به فرمانروایی بسیاری از کشورهای ایران خاوری گمارد.

کمبوجیه با فیدایمیا دختر هوتن، یکی از بزرگان پارسی ازدواج کرد. بردیا پس از برتخت نشستن، وی را به همسری خود درآورد و برپایه ی گاهنویسان یونانی وی کسی بود که دریافت آنکه برتخت نشسته، بردیا نیست.

کمبوجیه در جنگ واپسین کورش بزرگ با بیابانگردان، همراه وی بوده و پس از کشته شدن کورش به عنوان جانشین وی راهی پارس شده است. این احتمال هست که کمبوجیه برای جلوگیری از تاخت وتاز بیابانگردان چند ماه نیروهای خود را  درانجا نگاه داشته است.

باری پس از کشته شدن کورش ،کمبوجیه شاهنشاه شد و بردیا همچنان فرمانروای ایران خاوری ماند.

کمبوجیه  به ولایتعهدی معین شده بود و حکومت بابل را داشت و در زمان غیبت کورش از ایران نیابت سلطنت را نیز عهده دار می بود و پسر دیگر را یونانیها (اِسمِردیز) گفته اند ولیکن داریوش در کتیبهٔ بیستون او را بردیا می نامند. اخلاق تند و غرور فوق العادهٔ کمبوجیه، او را وامی اشت تا به اقوام تابع، به چشم بندگان خویش بنگرد، همین ناچار برادرش بردیا را، در انظار، از او، محبوب تر می کرد.

بردیا حکومت بعضی از ایالات شرقی ایران مثل خوارزم و باختر و پارت و کرمان را داشت و چون طرف توجه مردم شده بود، کمبوجیه او را رقیب خود دانسته، طبق روایت داریوش بزرگ در کتیبهٔ بیستون مخفیانه کشت.  کمبوجیه قتل برادر را مثل رازی که جز چند تن از نزدیکانش بدان واقف نشدند، مخفی نگهداشت. 

پیدا شدن سپاهیان کامبیز(کمبوجیه)در آفریقا

کَمبوجیه دوم فرعون مصر، پسام تیک سوم، را دستگیر نموده است.

سپاهیان کامبیز(کمبوجیه)در آفریقا پس از فتح مصر

پس از آن که سپاه هخامنشی مصر را فتح کرد، 2 شاخه از آن به سمت حبشه در جنوب مصر و منطقه کارتاژ (تونس امروزی)‌ در غرب صحرای بزرگ آفریقا روانه شد. سپاهیان راهی شده به حبشه، آن کشور را خراجگزار امپراتوری پارس کردند و پیروزمندانه بازگشتند، اما از لشکریان اعزامی به غرب هیچ خبری به دست نیامد؛ انگار صحرای بزرگ دهان باز کرده و آنان را بلعیده بود.
تا این‌که یک اتفاق در گرماگرم نبردهای جنگ جهانی دوم در دهه 40 میلادی اولین نشانه‌های سپاه گمشده پارسی را نمایان ساخت.
وقتی که لشکریان آلمان نازی به فرماندهی مارشال رومل در برابر سپاهیان انگلیسی در شمال آفریقا صف آرایی کرده بودند، حفر سنگرهاو کانال‌های دفاعی در شنزار صحرا، قطعات فلزی کوچکی از سرنیزه، خود و سپر را به سطح زمین آورد که در همان زمان بسیاری از باستان‌شناسان و تاریخ‌نگاران را به این باور رساند که راز گمشدن سپاه کمبوجیه به زودی آشکار خواهد شد؛ انتظاری که بیش از 60 سال طول کشید تا به ثمر بنشیند.
گروهی از پژوهشگران بین‌المللی، با یکی از بزرگترین کشفیات تاریخی خود، سند دیگری بر حقانیت تاریخی و واقعیت هژمونی قدرت تمدن باستانی ایران بزرگ بر سرزمین‌های وسیعی از جهان قدیم صحه گذاردند.

جایگاه وندیداد در فرهنگ و ادب اوستایی

جایگاه وندیداد در فرهنگ و ادب اوستایی

وندیداد یکی از نوشته های اوستایی است که در کنار دیگر ادبیات اوستا به نام های یسنا، یشت ها، ویسپرد وخرده اوستا جای دارد. این نوشته هرچند به خط وگویش اوستا نگارش شده ولی بسیاری از بخش های آن با اندیشه وفلسفه زرتشت، پیام آور ایرانی هماهنگی ندارد. وندیداد همچون کشکولی ازدانش، آگاهی وباورهای ایرانیان است که از گذشته های دوربه تدریج از تاریخ، باورها، سنت ها وفرهنگ اجتماعی مردم ایران واقوام گوناگون این سرزمین گردآوری شده است.

این نوشته ازآموزه های گوناگونی درباره تاریخ و جغرافیای سرزمین پهناور ایران باستان و قوانین ویژه بهداشتی، درمانی، مدنی، کیفری، پزشکی، دامپزشکی ودانش های دیگرسخن گفته است. این احکام وقوانین اززمانهایی بسیاردوروپیش از پیام آوری زرتشت درمیان اقوام گوناگون ایرانی متداول بوده وکاربرد داشته است.

واژهً وندیداد پارسی شده واژه “وی دَاِوَه دَاتَه” اوستایی (وی دیو داد) یعنی قانون ضد دیو است. در یَسنای هفتاد ویک بند پنجم ویسنای بیست وپنج، بند ششم وسروش یشت هادُخت از دو قانون به نام ” داتام ویدی وام” به معنی قوانین ضد دیو که همان وندیداد است و “داتام زَرَه توشتریم” یعنی داد زرتشت یا قانون زرتشتی نام برده شده است که قوانین نخستین را مربوط به زمان پیش از زرتشت و داد بعدی را به زمانِ پس از آن پیام آور می داند. از این روی قوانین وندیداد را نمی توان داد زرتشت یا آموزش های دین زرتشتی دانست بلکه باید آن را به نخستین گروه های آریایی که مخالف دیو پرستی بودند نسبت داد که پیش از پیدایش بینش زرتشت، آنان پیشوای اندیشه وباور مردم ایران بودند. آنها دیوان یا پروردگاران بد را در برابر اهوراها ” اهورانیش”، پروردگارانِ نیک قرا داده بودند.

ابیانه دریچه ای به شگفتی‌های ایران باستان

 

ابیانه پنجره‌ای به شگفتی‌های ایران باستان

روستای تاریخی ابیانه استان اصفهان را می‌توان پنجره‌ای به شگفتی‌های ایران باستان دانست که حکایت زنده‌ای از ایران باستان و نجابت و سرزندگی قومی پایمرد و سختکوش است.

شهر باستانی نطنز براساس جستارهای تاریخی نخستین شهر صنعتی ایران باستان بوده و دارای جاذبه‌های بی‌نظیری است که ابیانه در میان آنها همچون نگینی می‌درخشد. این روستای زیبای باستانی حکایت زنده‌ای از ایران باستان و نجابت و سرزندگی قومی پایمرد و سختکوش است که در طول سالیان فراوان میراث آباء و اجدادی خود در فرهنگ و تمدن را فراموش نکردند.

آنچه امروزه ابیانه خوانده می‌شود، روستای بکر و دست‌نخورده‌ای است که با چهره‌ای گشاده و معماری خشت و گل و آجر بر هر رهگذر لبخند می‌زند.

برای تماشای این روستای باستانی باید مسیر جاده قدیم نطنز را در پیش بگیریم و در مسیر پل قدیمی هنجن به سمت غرب پیش رویم تا به دره‌ای سرسبز وارد شویم و رودخانه زیبای فصلی برزرود را هم پشت سر بگذاریم که همین تفرج قبل از رسیدن به ابیانه خود عالمی دارد .

شهر باستانی کَبنَک

 

کبنک

 

محوطه تاریخی هفت‌تپه شامل بقایای یک شهر و اجتماع بزرگ مربوط به دوران ایلام میانه (حدود قرن چهارده پیش از میلاد) بوده که از تپه‌های متعددی تشکیل شده است که با توجه به آثار و لوح‌های به دست آمده از این محوطه احتمالا نام این شهر باستانی "کَبنَک" بوده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)- منطقه خوزستان این شهر در اواخر سده چهاردهم پیش از میلاد تخریب و بخش‌هایی از بناها بر اثر آتش‌سوزی نابود شد. این محوطه در دوره محدودی مسکونی بوده و پس از ویرانی هیچ گاه رونق قبلی خود را به دست نیاورد و فقط سکونت‌های کوچک و استقرارهایی موقتی در دوران‌های متأخرتر پارتی و ساسانی در آن ایجاد شد.

پایگاه حفاظت و مرمت چغازنبیل و هفت‌تپه در سال 1998 میلادی (1377 خورشیدی) برای جلوگیری از تخریب هر چه بیشتر این شهر کهن طی توافق به عمل آمده بین سازمان میراث فرهنگی ایران، یونسکو، بنیاد اعتباری ژاپن و همکاری موسسه کراتر فرانسه (موسسه بین‌المللی حفاظت از بناهای خشتی) طرح مطالعاتی حفاظت و مرمت محوطه تاریخی چغازنبیل را در زمینه‌های مختلف علمی آغاز کرد.

در این رابطه یک پایگاه دایمی پژوهشی شامل بخش‌های آزمایشگاه، ‌حفاظت و مرمت، کتابخانه، رایانه، تالار کتیبه، بانک سفال و بخش اداری در موزه هفت‌تپه با عنوان مرکز مطالعات پایگاه چغازنبیل و هفت‌تپه ایجاد و تجهیز شده است.

چارچوب کلی این مرکز به دو بخش مطالعاتی و اجرایی تفکیک می‌شود که در بخش مطالعاتی آن مواردی همچون مستندسازی، مطالعات باستان‌شناسی، معماری، زمین‌شناسی، شناخت مواد و مصالح، ‌زیست‌محیطی، حفاظت و مرمت، ژئوفیزیک و غیره گنجانده شده و در بخش اجرایی نیز انجام اقدامات حفاظتی و مرمتی مجموعه تاریخی بر مبنای اطلاعات به دست آمده در نظر گرفته شده است.

حضور آریاییان در فلات ایران

 

آریائیان از نخست در فلات ایران حضور داشته اند

تحقیقات اخیر ژنتیکی نشان می دهند که عموم اقوام و گروه های جمعیتی ایرانی که در ایران امروزی (و حتی فراتر از مرزهای سیاسی فعلی ایران) ساکن هستند، علیرغم اینکه دارای تفاوتهای جزئی فرهنگی هستند و حتی گاه به زبانهای مختلف هم تکلم می کنند، دارای ریشه ژنتیکی مشترکی هستند و این ریشه مشترک به جمعیتی اولیه که در حدود ده تا یازده هزار سال پیش در قسمتهای جنوب غربی فلات ایران ساکن بوده بر می گردد.

 

این مطالعات ژنتیک نشان می دهند که شباهت های ژنتیکی ما ایرانیان با اروپائیان نه به دلیل مهاجرت اقوامی از اروپا به ایران (در حدود چهار هزار سال قبل) بلکه به دلیل مهاجرت کشاورزان ایرانی به سمت اروپا (در حدود ده هزار سال قبل) می باشد.
اندکی تفحص در منابع و مدارک تاریخی موجود نشان می دهد که کلمات “آریا و آریائی” به کرات توسط شخصیتهای تاریخی و مورخان داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گرفته و دارای معانی مختلفی بوده اند، مثلا به عنوان نامی برای یک جمعیت باستانی در ایران، نامی برای زبان ایران باستان و حتی نامی برای سرزمینی که محل اقامت ایرانیان باستان بوده است به کار رفته است. اسناد و شواهد تاریخی و باستان شناسی نشان می دهد که آریائیان اقوامی مهاجر نبوده اند، بلکه از حدود ده هزار سال قبل در این سرزمین ساکن بوده و مبدا و منشاء بزرگترین ابداعات و نو آوریهای انسان مدرن بوده اند (از جمله ابداع کشاورزی، پیدایش نخستین روستاها و شهرهای کشف شده در جهان، اهلی کردن حیواناتی چون احشام برای اولین بار، ابداع خط و نگارش و بنیان گذاری بزرگترین و اولین تمدنهای پیشرفته بشری در بسیاری از نقاط ایران مانند جیرفت، سیلک، شهر سوخته).

جنگ ترا​ژان

 

نبرد خسرو اشکانی با رومیان

از حدود سالهاى ۲۰ میلادى به بعد امپراطورى روم رو به ترقى بود حال آن که ایران دوران پارت مرتب ضعیف تر مى شد. پادشاهان اشکانى به سرعت جاى خود را به نفرات بعدى مى دادند و امپراطورى پارت دیگر قدرت یک قرن قبل خود را نداشت.

در این میان اما در روم پس از مرگ نروا حاکم بزرگ رومى، تراژان که فردى اسپانیایى الاصل بود به امپراطورى رسید. تراژان یک نظامى جنگ دیده بود که قصد داشت مرزهاى شرقى روم را وسعت دهد و به همین جهت به بهانه دخالت ایران در امور ارمنستان در ۱۱۴ میلادى با لژیونرهاى ورزیده اروپایى خود عازم سوریه شد.

 

خسرو شاه اشکانى که در این زمان علاقه چندانى به جنگ با امپراطور روم نداشت ابتدا سعى کرد با فرستادن پیشکش و هدایا مانع ورود تراژان به شرق شوداما تراژان که به قدرت نظامى خود مغرور بود هدایاى ایران را رد کرد و به سفیر ایران پاسخ داد که در سوریه تصمیم خود را به شما اعلام مى کنم. او حتى شاهزاده ارمنستان را که براى اعلام آمادگى کشورش در تبعیت از روم به پیش او آمده بود به قتل رساند.
در چنین شرایطى جنگ به نظر غیرقابل اجتناب مى آمد. تراژان پس از تسخیر کامل ارمنستان در سال ۱۱۵ ، انطاکیه راگرفت و عازم بین النهرین شد ودر ۱۱۶ شهر آباد هاترا در بین النهرین را گرفت.

ازدواج از دیدگاه زرتشت

 

آیین ازدواج و زناشوئی در آیین زرتشت

در کیش ایران باستان زناشویی به منظور زندگی خوش و خرم و اتحاد و اتفاق و ازدیاد نفوس و تشکیل خانواده چنان بر پایه صحیح و محکم استوار بوده که خود به خود ضامن بقا و دوام زندگی مشترک بود و مهر و محبت را بین زن و شوهر برای همیشه برقرار می ساخت. زرتشت در گات ها یسنا پنجاه و سه بند به پسران و دخترانی که می خواهند با هم پیمان ازدواج ببندند اندرز می دهد که ای دختران شوی کننده و ای دامادان ،اینک بیاموزم و آگاهتان کنم .با غیرت از برای زندگانی پاک منشی بجوشید.هر یک از شما باید در کردار نیک از دیگری پیشی جوید و از این راه زندگانی خود را خوش و خرم سازد.در کیش زرتشتی از لحاظ نظم به کارهای دنیا و محکم ساختن یگانگی و جلوگیری از فساد اخلاقی ،در مورد زناشویی تاکید زیاد گردیده و این کار به خوبی ستوده شده است.چنانکه در فرگرد چهارم بند چهل و هفت وندیداد اهورامزدا می گوید: “ای اسپیتمان زرتشت هر آینه ،من مرد زندار را بر مرد بی زن و مرد حانه دار را بر مرد بی خانمان ترجیح می دهم.”باز در فقره چهل و چهار می گوید:”وظیفه هر شخصی است که برادران همکیش خود را در کسب مال و داشتن همسر راهنمایی و مساعدت کند.”در دین زرتشت کمک کردن برای ازدواج کسانی که به سن بلوغ رسیده و به علت ناداری بی همسر مانده اند،از کارهای خوب و پرثواب شمرده می شود.

کشف شهر باستانی هخامنشی در استان ماردین ترکیه

 

شهر باستانی هخامنشی در ترکیه

استان ماردین(کردی:Mêrdîn ٬ ترکی:Mardin) در جنوب شرقی ترکیه قرار دارد. بزرگراه بغداد_ آنکارا از شهر ماردین می گذرد و تاثیر تجاری بسیار خوبی بر این شهر گذاشته است. در این استان که اکثریتی کرد دارد، خانه ها به سبک معماری عربی ساخته شده است.  ماردین شهری صخره ای به حساب می آید که به ماردین سنگی نیز معروف شده است. جالب است بدانید که آثار به جای مانده از امپراتوری هخامنشی و تمدن بابل در خرابه‌های 10 هزار ساله این شهر به تازگی کشف شده است.
در ادامه فعالیتهای کند و کاو در خرابه های باستانی دارا واقع در کنار روستای اوغوز از توابع شهرماردین واقع در استان ماردین که در جنوب شرقی ترکیه قرار دارد، آثاری مانند چتر و انواع کاشیهای حکاکی و مزین شده به اشکال حیوانات که مربوط به قرن ۶ بعد از میلاد است، بدست آمده است؛ در کنار این آثار، استخوانهای مربوط به انسان بدست آمده که تخمین زده می شود حداقل سه هزار سال قدمت تاریخی داشته باشند.