یلدا و مهر و مسیح(ع)
1ـ «میلاد» شب زادن عیسى بن مریم است(ع) و بیستوپنجم است از کانون الاول و زادن او به دیهى بوده است که او را ناصره خوانند.1 عیسى در شب یلدا به دنیاآمد.2
ـ به صاحب دولتى پیوند اگر نامى همى جویى
که از یک چاکرى، عیسى چنان معروف شد یلدا (سنایى)
ـ ایزد دادار مهر و کین تو گویى
از شب قدر آفرید و از شب یلدا
زانکه به مهرت بوَد تقرب مؤمن/
زانکه به کینت بود تفاخر ترسا (امیرمعزى)
گبر
گبر. [ گ َ ] (ص ، اِ) مغ.(جهانگیری ). آتش پرست . (برهان ) (انجمن آرا). مجوس . زرتشتی به دین : هربذ، مجاور آتش کده و قاضی گبران . (منتهی الارب ). بعقیده ٔ پورداود گبر از لغت آرامی هم ریشه ٔ «کافر» عربی مشتق است و امروزه در ترکیه (گور) گویندو آن اصلاً بمعنی مطلق مشرک و بیرون از دین (جددین ) است ولی در ایران اسلامی به زرتشتیان اطلاق شده
نشانی‌های نمود سوشیانت
در جاماسب‌نامه در این باره آمده که: «آنگاه که زمان هشیدر فرارسد علاماتی پدید آید، و آن نشانه ها اینگونه می باشند
1. اینکه شب‌ها روشن‌تر از همیشه باشد.
2. اینکه ستاره هتورنگ جای خود را بگرداند و به سوی خراسان گراید.
وب سایت اینترنتی «خاستگاه های کهن» چکیده ای از کتاب «بودای بابلی: تاریخ گم شده و بصیرت کیهانی سیذارتا گوتاما» به قلم «هاروی کرفت» را منتشر کرده که در آن رد پای سیذارتا - بودای بزرگ - را در ایران باستان می یابد.
نتایج یک تحقیق: بودا شاهزاده هخامنشی است
براساس گزارش این پایگاه که صدای آمریکا آن را منتشر کرده، نوشته های روی مهرهای پادشاهان هخامنشی سرنخ هایی به دست باستان شناسان داده که بر اساس آن ادعا می کنند «سیذارتا گوتاما» - بنیانگذار آیین بودا - در پارس باستان (غرب ایران کنونی) به دنیا آمده و عضو خاندان سلطنتی هخامنشی بوده است.
دین در زمان هخامنشیان
در سرآغاز زمانه ماد ها مرد آیین گذار بزرگی به نام زرتشت در سرزمین های ایران خاوری آئینی بر پایه یکتا پرستی پدیدار نموده بود، زرتشت پیامبر ایران باستان بود که مزدیسنا را بنیان گذاشت. برای زایش وی زمانی میان ۱۰۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش از زایش مسیح را گمانه زده‌اند. مزدیسنای کنونی نزدیک به پنج سده دین هنجارین ایران نیز بوده است. در روزگار هخامنشیان دین بیشتر مردم (نه تمامی آنها) زرتشتی بوده است.
نقشبندیه
نقشبندیه طریقتی است منسوب به خواجه بهاءالدین محمد نقشبند بخارایی (۷۹۱-۷۱۸ هـ. ق)، شاخه‌ای منشعب از سلسله خواجگان که اصل آن به عارف ایرانی خواجه یوسف همدانی باز می‌گردد.
بعدها این سلسله در هند هم نفوذ یافت و به خصوص در دوره اقتدار مغولان در هند، تأثیر و نفوذ مشایخ آنها قابل ملاحظه بود و سلاطین آن سرزمین غالباً به این طریقه منسوب بودند؛ چنانکه گویند امیر تیمور گورکانی به شاه نقشبند ارادت داشت.
ملامتیه
مَلامَتیه نام طریقتی از صوفیان است که در سده هشتم میلادی در ایران سامانی فعال بودند.
ملامیّه و ملامتیه از ماده «ملامت»، به معناى سرزنش و نکوهش، است. پیروان این فرقه به سودمندی «سرزنش نفس» باور دارند و می‌کوشند دانایی‌های خود را پنهان کرده و کاستی‌ها و اشتباهات خود را علنی کنند تا با این کار همواره با یاد نقص‌های خود باشند.
قادریه
در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشده‌است. شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامه ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است در آینده مورد چالش قرار گیرند و زدوده شوند.
قادریه از جمله طریقت‌های تصوف است. قادریان از پیروان شیخ عبدالقادر گیلانی(تولد ۵۶۲ ق)، ملقب به قطب الاعظم، هستند.
فرقه بکتاشیه
بَکتاشیه، طریقتی که خود را منسوب به حاجی بکتاش ولی زاهد خراسانی می دانند. ولی این دقیقاً به معنی ایجاد این مذهب به دست وی نیست. بسیاری پیدایش این مذهب را به دست فردی به نام بالم سلطان می دانند.
این طریقه از آناتولی شروع شد و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی و در پی کشورگشایی‌های آن، به شبه جزیره بالکان و از آنجا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاههای بکتاشیه در آنجا ساخته شد. راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمده‌ای داشت. امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی و به طور محدود در ترکیه، در میان مردم سوریه، مصر، ترکهای مقیم اروپا و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه و کوزوو رواج دارد.
مراتب در سلسه مولویه
در میان طریقت‌ها بی‌تردید طریقتی که به آداب و ارکان بیشتری عنایت را نشان می‌داد یا به عبارت صحیح‌تر بیش‌ترین آیین و رسوم را داشت طریقت مولویه بود. وابستگان طریقت مولویه مراتبی هم در میان خود داشتند. اولین مرتبه از آن مراتب محب بود. محب کسی بود که به طریقت انتساب جسته بود و از طرف یکی از مشایخ بر سلکه‌ی او تکبیر خوانده شده بود. بعد از محب، چله و به ترتیب درویش مطبخ (خان)، درویش (دده)، چله شکستن، ضابطان درگاه، خدمات مطبخ، شیخ، خلیفه، مثنوی‌خوانان، و اصول تدریس مثنوی. سالکی که اقرار می‌کرد و چله‌نشینی را به پایان می‌برد و صاحب حجره می‌شد درویش و دده خوانده می‌شد. کلمه‌ی اقرار کردن، به معنی چله‌نشینی کردن و عهد بستن به کار می‌رفت. سالک اقرار می‌کرد بر اینکه رضایت دارد خود را کاملاً به طریقت می‌سپرد.
