سه اشباه تاثیر گذار قاجار
سه پادشاه قاجار، فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه هرسه صدراعظمهای لایق خود را به قتل رساندند، صدراعظم هایی که برای به سلطنت رسیدن اینها تلاش بسیار کرده بودند به شرح ذیل
نخستین مدرسه پیشرفته شهر ساری در سال ۱۳۲۳ق / ۱۲۸۴خورشیدی بدست گروهی از سیاسیون ساروی بنا شد. یک سال پس از پایه گزاری این مدرسه با پشتیبانی لطفعلی خان میرپنجه سالار مکرم (سردار جلیل) سالاریه خوانده‌شد. مدرسه سالاریه با ۷۰نفر دانش آموز آغاز به کار کرد. این مدرسه دارای سه کلاس ابتدایی، سطحی یا فارسی و علمی بود.
ماجرای چنار عباسعلی
پیشامد های زمانه قاجاریه به ویژه پیشامد های درون دربار شاهان این زمانه بسیار شیرین و نغز است. نسک های زیادی به گونه سفرنامه ، یادداشت ،کهن نگاری و …از این زمانه به جا مانده که بسیاری از آنها تألیف درباریان و افراد نزدیک به آنهاست از این رو دارای ارزش کهن نگاری زیادی است و خیلی مهین است.
دوست علی خان معیر الممالک یکی از این افراد است که نسکی به نام "یادداشت های از زندگی خصوصی ناصرالدین شاه "دارد . این نسک به پیشامد های روزگار ناصرالدین شاه ، رفتار وی با همسران و درباریان ، اهل حرم ، دولت های خارجی و ... می پردازد و رازهایی سربسته را افشا می کند که کمترکسی از آنها آگاهی دارد.
خوابگاه ناصرالدین شاه و حضور خواستن زنان
خوابگاه شاه چندان بزرگ نبود و چهار اطاق اطرافش بود که از هر یک دری به آن از میشد. یکی برامشگران، دیگری بپاسداران و سومی بخواجه سرایان کشیک تعلق داشت (همه شب دو خواجه سرا تا صبح کشیک میداند) اطاق چهارم که استاد بهرام نقاش بسقف و دیوار های آن مجالس عیش و سرور نقش کرده و براستی نیک از عهده برآمده بود جزء خوابگاه بشمار میرفت.
چون شاه بخوابگاه میرفت بیکی از خواجه های کشیک میگفت تا رفته فلان زنش را بحضور خواند.
داستان ببری خان
ببری خان بغلط نام گربه ای ود آلاپلنگ که شاه او را دوست میداشت. در آن اوان شاه را تبی سخت عارض شد و روزی چند را بستر بیماری و ناتوانی بخواید. گربه مزور که تازه بچه آورده بود روز بعد باقتضای طبیعت بتغییر مکان آنها پرداخت. هنگامیکه یکی از بچه هایش را بدندان گرفته و و از کنار بستر میگذشت زبیده خانم ملقب به امینه اقدس بدرون اطاق آمد و در را که گربه از همان به درون آمده بود از پشت بست. گربه همینکه راه بیرون شدن را بسته دید چند دور گرد بستر گشت و در پای شاه سرگردان ایستاد. زبیده خانم از مشاهده این خال روبشاه کرده گفت: « قربان امشب عرق خواهید کرد و تب خواهید برید.» از قضا صبحگاه تب شاه قطع شد و پس از آن ببری خان مقامی بلند یافت و دارای تشک اطلس و پرستار و خوراک مخصوص شد.
بن مایه:
یادداشت‌هایی از زندگی خصوصی ناصرالدین‌شاه
در یکی از سفر های اروپا روزی که ناصرالدین شاه در ضیافت امپراتور اتریش از سازمان لشگری و تعداد قشون ایران جویا شد. شاه در پاسخش گفت : « از کدام دسته نیروئی ما سئوال میکنید؟» امپراطور در شگفتی شده پرسید: « مگر چند دسته قوا دارید؟» شاه سینه ای صاف کرد و گفت: « ما را سه نیروی حربیه است. اول نیروی نظامی که پیوسته یکصد و یست هزار تن زیر پرچم حاضر هستند. دوم عشایر ایران که هنگام ضرورت چندین هزار آماده جانفشانی میاشند و سوم نیروی مذهبی است که گاه جهاد بنا به قانون اسلام کلیه ی افراد ایرانی از دل و جان آماده جانازی میشوند.»
بن مایه:
یادداشت‌هایی از زندگی خصوصی ناصرالدین‌شاه
تحولات مذهبی در دوران قاجاریه
همچنان که قبلاً آورده شده است کشتارهای وحشتناک قاجار بخصوص در مازندران و کرمان باعث تقلیل جمعیت اهل سنت در آن مناطق گشت همچنین کاهش جمعیت چهل میلیونی ایران در اوایل صفویه به شش میلیون نفر در سال 1800 میلادی بیانگر این مطلب اساسی است که در طی سه قرن نه تنها بر جمعیت ایران افزوده نگشته است، بلکه شدیداً از آن کاسته شده است، که این کاهش در نتیجة آزار مذهبی و مهاجرت دسته جمعی مردم برای فرار از پاکسازی مذهبی و جدا شدن قسمت‌های بزرگی از پیکرة ایران رخ داده است. علاوه بر اینها باید اذعان کرد که اعتقاد به امام زمان و سیدگری و شیخ‌گری نیز مهمترین عامل گرایش اهل سنت بخصوص شافعیان به شیعه‌گری بوده است.
قاجاریه (1209-1343 ه. ق)
قاجاریه طایفه‌ای هستند، اصلاً از نژاد مغول و ظاهراً از قبایلی می‌باشند که همراه تاتار در عهد چنگیز و اخلاف او از مغولستان به بلاد اسلامی آمده و در قسمت بین شام و ایران مخصوصاً در حدود ارمنستان مقیم شده بودند. شاه عباس اول صفوی، ایل قاجار که از ایلات تشکیل‌دهندة قزلباش بود، را از محل اصلی خود کوچ داد و ایشان را به سه محل مختلف فرستاد تا از آنان در مقابل ایلات مهاجم دیگر سدی تشکیل دهد. دسته‌ای را در قراباغ در مقابل کردان لزگی جمعی را برای جلوگیری از هجوم ترکمانان به گرگان و استرآباد و بالاخره دسته سوم را به مرو در جلوی ازبکان روانه نمود.
میرزا محمد نصیرالحسینی ملقب به میرزا آقا فرزند جعفر از سخن سرایان و استادان معروف دوره قاجاریه، در سال ۱۲۷۱ ه.ق. در شیراز متولد شد. علاوه بر علوم فقه و اصول و کلام و فلسفه، منطق و به علم حدیث نیز روی آورد. وی از شاگردان خاص شیخ مفید بود. فرصت نزد مظفر الدین شاه قاجار بسیار گرامی بود و لقب فرصت الدوله را از این پادشاه گرفت . فرصت الدوله شاعر، نقاش، موسیقی دان و ادیبی بزرگ بود که در بنیان فرهنگ نوین در ایران نقش مهمی داشت. فرصت الدوله نه تنها زبان انگلیسی را فرا گرفت، بلکه از یک دانشمند آلمانی خط میخی را هم آموخت و در حقیقت اولین ایرانی است که خط میخی را می دانست.
سال ۱۲۶۴ قمرى، نخستین برنامه ى دولت ایران براى واکسیناسیون به دستور امیرکبیر آغاز شد. در آن برنامه کودکان و نوجوانان ایرانى را آبله کوبى مى کردند. اما چند روز پس از آغاز آبله کوبى به امیرکبیر خبردادند که مردم از روى نا آگاهى نمى خواهند واکسن بزنند. به ویژه که چند تن از فالگیرها و دعانویس ها در شهر شایعه کرده بودند که واکسن زدن باعث راه یافتن جن به خون انسان مى‌شود. هنگامى که خبر رسید پنج نفر به علت ابتلا به بیمارى آبله جان باخته اند، امیر بى درنگ فرمان داد هر کسى که حاضر نشود آبله بکوبد باید پنج تومان به صندوق دولت جریمه بپردازد. او تصور مى کرد که با این فرمان همه مردم آبله مى کوبند. اما نفوذ سخن دعانویس ها و نادانى مردم بیش از آن بود که فرمان امیر را بپذیرند. شمارى که پول کافى داشتند، پنج تومان را پرداختند و از آبله کوبى سرباز زدند. شمارى دیگر هنگام مراجعه مأموران در آب انبارها پنهان مى شدند یا از شهر بیرون مى رفتند.
