ابزار هدایت به بالای صفحه

تارنمای تخصصی تاریخ ایران

راه در جهان یکی است و آن راه ؛ راستی است

تارنمای تخصصی تاریخ ایران

راه در جهان یکی است و آن راه ؛ راستی است

اسلایدر

۶ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «خط ایلامی» ثبت شده است

خط فارسی یا خط عربی ؟!!

سوشیانت | جمعه, ۲۸ فروردين ۱۳۹۴، ۰۶:۲۶ ب.ظ | ۲دیدگاه

دبیره پارسی خواستگاه و ریشه دبیره تازی

در روزگاری که نام‌آوران و بلند آوازگان بنام ایرانی مانند ابوریحان بیرون، خوارزمی، نصر فارابی،  پور سینا، مولانا و ... از سوی بیگانگان به تاراج رفته و سرافرازی ها و آوازه آنها را از آن خود میدانند و ما کاری جز خاموشی نمی کنیم، چند زمانی است که تازشی همه ‌جانبه و هدفمند و سازماندهی شده در برابر زبان و دبیره شیوا و شیرین پارسی رخداده و نویسه و دبیره پارسی را برگرفته از نویسه ی تازی میدانند و شوربختانه در بسیاری از تارنما ها و نوشتارهای ایرانی گسترش یافته تا آنجا که برای بسیاری از ما ایرانیان پذیرفته شده و به یک باور درآمده!

  • سوشیانت

مقام‌ ادبیات‌ فارسی‌ پس‌ از اسلام‌

سوشیانت | سه شنبه, ۲۱ خرداد ۱۳۹۲، ۱۲:۵۷ ب.ظ | ۱دیدگاه

ادبیات‌ فارسی‌ در نخستین‌ روزگاران‌ 

7-1-نخستین‌ بازمانده‌ی‌ زبانهای‌ آریایی‌ ایران‌ (که‌ جهان‌ باستان‌ برای‌ ما واگذاشته‌) زبان‌ اوستا یعنی‌ کتاب‌ مقدّس‌ کیش‌ زردشتی‌ است‌. 
تا حدود نهصد سال‌ مردم‌ ایران‌ هیچ‌گونه‌ خطّی‌ که‌ با آن‌ بتوانند اوستا را بنویسند نداشتند. از این‌ روی‌ آن‌ را همچنان‌ سینه‌ به‌ سینه‌ فرا می‌گرفتند و بدین‌سان‌ آن‌ را درست‌ از سده‌ی‌ هفتم‌ قبل‌ از میلاد تا سده‌ی‌ سوم‌ میلادی‌ از نسلی‌ به‌ نسلی‌ دیگر انتقال‌ می‌دادند. 
سرانجام‌ خطّی‌ مخصوص‌ برای‌ این‌ کتاب‌ در سده‌ی‌ سوم‌ میلادی‌ ابداع‌ شد. اوستایی‌ که‌ به‌ این‌ خط‌ ویژه‌ نگاشته‌ شده‌ به‌ زنداوستا معروف‌ است‌. این‌ دست‌نوشته‌ گه‌گاه‌ تنها به‌ نام‌ زند خوانده‌ شده‌ است‌. دانشمند فرانسوی‌ آنکتیل‌ دوپرّون‌ Anquetil du Perron ، که‌ نخستین‌ کسی‌ بود که‌ آن‌ را در هندوستان‌ در پایان‌ سده‌ی‌ دوازدهم‌/هیجدهم‌ مورد بررسی‌ قرار داد، آن‌ را به‌ غرب‌ شناساند. این‌ نوشته‌ تا مدّتی‌ نسبتاً طولانی‌ در اروپا همچنان‌ به‌ زبان‌ زند شهرت‌ داشت‌. البته‌ در حال‌ حاضر اصطلاح‌ دقیق‌تر «زبان‌ اوستایی‌» متداول‌ است‌ خطی‌ را که‌ اوستا بدان‌ ضبط‌ شده‌ باید «خطّ زند» دانست‌. 

تحقیقات‌ بسیار در باب‌ اصل‌ و روزگار زردشت‌ صورت‌ گرفته‌ و نظریّات‌ مختلف‌ در این‌ خصوص‌ از فدیمی‌ترین‌ زمانها پیش‌ کشیده‌ شده‌ است‌. ولی‌ آنچه‌ در حال‌ حاضر موثّق‌تر می‌نماید این‌ است‌ که‌ زردشت‌ دین‌ خود را بین‌ سالهای‌ 660 و 583 ق‌.م‌، در منطقه‌ی‌ شمال‌ شرقی‌ فلات‌ ایران‌ در آسیای‌ مرکزی‌، تعلیم‌ می‌کرده‌ است‌. این‌ امر توجیه‌پذیر است‌ که‌ وی‌ نژاد از قوم‌ ماد داشت‌، در شمال‌ غرب‌ ایران‌ کنونی‌ می‌زیست‌، و از آنجا از سمت‌ مشرق‌ به‌ آسیای‌ مرکزی‌ سفر کرد. از میان‌ زبانها و گویشهای‌ موجود فلات‌ ایران‌ «پشتو» یا «پختو» نزدیک‌ترین‌ خویشاوندی‌ را با زبان‌ اوستایی‌ دارد. این‌ بدان‌ نظریّه‌ قوّت‌ می‌بخشد که‌ در نواحی‌ شمال‌ شرقی‌ فلات‌ ایران‌ در سده‌ی‌ هفتم‌ ق‌.م‌ به‌ زبان‌ اوستایی‌ تکلّم‌ می‌شده‌ است‌. اوستا اثری‌ عظیم‌ است‌ که‌ بخش‌ عمده‌ی‌ آن‌ به‌ علت‌ تصاریف‌ روزگار و تسلّط‌ اقوام‌ بیگانه‌ بر ایران‌ نابود و فراموش‌ گشته‌ است‌. آنچه‌ امروز از این‌ کتاب‌ باقی‌ است‌ در اوان‌ عصر مسیحیّت‌ تألیف‌ شده‌ است‌. این‌ مقدار پانزده‌ بخش‌ از بیست‌ و یک‌ بخش‌ اصلی‌ را شامل‌ می‌شود و اگر بخشهای‌ مفقود به‌ نسبت‌ قسمتهای‌ موجود سنجیده‌ شود، می‌توان‌ گفت‌ که‌ در حدود یک‌ چهارم‌ کتاب‌ از میان‌ رفته‌ است‌. 

  • سوشیانت

الفبای خطوط باستانی

سوشیانت | دوشنبه, ۱۹ فروردين ۱۳۹۲، ۱۲:۱۶ ق.ظ | ۰دیدگاه

خط میخی پارسی

 

نخستین دبیره ایرانی
نخستین دبیره ای(دبیرهی) که در ایران زمین با آن یکی از زبانهای ایران باستان نوشته شده ، دبیره میخی هخامنشی است . آنچه از آثار نوشتاری زبان روزگار هخامنشیان که به روش پارسی نامیده می شود و به ما رسیده است با همین دبیره نوشته شده است .
این دبیره از چپ به راست نوشته می شود .

کهن نگاری دبیره میخی
این دبیره گمان می‌رود باید در هشتصد سال پیش از میلاد مسیح به ایران راه یافته باشد اما بدبختانه از روزگار پادشاهی مادها که در پایان سده هشتم پدیدار شده، هنوز آثار نوشتاری بدست نیامده است . به ویژه شهر همدان برعکس شهرهای دیگر که دوراز شهر ازبین رفته ساختن می شوند ، درست بروی ویرانه های شهر هگمتانه (پایتخت مادها) بناشده و خود این مسئله بازدارنده از کند و کاوهای باستان شناسی می گردد .

  • سوشیانت

خط و کتابت مانوی

سوشیانت | دوشنبه, ۲۱ اسفند ۱۳۹۱، ۰۲:۰۷ ب.ظ | ۱دیدگاه

چکیده

خط و کتابت یکی از افتخارات ایران زمین است که از دیرباز تاکنون پیوسته مورد عنایت هنروران و صاحب‏نظران قرار گرفته است.

انتخاب مانویان ازین روست که مانویت یکی از پایه‏گذاران هنر کتابت و تذهیب است.نگارگر نور ایران‏ باستان،ازین اعجاز برای بیان دیدگاه عرفانی بهره گرفته است.در حقیقت اهمیت مانویت در هنر ایران ازین روست که به هنر نقاشی و کتاب‏آرایی نوعی اصل اخلاقی بخشیده،آن را زنده نگه داشته و شیوه‏ای سنتی و قراردادی در آن پدید آورده است.

مقدمه

یکی از عمده‏ترین آیین‏های قدیمی در ایران باستان،مانویت است که در زمان ساسانیان،توسطمانی‏ پایه‏گذاری شد.

مانی،بنیان‏گذار و مروج آیین روشنی،برای آنکه آیین خود را جهانی کند،عناصر بومی ملیت مختلف‏ را به عاریت گرفته و در آیین خود گماشته بود.همچنین برای درک بهتر مردمان هر نقطه،به زبان آن‏ منطقه به تبلیغ و تشریح آیین‏اش می‏پرداخت.

برخلاف سنت شفاهی رایج ساسانیان در ایران،مانویان یکی از ابزار مهم تبلیغی خود را کتابت‏ می‏دانستند،زیرا از این طریق بهتر می‏توانستند آموزه‏های خویش را گسترش دهند و مروجان نیز ناگزیر سنجیده‏تر سخن می‏گفتند.

جالب‏ توجه اینکه،پیروان مانی به آثار نوشتاری بسیار اهمیت می‏داده‏اند.هیچ آیینی نیست که این‏ همه آثار از آن باقی‏مانده باشد.به هر زبانی از آنها آثاری به جاست.از جمله:دست‏نوشته‏های قبطی‏ -فارسی میانه و پارتی-سغدی-چینی-ترکی(اویغوری)و نظایر آنها.و این دال بر وفور نویسندگان‏ و روشنفکران توانا در این کیش است.

مانی هنر را در خدمت مذهب به کار بسته بود.در حقیقت،پیام‏آور روشنی دنیای باستان دریافته بود که چگونه کلمه و تصویر را به هم آمیزد و در جهت تبلیغ آیین‏اش،به کار گیرد.مانی ذوق هنری خود را در تعالیم آیینی‏اش سازماندهی کرده و از هنر در راستای تزئینات خط و کتابت برای اشاعه تفکرات‏ مذهبی خود بهره گرفته بود.

  • سوشیانت

زبان‌ها و گویش‌های کهن ایرانی

سوشیانت | يكشنبه, ۲۰ اسفند ۱۳۹۱، ۱۱:۵۴ ب.ظ | ۰دیدگاه
زبان‌ها و گویش‌های کهن ایرانی
زبان‌های ایرانی از نظر تاریخی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
۱٫ زبان‌های ایرانی باستان
۲٫ زبان‌های ایرانی میانه
۳٫ زبان‌های ایرانی نو

زبان‌های ایرانی نو

زبان‌های ایرانی نو به دو دسته بخش می‌شوند:
۱٫ شرقی
۲٫ غربی
زبان‌های ایرانی نو با این که اساساً در ایران، افغانستان و تاجیکستان متمرکز شده‌اند اما حقیقتاً گستره جغرافیایی بسیار وسیع تری را در بر می‌گیرند شامل مناطقی در قفقاز، آسیای میانه، ترکستان چین، پامیر، ترکیه، سوریه، عراق و شبه قاره هند.در قسمت زبان ها و گویش های معاصر ایران به این زبان‌ها می پردازیم.

زبان‌های ایرانی‌تبار شرقی

نمونه زبان‌های شرقی ایرانی تبار این‌ها هستند: پشتو، آسی، زبان‌های پامیری، پاشایی، یغنابی

زبان‌های ایرانی‌تبار غربی
زبان‌های ایرانی تبار غربی به دو گروه دسته بندی می‌شوند:
• غربی شمالی
• غربی جنوبی
نمونه‌های غربی شمالی
زبان آذری، تالشی، تاتی، تبری، گیلکی، دیلمی، سمنانی، سنگسری، زبان‌های کردی‌تبار (سورانی، کرمانجی، کلهری، لکی)، بلوچی، زازا- گورانی، زبان‌های ایران مرکزی
نمونه‌های غربی جنوبی
فارسی، لری، لارستانی، بشاکردی، کومزاری
  • سوشیانت

چگونگی دگردسیس دبیره در ایران

سوشیانت | يكشنبه, ۲۰ اسفند ۱۳۹۱، ۱۰:۱۸ ق.ظ | ۰دیدگاه

پیش از اسلام

از دبیره های روا در روزگار پیش از اسلام می توان به دبیره های زیر نام برد:

دبیره ایلامی

دبیره ایلامی، از 2900 سال پیش از میلاد‌به گونه ‌های نیاایلامی، ایلامی باستان و میخی ایلامی دگرش یافت. دبیره میخی ایلامی، از 2500 پ.م. تا 331 میلادی به کار می‌رفته‌است. این دبیره از دبیره میخی اکدی بدست آمده‌است. دبیره میخی ایلامی از 130 نشانه ساخته شده‌است، که این شمارگان بسیار کم‌تر از دیگر دبیرهوط میخی است.

دبیره میخی هخامنشی (میخی پارسی باستان)

دبیره میخی هخامنشی به گمان بسیار به دست داریوش بزرگ برپا شده  است. این گونه دبیره میخی که در بر گیرنده 36 نشانه است، واپسین گونه دبیره میخی‌است که پدید شده‌است (در سده ششم پیش از میلاد). این دبیره برای نوشتن سنگنبشته های هخامنشی به کار رفته‌است.

  • سوشیانت
تحلیل آمار سایت و وبلاگ