پادشاهان اساتیری ایران بخش ششم

فریدون

فریدون که در زبان اوستا ثرائتئون خوانده می شود،در حماسه های ایرانی از اوج و ارزش بسیاری برخوردار است.فریدون پس از جمشید از بزرگترین شهریاران و ناموران باستانی بشمار می رود.پدرش اثوی(آبتین)یکی از نخستین راهبان یا سازندگان عصاره ی هوم بوده است.فریدون در کشور چهار گوشه که همان گیلان است،زاده شد.در اوستا چنین آمده است:"چهاردهمین کشور با نزهت که من ـ اهورامزدا ـ آفریدم،ورن چهار گوش است،که در آن فریدون،کشنده ی آژی دهاک،زاده شده است."
در یشت پنجم نیز به این مطلب اشاره رفته و فریدون از کشور ورن دانسته شده است.این موضوع در سایر یشت ها نیز تکرار می شود.ونیز در همه ی یشت ها پیروزی او بر ضحاک به چشم می خورد.

داستان ضحاک و فریدون

ضحاک

ضحاکاز پادشاهان اسطوره‌ای ایرانیان است. درشاهنامه پسر مرداس و فرمانروای دشت نیزه وران است. او پس از کشتن پدرش به ایران می‌تازد وجمشید را می‌کشد و بر تخت شاهی می‌نشیند. با بوسهٔ ابلیس،بر دوش ضحاک دو مار می‌روید. ابلیس به دست یاری او آمده و می‌گوید که باید در هر روز مغز سر دو جوان را به مارها خوراند تا گزندی به او نرسد.

و بدین‌سان روزگار فرمانروایی او هزار سال به درازا می‌کشد تا این که آهنگری به نام کاوه به پا می‌خیزد، چرم پارهٔ آهنگری‌اش‌(درفش کاویانی‌) را بر می‌افرازد و مردم را به پشتیبانی فریدون و جنگ با ضحاک می‌خواند. فریدون ضحاک را درالبرز کوه (دماوند) به بند می‌کشد

ضحاک

ضحاک

داستان ضحاک با پدرش: 
ضحاک فرزند امیری نیک سرشت و دادگر به نام« مرداس» بود. اهریمن که در جهان جز فتنه و آشوب کاری نداشت کمر به گمراه کردن ضحاک جوان بست. به این مقصود خود را به صورت مردی نیکخواه و آراسته درآورد و پیش ضحاک رفت و سر در گوش او گذاشت و سخنهای نغز و فریبنده گفت. ضحاک فریفته او شد. آنگاه اهریمن گفت: « ای ضحاک، می خواهم رازی با تو درمیان بگذارم. اما باید سوگند بخوری که این راز را با کسی نگویی.» ضحاک سوگند خورد. 
اهریمن وقتی مطمئن شد گفت: « چرا باید تا چون تو جوانی هست پدر پیرت پادشاه باشد؟ چرا سستی می کنی؟ پدرت را از میان بردار و خود پادشاه شو. همه کاخ و گنج و سپاه از آن تو خواهد شد.» 

سروش و جشن سروشگان

سروش و جشن سروشگان

سُروش یکی از ایزدان باستانی ایرانیان است.سروش از ایزدان بزرگی است که بر نظم جهان مراقبت دارد، پیمان‌ها را می‌پاید و فرشتهٔ نگهبان خاص زرتشتیان است.

 

در اوستا به صورت sraoša- یا seraoša-و در فارسی میانه مانوی به صورت  به معنی "شنیدن"Ösrõšahrãy یا srõšãw آمده است.این واژه از ریشه ی sru  اشتقاق یافته است و در اوستا هم به معنی "فرمانبرداری" به کار رفته است و هم نام یکی از ایزدان است.سروش ایزدی است که زمزمه کردن (نیایش) را به مردم آموخت.او ایزدی است که قبل از طلوع آفتاب بانگ زده و مردم را برای نیایش پروردگار فرا می­خواند. او از ایزدان بزرگی است که بر نظم جهان مراقبت دارد.

بنا بر روزهای ایرانیان باستان،هفدهمین روز از هر ماه به نام ایزد سروش نامیده شده است و جشنی به نام جشن سروشگان در این روز برگزار میشود.روز سروش در ماه فروردین از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده و جشن سروشگان گرفته می­ شده است.ایرانیان در این روز به عبادت و نیایش پروردگار پرداخته و به معابد می­رفتند.
ایزد سروش بر فراز کوه البرز کاخی دارد، با یک‌هزار ستون که به خودی خود روشن است و ستاره‌نشان (یسنه ۵۷، بند ۱۰).گردونهٔ او را در آسمان،چهار اسب نر درخشان و تیزرو با سم‌های زرین می‌رانند.هیچ موجودی از ایشان پیشی نمی‌گیرد و بدین‌گونه است که او دشمنان خود را در هر کجا که باشند، دستگیر می‌کند.سروش همیشه بیدار است و هرگز به خواب نمی رود و مخلوقات مزدا را پاسبانی می کند و برای محافظت نوع بشر هر روز و هر شب،سه بار به دور زمین می گردد.نماد مادی سروش خروس نام نهاده شده که با بانگ بامدادی خود مردم را از پی ستایش خداوند بخواند.در مجموعه ی یشت ها، یشت یازدهم برای سروش است.

تمدن خوزیه( بخش سوم )

( بخش سوم )

 

عقیده به زندگی پس از مرگ نیز نزد خوزی ها رواج داشته و مردگانشان اسباب و اثاث زندگی را با خودشان به گور می بردند تا وقتی در گورشان زنده شدند از انها استفاده کنند. از گور بچه ها حتی اسباب بازی نیز به دست امده است که در گور نهاده بوده اند تا وقتی زنده شد با انها بازی کند. اثاث و وسائلی از گورها یافت شده است که نشان دهنده باور خوزی ها به زندگی پس از مرگ است.

اساطیر پیشدادی

نخستین سلسلهٔ پادشاهان در شاهنامه (و اساطیر ایرانیان). معادل اوستایی پیشداد پَرَداتَ است.

شاهان پیشدادی در شاهنامه

• کیومرث

یا گیومرث در فارسی، گیومرت یا گیومرد در پهلوی، گَیومَرَتَن در اوستایی نام نخستین نمونه انسان در جهانشناسی اساطیری مَزدَیَسنیان و نخستین شاه در شاهنامه است.

گیومرث در زبان اوستایی از دو جز گَیو (به معنی زندگانی) و مَرَتَن (به معنی میرنده یا فناپذیر) تشکیل یافته است.

• هوشنگ

هوشنگ یکی از شخصیت‌های اساطیری ایران است. وی در شاهنامه، پسر سیامک و نوهٔ کیومرث و در متون پهلوی، نخستین شاه پیشدادی است.

درفش کاویانی نماد آزادگی و مقاومت ایرانیان

درفش کاویانی

درفش کاویانی در اساطیر ایران، به قیام کاوه آهنگر علیه ظلم و ستم آژی‌دهاک )ضحاک( برمی‌گردد. ضحاک ماردوش شاهی است که در اثر بی عدالتی و ظلم شیطان شانه‌هایش را بوسه می‌زند و از جای بوسه‌ها مارهایی می رویند. ضحاک برای اینکه زنده بماند باید روزانه مغز دو جوان را به مارها ب‌دهد و کاوه آهنگر نیز کسی است که هفده فرزندش قربانی مارها شده است. در این هنگام، کاوه برای آن که مردم را علیه ضحاک بشوراند، پیش‌بند چرمی خود را بر سر چوبی می‌کند و آن را بالا می گیرد تا مردم گرد او آیند. سپس با کمک مردم، کاخ فرمانروای ضحاک خونخوار را در هم می کوبد و فریدون را بر تخت شاهی می نشاند. فریدون نیز پس از آینکه به شاهی رسید فرمان می دهد تا چرم پیش‌بند کاوه را با دیباهای زرد و سرخ و بنفش بیارایند و زر و گوهر به آن بیافزایند و آن را درفش شاهی خواند. و بدین شکل کلمه درفش کاویانی پدید آمد.
بعدها نیز هر پادشاهی به آن گوهری می‌افزود تا در شب نیز درفش کاویان بیشتر بدخشد. درفش کاویان نشان جمشید و نشان فریدون نیز نامیده می‌شد.

مهرگان

مهرگان

جشن مهرگان در ایران باستان که آنرا میتراکانا می نامیدند و در 16 مهر ماه آغاز و به مدت شش روز ادامه می یافت، پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان بود. در آن روزگار، سال به دو فصل تابستان بزرگ هفت ماهه و زمستان بزرگ پنج ماهه بخش می شد، که نوروز جشن بزرگ آغاز تابستان و مهرگان جشن بزرگ آغاز زمستان بودند. از اینرو، این دو جشن جایگاه والایی در ایران داشتند.  روز آغاز جشن مهرگان،  " مهرگان همگانی" و روز انجام آن " مهرگان ویژه" نام دارد. در ایران باستان، هر کدام از روزهای ماه نامی داشتند مانند فروردین، تیر و اردیبهشت و ... ، زمانی که نام ماه با نام روز مصادف می شد آن روز را جشن می گرفتند. ازاینرو چون روز شانزدهم هر ماه مهر نام  داشت، جشن مهرگان در شانزدهم مهر ماه با شکوه فراوان برگزار می گشت.

مهرگان یا جشن مهر یکی از بزرگترین جشن‌های ایران است که در مهر روز از برج مهر برگزار می‌شود. «مهرگان» پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان باستان بوده‌است. این جشن در جوامع ایرانی خارج از ایران نیز به گستردگی برگزار می‌شود.