زندگی نامه شاهان اشکانی بخش دوم

زندگی نامه شاهان اشکانی 

  9 - مهرداد دوم ، اشک نهم :

تاریخ درگذشت : 76 قبل از میلاد

بیوگرافی : در سال 123 پ م، سال جلوس مهرداد دوم به تخت شاهنشاهی اشکانی، پدر او اردوان دوم در جنگ با لشکریان مهاجم سکا کشته شد. این دومین پادشاه اشکانی بود که در مدتی کوتاه در جنگ با این مهاجمین کشته می شد. بعد از حملات آنتیوخوس سوم در زمان اردوان اول/ارشک دوم، شاهنشاهی اشکانی هیچگاه در موقعیتی چنین خطیر و شکننده قرار نگرفته بود. یوستینوس از این مهاجمین با عنوان «تخاری» یاد می کند. تخاری ها گروهی از صحرانشینان آسیای مرکزی بودند که همراه با دیگر مهاجمین، احتمالا" از جمله سکاها، به سرحدات غربی، یعنی بخش شرقی شاهنشاهی اشکانی، حمله می کردند. جنگهای ممتد اشکانیان با این صحرا نشینان در آخر باعث ساکن شدن برخی از سکاها در منطقه باستانی زرنگ شد که بعدها به نام آنها «سیستان» نامیده شد. اما گروه دیگری از این صحرا نشینان به دشتهای آسیای میانه مراجعت کردند و برای مدتی اشکانیان را به حال خود گذاشتند. در آغاز سلطنت مهرداد دوم، فرماندار بخشهای غربی شاهنشاهی اشکانی، هیمروس، از لشکریان حاکم جدید بابل باستان، هیسپائوسن، شکست خورد. نابسامانی های این دوره از حکومت اشکانی، جنگهای فرهاد دوم و اردوان دوم، به هیسپائوسن این فرصت را داد که به بابل حمله کند و عملا" حکومت تمام بخش جنوبی بین النهرین و غرب دشت خوز (عیلام باستان) را در دست بگیرد. پایتخت هیسپائوسن که احتمالا" در کنار رود کرخه ساخته شده بود و در تاریخ به عنوان «اسپاسینو خاراکس» شناخته می شود، مرکز جدیدی شد برای سلطنت نوپای «خاراسن» یا «حکومت میشان» که تا زمان ساسانیان دوام آورد. مهرداد دوم در ابتدای سلطنت خود، با حمله به غرب ایران، هیسپائوسن را شکست داد و هیمروس را نیز از حکومت خلع کرد.

تأثیرات‌ زرتشت‌ در اروپا

مهر گرایی‌ زرتشتی‌ در اروپا 

4-1- «مهر» که‌ در وداها «میترا» و د راوستا «میثرا» خوانده‌ شده‌ د رمیان‌ همه‌ی‌ خدایان‌ هند و ایرانی‌ مقامی‌ بسیار شامخ‌ یافت‌. آیین‌ مهر همان‌ آیین‌ زرتشت‌ است‌ که‌ در اثر آمیختن‌ با عناصری‌ از آیینهای‌ سامی‌ دگرگون‌ شده‌ است‌. 
پلوتارک‌ نقل‌ می‌کند که‌ آیین‌ پرستش‌ میترا به‌ توسط‌ دزدان‌ دریایی‌ سیسیلی‌ که‌ در سال‌ 67 قبل‌ از میلاد مسیح‌ به‌ اسارت‌ در آمده‌ بودند و به‌ روم‌ برده‌ شد. آیین‌ پرستش‌ میترا به‌ سرعت‌ در اروپا انتشار یافت‌ و شهرت‌ آن‌ به‌ کرانه‌های‌ دریای‌ اژه‌ رسید و از آن‌ پس‌ میترا در پهنه‌ی‌ بین‌ هند و دریای‌ سیاه‌ مورد پرستش‌ واقع‌ گردید. رسم‌ پرستش‌ میترا در قسمتهای‌ مختلف‌ آسیای‌ صغیر گسترش‌ یافت‌ و به‌ هند رسید و در قرن‌ سوم‌ مسیحی‌ به‌ ایالات‌ شمال‌ غربی‌ هند و گجرات‌ راه‌ پیدا کرد. 
در یک‌ نقش‌ برجسته‌ی‌ موجود، آنتیوخوس‌ ( Antiochus ) اول‌ پادشاه‌ کوماگند ( Commagene ) در حالی‌ که‌ با آرامش‌ دست‌ راست‌ مهر را گرفته‌ ملاحظه‌ می‌گردد. نرون‌ ( Nero ) آرزو داشت‌ که‌ مغان‌ او را به‌ اسرار مهر آشنا سازند. دیوکلتیانوس‌ (دیوکلسین‌) ( Diocletian ) و گالرییوس‌ ( Galerius ) و لیکینیوس‌ ( Licinius ) معابدی‌ برای‌ مهرپرستی‌ ساختند. دیوکلتیانوس‌ در 307 مسیحی‌، مهر را رسماً به‌ عنوان‌ حافظ‌ امپراطوری‌ خویش‌ شناخت‌. به‌ نظر مهر پرستان‌، مهر به‌ عنوان‌ واسطه‌ی‌ میان‌ انسان‌ و خدایی‌ که‌ نشناختنی‌ و دست‌ نیافتنی‌ است‌ در کار است‌ و جهان‌ را به‌ اسلوب‌ خدای‌ افلاطون‌ آفریده‌ است‌. 

بررسی مجلس مهستان و مجلس مشروطه

 

شباهت های مهستان و مجلس مشروطه

مجلس مهستان یکی از برجسته‌ترین نهادهای تصمیم‌گیری عصر اشکانی بود که صلاحیت و مسوولیت بررسی مسائل لشکری و کشوری را به عهده داشت. از نام این مجلس برمی‌آید که در آن بزرگان جامعه که دارای تجربه و شایستگی درباره همه شوونات کشوری بودند، حضور داشتند. این مجلس در دوره ساسانی نیز تا حدودی قدرت خود را حفظ کرده بود اما بعد از فروپاشی ساسانیان دیگر از چنین مجلسی برای تصمیم‌گیری در امور کشوری و لشکری خبری نبود تا این‌که در عصر قاجار و بیشتر به تبعیت و تحت‌تأثیر شیوه‌های حکومتی اروپا، مجلس مشروطه در ایران شکل گرفت. 

شکل‌گیری مجلس مهستان

مهرداد اول با پیروی از حکومت هخامنشیان که دارای مجلس بودند و حدود اختیارات شخص شاه و همه شاهزادگان و فرماندهان را مشخص می‌کرد، دست به اقدام اصلاحی در دولت نوپای اشکانی زد و مجلس مهستان یا مغستان را که مرکب از روحانیون و بزرگان مملکتی بود، ایجاد کرد، از این رو به تجدیدنظر در قوانین پرداخت. سپس مجلس دیگری را که در آن روحانیون نقشی نداشتند و تنها از شاهزادگان و نجبا ترکیب شده بود، تشکیل داد که نمایندگان خاندان اشکانیان و ظاهراً 7 خانواده معروف پارت جزو این شورا بودند. باید یادآور شد گاهی این دو مجلس با هم منعقد می‌شد که آن را مغستان یا مجلس بزرگان می‌نامیدند. 

مهستان اولین خواستگاه دموکراسی

 

مهستان، مجلس دوهزار ساله ایران

به شهادت اکثر منابع تاریخی اولین مجلسی که تاریخ ایران تشکیل شده است به دوران حاکمیت اشکانیان بر ایران باز می گردد. اشکانیان، از قوم پارت و ایالت پارتیا که تقریبا بر خراسان امروزی منطبق است، برخاستند. این ایالت در کتیبه های داریوش هخامنشی به نام پرثوه آمده و معادل پهلوه در زبان فارسی امروزی می باشد.

در دوران 80 ساله حکومت سلوکیان بر ایران، پی گیری سیاست هلنیسم در ایران توسط پادشاهان این سلسله موجب رواج وسیع فرهنگ یونانی در ایران شده بود. اشکانیان در واقع سرزمینی را تحویل گرفتند که در ابعاد مختلف از فرهنگ اصیل خود دور شده بود. اندیشه های یونانی بر  سیاست و حکومت ایران هم تاثیر نهاده بود و نظام سیاسی ایران را به سوی نظام تقریبا دموکرات حاکم بر غرب سوق داده بود. اشکانیان به عنوان قومی ایرانی در برابر هجوم سیاسی، نظامی و فرهنگی مقدونیان به ایران برخاستند و در طی تقریبا 5 قرن حکومت خود در ایران به مبارزه با فرهنگ بیگانه و حاکمیت مجدد فرهنگ بومی ایران پرداخته و البته موفق شدند؛ چه اینکه دولت کاملا ایرانی ساسانی بر بنیان های فرهنگی که اشکانیان احیا کردند، حکومت خویش را بنا کردند.

اشکانیان( پارت ها)

 

مروری بر سلسله اشکانیان( پارت ها)

 

پارت در بر گیرنده خراسان امروزی است و در کتیبه داریوش (بیستون) یکی از ایالات ایران می باشد.در اینجا به طور خلاصه به پادشاهانی که در زمان آن ها اتفاق های بزرگی افتاده اشاره می کنم.

سومین گروه از اقوام آریایی که به ایران آمدند و در شرق مستقر شدند.پارتیان بودند، نژاد آنها آریایی، زبان آنها ایرانی و آیینشان مزدا پرستی رایج در ایران شرقی بود. فرهنگ اجتماعی آنان آمیزه ای از آداب و عقاید مذهبی و فرهنگ پهلوانی بود. که بر حسن سلوک و رفتار و شجاعت مردانگی و جوانمردی و نیروی بدنی تاکید می ورزید. یکی از مهمترین دلایل پیوستن شهرنشینان شرق کشور به پارتیان در قیام بر ضد حکومت سلوکی - جدا از پیوندهای خویشاوندی بین آنان - حسن سلوک آنها با مردم نواحی اطراف و ناخرسندی آنان از شیوه حکومتی سلوکیان بود که تاکید بر تبعیض قومی و نژادی داشت.

چادرنشین و صحراگردی از پارتها مردمانی چابک، شجاع و پرتحرک ساخته بود. که در سوارکاری و تیراندازی ماهرانه در هنگام سواری نظیر نداشتند.شجاع ترین و قویترین فرد قبیله پهلوان نام داشت.هر شخصی که به این مقام نایل می شد. مشخصا علاوه بر قدرت بدنی ملزم به داشتن صفات و خصایل اخلاقی نیکو نیز می بود.

اشکانیان که به طور کلی اطلاعات کمی از آن ها در دست می باشد ؛ در سال۲۵۰ ق.م توسط ارشک (اشک نخست) بر پا شد.و بیست و نه(9) اشک (پادشاه) در این سلسله فرمانروایی کردند.

جنگ‌های ایران و روم

جنگ‌های ایران و روم

جنگ‌های ایران و روم رشته جنگ‌هایی است که از سال ۵۴ پیش از میلاد با یورش کراسوس سیاست‌مدار و سردار رومی به ایران در زمان پادشاهی فرهاد سوم اشکانی آغاز و تا پایان دوران ساسانیان ادامه یافت.

پیش زمینه

در تاریخ خاور نزدیک پادشاهی سنتروک، شاه اشکانی، هم‌زمان با آغاز جنگ‌های میان ایران و کشور روم است. این دو قدرت هدف‌های متفاوتی داشتند. در حالی که روم آشکارا می‌خواست خاور را تسخیر کند و آن را به استان خود تبدیل نماید و ثروت‌های آن را به یغما ببرد،  برنامه ایرانیان بسیار فروتنانه‌تر و چیزی جز بازسازی شاهنشاهی هخامنشی نبود.پادشاهی سنتروک (سیناتروس) هم‌زمان با رویدادهای مهمی بود که در ارمنستان و آسیای صغیر رخ دادند. قدرت تیگران دوم (بزرگ) شاه ارمنستان رو به افزایش بود او نفوذ خود را تا قلمروی دست نشاندگان پارتیان همچون اُسروئن، گوردی ین و ماد آتروپات گسترش داد، ماد را تاراج نمود و تا سوریه و فینیقیه پیش راند؛ او حتی بر خود نامواره «شاهنشاه» نهاد. اما رویدادی که خاور را تکان داد جنگ روم با مهرداد ششم (اوپاتور) شاه پونت و همپیمانش تیگران بود. در پی جنگ و پس از شکست قطعی این دو شاه، قلمرو روم به طرز خطرناکی به آستانه مرز دولت اشکانی رسید. در این جنگ دو طرف کوشیدند پای سنتروک را به نبرد بکشانند، اما او خودداری ورزید. پس از مرگ سنتروک پسرش فرهاد سوم هم‌زمان با سومین جنگ میان روم و مهرداد ششم و تیگران به پادشاهی رسید. مهرداد و تیگران کوشیدند فرهاد را به سوی خود بکشانند، تیگران پیشنهاد پس دادن «هفتاد دره» و سرزمینهایی که ارمنستان در شمال بین النهرین گرفته بود کوشید پشتیبانی فرهاد را بدست آورد اما با پیروزی سپاه روم به فرماندهی لیسینیوس لوکولوس در نبرد تیگرانوسرت بر تیگران گفتگوها بی نتیجه ماندند. از دیگر سوی نیز گفتگوهای لوکولوس با فرهاد بی نتیجه ماند زیرا فرهاد پیشنهاد اتحاد با روم را نپذیرفت. با این حال روابط دو کشور مسالمت آمیز بود تا آنکه با ستیز میان تیگران جوان و پدرش و گریختن پسر نزد فرهاد وضع پیچیده شد. فرهاد به پشتیبانی از پسر به ارمنستان لشکر کشید اما کار به جایی نبرد و تنها به تیگران جوان اجازه داد آرتاکسات را محاصره کند، ولی پسر از پدر شکست خورد و نزد پومپئوس سردار رومی گریخت. این رویدادها روابط ایران و روم را تیره ساخت. پومپئوس لقب «شاهنشاه» فرهاد را نپذیرفت و او را شاه خطاب کرد. همچنین به وعده‌های پیشین خود مبنی بر حق فرهاد بر سرزمینهای وعده داده شده تیگران بزرگ را نپذیرفت و سپاهی برای راندن ایرانیان از آن نواحی گسیل کرد. در پایان نیز با تحمیل یک کمیسیون آشتی حل اختلافات زمینی، پارتها دریافتند که جز آدیابن چیزی نصیبشان نشده. درگیری‌های درونی به فرهاد فرصت ادامه کار را نداد چه بر اثر این درگیری‌ها به دست پسرانش اُرُد دوم و مهرداد سوم کشته شد. اُرُد پس از مدتی جنگ و گریز با برادر و شکست دادن و کشتن وی به شاهی رسید.

خلاصه تاریخ اشکانیان

سلسله اشکانیان( پارت ها): ۲۵۰ پ.م تا ۲۲۰ ب.م (۴۷۰سال)

 

پارت در بر گیرنده خراسان امروزی است و در کتیبه داریوش (بیستون) یکی از ایالات ایران می باشد.در اینجا به طور خلاصه به پادشاهانی که در زمان آن ها اتفاق های بزرگی افتاده اشاره می کنم.

سومین گروه از اقوام آریایی که به ایران آمدند و در شرق مستقر شدند.پارتیان بودند، نژاد آنها آریایی، زبان آنها ایرانی و آیینشان مزدا پرستی رایج در ایران شرقی بود. فرهنگ اجتماعی آنان آمیزه ای از آداب و عقاید مذهبی و فرهنگ پهلوانی بود. که بر حسن سلوک و رفتار و شجاعت مردانگی و جوانمردی و نیروی بدنی تاکید می ورزید. یکی از مهمترین دلایل پیوستن شهرنشینان شرق کشور به پارتیان در قیام بر ضد حکومت سلوکی - جدا از پیوندهای خویشاوندی بین آنان - حسن سلوک آنها با مردم نواحی اطراف و ناخرسندی آنان از شیوه حکومتی سلوکیان بود که تاکید بر تبعیض قومی و نژادی داشت.

چادرنشین و صحراگردی از پارتها مردمانی چابک، شجاع و پرتحرک ساخته بود. که در سوارکاری و تیراندازی ماهرانه در هنگام سواری نظیر نداشتند.شجاع ترین و قویترین فرد قبیله پهلوان نام داشت.هر شخصی که به این مقام نایل می شد. مشخصا علاوه بر قدرت بدنی ملزم به داشتن صفات و خصایل اخلاقی نیکو نیز می بود.