تفاوت شاهزاده شیرین ولیلی

خسرو و شیرین ، لیلی و مجنون

ماجرای "خسرو و شیرین"را نظامی در سال 576 سروده است و منظومه "لیلی و مجنون"را 8 سال بعد.اگر سال تولد او در حوالی 530 باشد هردو منظومه محصول دوران پختگی طبع وی است. جدایی از اینکه فردوسی بزرگ نیز پیش از نظامی گنجوی شرح کامل عاشق شدن خسرو و شیرین را بیان نموده است . 

نظامی بعداز سرودن "مخزن الاسرار"که مجموعه ای حکمی و عرفانی است،به نظم داستان عاشقانه –به تعبیر خودش هوسنامه-"خسرو و شیرین"پرداخته است،و توجیهش برای این تغییر ذائقه و پرداختن از معارف الهی به معاشقات بشری و زمینی ،اینکه در جهان امروز و میان ابنای بشر کسی نیست که او را هوس مطالعه هوسنامه ها نباشد.و انگیزه اش در نظم داستان ظاهرا"تدارک هدیه ایست به مناسبت جلوس طغرل بن ارسلان سلجوقی بر تخت شاهی،و واقعا"یادی از معشوق در جوانی از کف رفته اش "آفاق". 

این منظومه موفقترین اثر نظامی است ،زیرا علاوه بر یاد "آفاق"،زمینه داستان باب طبع شاعر است که مرد زاهد از جهان بریده «کفی پست جوین ره توشه کرده»به شدت دلبسته توصیف تجملات است و نقاشی صحنه های پر شکوه و بزمهای شاهانه و مجالس پر زر و زیور عیش و طرب؛و این همه در قلمرو "مهین بانو"ی ارمنی و بارگاه "خسرو پرویز"ساسانی فراهم است.شیخ گنجوی چون زمینه داستان را مناسب هنرنمایی می بیند با نهیب«فرس بیرون فکن میدان فراخ است»همه استعدادهای خداداده را در صحنه آرائیهای داستان به نحوی ظاهر می کند که در این 800 ساله کسی از حریفان و مدعیان با همه تلاشها نتوانسته به گردش برسد. 

تاثیر زبان و ادب فارسی برفرهنگ و ادب هندوستان

تاثیر زبان و ادب فارسی برفرهنگ و ادب هندوستان
دو ملت  ایران و هند از یک  نژادهستند و ریشه زبانی مشترکی دارند. همچنین از دیر باز تعامل فرهنگی بین  این دو ملت  حاکم بوده و این تعامل با فتح هندوستان توسط سلطان محمود غزنوی  محکم تر شد. بعد از آن، شاعران ایرانی زیادی به هند رفتند و زبان فارسی زبان عرفان و تصوف شد. . اقامت شاعران، نویسندگان، عرفا و دانشمندان ایرانی  در هندوستان موجب شد تا بسیاری از هندی ها (هم هندو و هم مسلمان) به خوبی  با ادبیات فارسی آشنا شوند. حتی برخی از آنها شعرهای خود را به زبان فارسی سرودندو در سبک نوشتاری فارسی مهارت خاصی پیدا کردند.  اوج شکوفایی ادبیات فارسی در هندوستان با حکومت مغولها مقارن شد .طی حکمی در سال1582م زبان فارسی زبان رسمی هند شد.  بسیاری از پادشاهان مغول از جمله اکبر ، بابر و همایون که تبع شعر داشتند تبحر خاصی در زبان فارسی پیدا کردند وحتی به فارسی شعرسرودند. علاوه بر شعر، نثر پارسی نیز به شبه قاره هند نفوذ کرد  که بیشتر در قالب تاریخ نویسی، ملفوضات و نصیحت نامه بود. تا مدتها فارسی زبان ادبی هند بود  تا اینکه سرانجام با نفوذ بریتانیا در هندوستان، مسلمانان شمال هند زبان اردو را برای بیان افکار و عقاید خود انتخاب کردند.

نخستین دانشگاه جهان

 

دانشگاه گندی‌شاپور

دانشگاه گندی‌شاپور نخستین دانشگاه جهان بود که در سال 271 پیش از میلاد در شهر گندی‌شاپور در خوزستان، به فرمان شاپور دوم بنیان‌گذاری شد. در آن دانشگاه، که عرب‌ها آن را جندی‌شاپور خوانده‌اند، رشته‌های پزشکی، فلسفه، الاهیات و علوم، به‌ویژه اخترشناسی، آموزش داده می‌شد. گندی‌شاپور یک بیمارستان آموزشی، رصدخانه و کتاب‌خانه‌ی بزرگی نیز داشت که نوشته‌هایی به زبان‌های پهلوی، یونانی، هندی و سریانی در آن نگهداری می‌شد. آن دانشگاه الگویی برای بنیان‌گذاری بیت‌الحکمه در بغداد شد.

بنیان‌گذاری گندی‌شاپور

گندی‌شاپور یکی از هفت شهر اصلی امپراتوری ایرانیان در ایالت خوزستان بود. برخی نویسندگان بنیان‌گذاری این شهر را به اشکانیان نسبت می‌دهند، اما برخی دیگر براین باورند که این شهر را شاپور اول، دومین پادشاه ساسانی، پس از شکست ارتش والریانوس، امپراتور روم، به سال 260 میلادی، ساخت و از آن به عنوان پایگاه نظامی و جای نگهداری 70 هزار اسیر رومی بهره می‌گرفت.