ایرانویج یا ائیریَنَم وَئجَه یا ائیریَنَم وَئجو Ērānwēz ٬ Airyanəm Vaējah ٬ Airyanəm Vaējō به معنی "سرزمین ایرانیان" یا "بنگاه و پایگاه اصلی ایرانیان" نام سرزمینی است که ایرانیان از آغاز در آن می‌زیستند.
نخستین سرزمین و کشور نیکی که من - اهوره مزدا - آفریدم ایرانویج بود بر کرانهٔ رود دایتیای نیک. پس آن گاه اهریمن همه تن مرگ بیامد و به پتیارگی "اژدها" را در رود دایتیا بیافرید و زمستان دیو آفریده را بر جهان هستی چیرگی بخشید. (اوستا)
شاید ایرانویج سرزمینی بوده در سیبری، جایی که اقوام آریایی در گذشته بسیار دور در آن می‌زیسته اند. و چنان که به نظر می‌رسد، آنها بعدها به دلیل شرایط نامساعد جوی مجبور به ترک آن سرزمین شده اند.
بنا به روایت دکتر پرهیز کار در توضیحات اوستا از آنجا که آریائی‌ها دامدار بودند و به دلیل یخبندان های طولانی امکان چرا برای دام‌ها وجود نداشت آریائی‌ها شروع به مهاجرت از ایرانویچ (که در کتاب ایشان همان گرجستان است) شروع به مهاجرت در سه جهت غرب، شرق و جنوب کردند که آن دسته که به کوه های جنوبی وارد شدند ایرانیان هستند.
بر سر نام و مکان این سرزمین بین محققان اختلاف شدید وجود دارد و هنوز هیچ اثر قابل اعتمادی از آن پیدا نشده است ولی همه در مورد این که این سرزمین در شمال دریای خزر قرار داشته متفق النظر هستند. برخی از محققان نیز محل آنرا خوارزم و خیوهٔ امروزی دانسته‌اند.
برخی از محققین نیز ایرانویچ را همان سرزمین اران می پندارند. با توجه به شباهت نام ایران با ایرانویچ این نظریه نیز درست به نظر می رسد. در این صورت رود دایتیا نیز همان رود ارس می باشد.
