تهمورث دیوبند

تهمورث

طهمورث یا تهمورث یا تهمورس از شخصیت‌های اساطیری ایرانی است. وی از پادشاهان پیشدادی و در شاهنامه پسر هوشنگ به شمار می‌آید.
پادشاهی از سلله داستانی پیشدادی . وی که ملقب به (( دیو بند )) است پس از کشته شدن هوشنگ پادشاهی یافت و بر دیو غلبه کرد و چون در زمان او قحطی عظیم روی داد حکم کرد اغنیا غذای روز خود را بفقرا دهند و هردو طبقه شبانروزی یک بار غذا بخورند .

در اوستا

صورت اوستایی نام طهمورث تخمو اوروپَ است. جز اول این نام همان است که در فارسی تهم شده‌است و در ترکیباتی چون تهمتن دیده می‌شود. معنی جزء دوم دقیق معلوم نیست در اوستا طهمورث مزین به صفت «زیناوند» (مسلح) است. مطابق اوستا وی بر هفت کشور فرمانروایی داشت و سی سال بر اهریمن سوار بود. در رام یشت بندهای ۱۱ تا ۱۳ ذکر او رفته‌است. در این بندها طهمورث از ایزد اندروای طلب پیروزی بر دیوان و مردمان دروند و همهٔ جادوان و پریان و درآوردن اهریمن به پیکر اسبی و سواری بر او را می‌کند و ایزد اندروای وی را کامیابی می‌بخشد. همچنین در زامیاد یشت، بندهای ۲۸ و ۲۹، و یشت ۳۲، بند ۲، ذکر طهمورث رفته‌است.

آرای‌ دینی‌ و فلسفی‌ زرتشت‌ به‌ روایت‌ فرهنگ‌ مهر

جایگاه‌ فرشته‌ در دین‌ زرتشت‌ 

7-1- در گاتهای‌ زرتشت‌، از فرشته‌ (ایزد) سخنی‌ نرفته‌ است‌ هر چند از « سروش‌ »، « آذر » و « اَشی‌ » نام‌ برده‌ شده‌ است‌ بدون‌ آنکه‌ آنها را فرشته‌ (ایزد) بخواند. تنها در نوشته‌های‌ پس‌ از گاتها عنوان‌ « ایزد » به‌ آنها داده‌ شده‌ است‌. در نوشته‌های‌ دینی‌ بعد از گاتها از ایزدان‌ بسیاری‌ نام‌ برده‌ شده‌ است‌ و شاید شمار آنها از هزار فزون‌تر باشد و حتی‌ نیایشهایی‌ برای‌ برخی‌ از آنها نوشته‌ شده‌ است‌. گروهی‌ از دانشمندان‌ باور دارند که‌ «موضوع‌ فرشته‌ از دین‌ زرتشت‌ وارد سایر ادیان‌ از جمله‌ دین‌ یهود شده‌ و از آنجا به‌ دیگر ادیان‌ ابراهیمی‌ راه‌ پیدا کرده‌ است‌» دکتر فرهنگ‌ مهر اعتقاد دارد که‌ این‌ ادعا حقیقت‌ ندارد. او به‌ هانری‌ کربن‌ نیز در این‌ خصوص‌ اعتراض‌ دارد. هانری‌ کربن‌ معتقد بود که‌ فرشته‌شناسی‌ مهم‌ترین‌ بخش‌ دین‌ زرتشت‌ است‌. (نگاه‌ کنید به‌: "SPIRTUAL BODY AND CELESTIAL EARTH FORM MAZDEAN IRAN TO SHI'ITE IRAN" نوشته‌ HENRY CORBEN ترجمه‌ Y NANCY PERSON چاپخانه‌ PRINCETON UNIVERSITY سال‌ 1977 صفحه‌ 25) 
دکتر فرهنگ‌ مهر حتی‌ قائل‌ است‌ به‌ اینکه‌ چون‌ درگاتها از فرشته‌ و ابلیس‌ به‌ صورت‌ موجودی‌ خارج‌ از انسان‌ سخن‌ نرفته‌ است‌، باید فرشته‌ (ایزد) را ساخته‌ و پرداخته‌ نویسندگان‌ جوان‌تر دانست‌. 

زاد روز و آثار زرتشت‌

تولد زرتشت‌ به‌ روایت‌ دکتر فرهنگ‌ مهر 

4-1- اگر چه‌ محل‌ و تاریخ‌ تولد زرتشت‌، به‌ طور دقیق‌، معلوم‌ نیست‌، به‌ نظر می‌آید که‌ ظهور او بعد از 1380 و پیش‌ از 490 یا 480 پیش‌ از میلاد بوده‌ است‌. زیرا از یک‌ سو در صلح‌نامه‌ای‌ که‌ میان‌ پادشاه‌ هیتیت‌ ( Hittite ) ها و پادشاه‌ میتانی‌ ( Mitani ) در سال‌ 1380 پیش‌ از میلاد بسته‌ شده‌ و لوحه‌ی‌ آن‌ در سال‌ 1907 میلادی‌ در بوغازکوی‌ کشف‌ شده‌ است‌، هنوز نام‌ خدایان‌ هند و ایران‌، مانند ایندرا ( Indra )، میترا ( Mitra )، ورونه‌ ( Varuna ) و جز اینها با هم‌ آورده‌ شده‌ است‌ و چون‌ با ظهور زرتشت‌ رواج‌ آیین‌ او، خدایان‌ هند به‌ نام‌ دَئِوَ ( Daحva ) یا خدایان‌ بیگانه‌ نامیده‌ می‌شوند و اهورمزد خدای‌ یگانه‌ است‌، پس‌ به‌ نظر می‌آید که‌ در تاریخ‌ 1380 پیش‌ از میلاد یا زرتشت‌ هنوز ظهور نکرده‌ بود و یا آیین‌ او هنوز در غرب‌ ایران‌ رواج‌ نداشته‌ است‌. از سوی‌ دیگر، در تقویمی‌ که‌ به‌ خط‌ یونانی‌ نوشته‌ شده‌ و نسخه‌ای‌ از آن‌ در کاپادوس‌( Gappadoce ) آسیای‌ کوچک‌ به‌ دست‌ آمده‌ است‌، نام‌ ماه‌های‌ زرتشتی‌، اردیبهشت‌، خرداد... تا اسفند، ثبت‌ شده‌ است‌. پس‌ در زمان‌ نوشته‌ شدن‌ این‌ نسخه‌ی‌ تقویم‌، یعنی‌ کم‌ یا بیش‌ در 490 یا 480 پیش‌ از میلاد، آیین‌ زرتشت‌ در مغرب‌ ایران‌ رواج‌ داشته‌ است‌ - یعنی‌ زمان‌ ظهور زرتشت‌ پیش‌ از این‌ تاریخ‌ است‌. از روی‌ قرینه‌های‌ تاریخی‌ نظیر این‌ دو قرینه‌، که‌ برای‌ نمونه‌ آورده‌ شد، ایران‌شناسان‌، زمان‌ گوید زرتشت‌ را در فاصله‌ هزار تا 600 پیش‌ از میلاد می‌گیرند و در همه‌ صورت‌، سخن‌ او که‌ به‌ نام‌ گاثا ( Gatha ) ها ، یعنی‌ سرودها، معروف‌ است‌، از دوران‌ اول‌ تاریخ‌ فلسفه‌ است‌. 

جایگاه‌ ویژه‌ اهورامزدا در تفکر زرتشت‌

جایگاه‌ ویژه‌ اهورامزدا در تفکر زرتشت‌

 

 

معانی‌ اهورا 
5-1- اشو زرتشت‌ خداوند را به‌ نامهای‌ اَهورا ، مَزدا ، اَشا یا ترکیبی‌ از آنها و بیشتر به‌ نام‌ اَهورامَزدا و یا مَزدااَهورا و گاهی‌ هم‌ مَزدا اَشا خوانده‌ است‌ (برای‌ نمونه‌: واژه‌ «اَهورامَزدا» در یسناهای‌ 2-28 و 1-53؛ واژه‌ «مَزدااَهورا» در یسنا 10-50؛ واژه‌ «مَزدااَشا» در یسناهای‌ 7 و 6-49 و 7 و 3-50؛ واژه‌ «اَهورا» در یسنا 5-28 و 3-44؛ واژه‌ «مَزدا» دریسناهای‌ 1-28 و 2-44 آمده‌ است‌). اَهورامَزدا به‌ چَمْ (معنی‌) هستی‌ بخش‌ ، سروردانا و داور هستی‌ است‌. آنچه‌ که‌ فردوسی‌ « خداوند جان‌ و خرد » خوانده‌ است‌. 
اَهورا از اندیشه‌ اَه‌ به‌ معنای‌ هستی‌؛ مَزدا از ریشه‌ مَنَ به‌ معنای‌ منش‌ و خرد و اَشا به‌ معنای‌ راستی‌ و داد است‌. «اَشا» همچنین‌، هنجار (قانون‌) طبیعی‌ و خدایی‌ است‌ که‌ آفرینش‌، را سامان‌ می‌دهد و اندیشه‌، گفتار و کردار آدمیان‌ را ارزیابی‌ می‌کند. این‌ سه‌ نام‌، ویژگی‌ بنیادی‌ خداوند را که‌ هستی‌ (مطلق‌ وجود)، دانایی‌ (عقل‌) و داد (عدل‌) باشد، باز گو می‌کند. با توجه‌ به‌ اینکه‌ خداوند کلی‌ و مطلق‌ و آدمی‌ جزئی‌ و آدمی‌ جزئی‌ و نسبی‌ است‌؛ شناخت‌ خداوند با تواناییهای‌ محدود آدمی‌ و تعریف‌ او با واژه‌های‌ قراردادی‌ شدنی‌ نیست‌. با همه‌ی‌ اینها، آدمی‌ کوشاست‌ تا با خرد « مَنَ » وجدان‌ « دَاِنا » و بینش‌ ( بَاُدا » حقیقت‌ هستی‌ (وجود) را دریابد و دهنده‌هستی‌ (خالق‌) را بشناسد. خدایِ زرتشت‌، اَهورامَزدا، هستی‌ دهنده‌ و خرد است‌. 

آگاهی ایرانیان باستان از کروی بودن زمین

آگاهی ایرانیان باستان از گرد بودن زمین

 

گردش زمین به دور خورشید و کروی بودن آن، اگر چه امروز موضوعی شناخته شده‌است و همگان به آن باور دارند، اما تا چند صد سال پیش از نظر اروپاییان یک موضوع ناشناخته بود و آن‌ها زمین را ثابت می‌پنداشتند که خورشید به گرد آن می‌گردد. آنان به دلیل ناآشنا بودن با کتاب‌ها و منابع دینی و علمی دیگر نقاط جهان فکر می‌کردند که برای نخستین بار گالیله توانسته است این موضوع را کشف‌کند و این اشتباه را برطرف سازد. در حالی که چند هزار سال پیش از آن در اوستا به این موضوع اشاره شده‌است.

در کتاب مقدس اوستا چندین بار از گرد بودن زمین و گردش آن گفت‌و‌گو شده و آن را با کلمه «سکارنا» به معنی گرد و گردنده و گوی مانند بودن بیان داشته‌است.

 

همچنین در «آبان‌یشت» قطعه 38 آمده‌است که: «نریمان گرشاسب آرزو کرد که در روی این زمین فراخ و گرد و گردنده دور کرانه بتازد و بر دشمن چیره شود»

پزشک و پزشکی در شاهنامه

پزشک و پزشکی در شاهنامه

 

    نگه کن بدین گنبد تیز گرد                                   که درمان ازویست و زویست درد

 

نام حکیم ابوالقاسم فردوسی و شاهنامه گرچه تداعی کننده‌ی سرگذشت شاهان، پهلوانان اساطیری و تاریخی است، در عین‌حال این شاهکار حماسی، ادبی فارسی دارای مضامین فلسفی، اخلاقی، اجتماعی و دیگر مباحث از جمله نکات پزشکی است، نکاتی که برای خوانندگان گرامی به‌ ویژه پزشکان و علاقه‌مندان شاهنامه خالی از لطف نیست. البته تذکر این نکته‌ی بدیهی ضروریست که اشارات پزشکی شاهنامه را با ویژگی‌های دانش پزشکی عصر فردوسی و باورهای اساطیری موجود در آن عصر باید ارزیابی کرد، نکته‌ی دیگر این که برای پرهیز از اطاله‌ی بیشتر کلام، حتی‌المقدور سعی شده است موضوع‌های بیست و یک گانه‌ی مقاله‌ به اختصار بیان شود:

سفره ی هفت سین

سفره ی هفت سین

هفت سین به معنای هفت قلم شیئی که نام آن‌ها با حرف «س» (سین) آغاز می‌شود، یکی از اجزای اصلی آیین‌های سال نو است که پیشینه‌ی ایرانیان آن را برگزار می‌کنند. این اقلام سنتاً در سفره‌ی هفت سین چیده و به نمایش گذاشته می‌شوند. این سفره‌ای است که هر خانواده‌ای بر روی زمین (یا بر روی میز) در اتاقی که معمولاً به میهمانان گرامی اختصاص داده شده می‌گسترد و این اقلام بر روی آن قرار داده می‌شود: در بالای سفره (در دورترین فاصله از در) آینه‌ای گذاشته می‌شود، که در دو طرف آن شمع‌دان‌هایی دارای شمع نهاده شده (سنتاً مطابق با شمار فرزندان خانواده)، در پایین آن نسخه‌ای از قرآن (از شاهنامه یا دیوان حافظ نیز استفاده می‌شود)، تُنگی که معمولاً حاوی یک ماهی لایی (بسیاری از خانواده‌ها یک کوزه آب باران را که قبلاً جمع آوری شده و/ یا کاسه آبی که حاوی برگ سبز انار، نارنج، یا شمشاد است نیز می‌افزایند)، ظرف‌های حاوی شیر، گلاب، عسل، شکر، و (1، 3، 5 یا 7 عدد) تخم مرغ رنگ‌آمیزی شده گذاشته می‌شود. مرکز سفره عموماً با گل‌دانی از انواع گل‌ها، معمولاً سنبل و شاخه‌های بیدمشک فروگرفته می‌شود. کنار آن، سبزه و دست‌کم شش قلم دیگر که با حرف سین آغاز می‌شوند (تشریح شده در زیر)، ظرفی حاوی میوه (سنتاً سیب، پرتقال، انار، و به)، چند نوع نان (اغلب شیرین)، ماست و پنیر تازه، شیرینی‌های گوناگون، آجیل (مخلوط خشک و بو داده شده‌ی تخم‌های نخودچی، خربزه، گندم برشته، برنجک، و فندق و گردو، که همگی با کشمش آمیخته ‌شده‌اند) قرار داده می‌شود.

 

کتاب مقدس پارسیان

اوستا

اوستا کهن ترین نوشته ایرانیان و کتاب دینی زرتشتیان است. بخش های گوناگون این کتاب طی صدها سال تدوین شده است. کتاب اوستا در روزگار باستان دارای ۸۱۵ فصل در بیست و یک کتاب بوده است. آن گونه که در روایات اسلامی آمده اوستا بر روی ۱٢۰۰۰ پوست گاو نوشته شده بود که اسکندر رومی بخش علمی آن را به یونانی ترجمه کرد و بقیه را پراکنده و سوزاند.

نخستین کسی که به جمع آوری اوستا اقدام کرد «بلاش» یکی از پادشاهان اشکانی بود دستور سپس در دوره ساسانیان، اردشیر بابکان به توسط «تنسر یا توسر» و بعد از او پسر اردشیر (شاپور اول) به جمع‌آوری و تدوین اوستا پرداختند. در زمان شاپور دوم «آذرباد مهرپسندان» اوستا را بررسی و در زمان انوشیروان به دستور او این کتاب بازبینی شد. البته از مجموع روایات زردشتی چنین برمی‌آید که گردآوری و نقل اوستا همواره به صورت شفاهی و سینه به سینه بود تا آن که در قرن ٤ میلادی، در زمان شاپور دوم، آن را با الفبایی که از روی الفبای زردشتی و پهلوی مسیحی «خط زبوری» اختراع شد، نگاشتند.

روزه در دین زرتشت

روزه در دین زرتشت

در مورد روزه در دین زرتشت باید گفته شود که روزه گرفتن و نخوردن آب و غذا بخاطر این که باعث سستی بدن و عدم فعالیت مفید و کار روزانه می شود، ناپسند می باشد. چون این موارد در آیین زرتشت نکوهیده شده و بی کاری و تن پروری به شدت نهی شده است.

در وندیداد، فرگرد سوم فقره 33 نوشته شده است: « از نخوردن است که توان و نیرو در بدن کاسته می شود و پارسایی و دین داری از میان می رود. از تغذیه و خوردن است که جهان جسمانی پایدار گردد و با نخوردن تباه شود ».

آتشکده آذر فرنبغ

 

سه آتشکده بزرگ محل ستایش مخصوص بود(محل دیدارگاه یا زیارتگاه به زبان امروزی) که درآنها سه آتش بزرگ

قرار داشت.

آتشکده آذر فرنبغ

آتشکده آذر گشسپ

آتشکده آذر برزین مهر

طبق نوشته های کهن کتاب بندهشن متون پهلوی اوستا " در زمان پادشاه داستانی (نوشته های تاریخی و نه داستان بافی) تخمورب نام (تهمورث) ، جماعتی سوار گاو داستانی موسوم به سرسئوک شده ، از کشور خونیرس (سرزمین اصلی آریاویچ) به شش کشور دیگر سفر کردند وازنوع بشر جزبه این وسیله کسی نمیتوانست به آن شش اقلیم برود. شبی درمیان اقیانوس باد سه آتشی را که بر پشت گاو روشن بود به آب افکند، اما آتشها مانند سه موجود زنده درمکان سابق خود بر پشت گاومجددا روییدند وهوا را روشن کردند.