ابزار هدایت به بالای صفحه

تارنمای تخصصی تاریخ ایران

راه در جهان یکی است و آن راه ؛ راستی است

تارنمای تخصصی تاریخ ایران

راه در جهان یکی است و آن راه ؛ راستی است

اسلایدر

۱۰۶ مطلب در خرداد ۱۳۹۲ ثبت شده است

قاآنی

سوشیانت | پنجشنبه, ۳۰ خرداد ۱۳۹۲، ۱۰:۴۱ ب.ظ | ۱دیدگاه

میرزا حبیب الله شیرازی ، متخلص به قاآنی در بیست و هشتم مهرماه  1187 - ۲۹ شعبان  1223  هجری - در شیراز دیده به جهان گشود . پدرش میرزا محمد علی گلشن ، اصلا از طایفه زنگینه بود که در شیراز به دنیا آمده و همانجا پرورش یافته بود .

قاآنی در هفت سالگی به مکتب رفت و یازده ساله بود که پدرش را از دست داد و با خانواده خود به فقر و تنگدستی افتاد. اما در عین فقر و تنگدستی از ادامه تحصیل باز نایستاد و چندی در اصفهان به تحصیل ریاضی و معارف اسلامی گذراند و بعد به شیراز بازگشت وبه تدریس عروض و شرح دیوان خاقانی و انوری پرداخت تا آنکه در سال 1239 شاهزاده حسنعلی میرزا ، شجاع السلطنه ، فرزند فتحعلی شاه به شیراز آمد و او را مورد لطف و مهربانی قرار داد .

چون شاهزاده از طرف پدر فرمانروای خراسان شد ، قاآنی را نیز به همراه خود به خراسان برد و شاعر در مشهد تحت حمایت و تربیت شاهزاده به تحصیل ریاضی و حساب مشغول شد و بنا به میل و پیشنهاد او تخلص خود را که تا آن زمان حبیب بود به قاآنی - به مناسبت نام فرزند شاهزاده ، اوکتای قاآن - تبدیل نمود .

  • سوشیانت

سیر تطور تاریخ نویسی در ایران

سوشیانت | چهارشنبه, ۲۹ خرداد ۱۳۹۲، ۰۷:۴۴ ب.ظ | ۰دیدگاه

*: تاریخ‌نویسی در ایران از گذشته تاکنون مراحل مختلفی را پشت‌سر گذاشته و از فراز و نشـیب برخـوردار بـوده اسـت.

 به نظــر می‌رسد در دوره‌های باستان به‌ویژه دوره هخامنشیان، به دلیل عدم‌گسترش علم و دانش و اختصاص داشتن آن به طبقاتی خاص، بیش از آنکه خود ایرانیان درباره خود تاریخ بنویسند، دیگران (یونانیان نظیر هرودوت، کتزیاس و توسیدید) درباره ایرانیان نوشته‌اند. برخی حوادث مهم کتیبه‌نگاری می‌شده است مانند کتیبه بیستون به دستور داریوش هخامنشی یا در دوره ساسانیان در کتیبه زرتشت که شاپور کارهای خود و پدرش را در آن آورده است. در دوره انوشیروان کتیبه‌نگاری جای خود را به نگــارش تاریخ می‌دهد که به فرمان وی، مغ‌ها یا روحانیون که از امتیاز سواد برخوردار بودند کتـاب خدای‌نامه را تدوین کردند که می‌توان آن را نخستین کتاب ایرانیان در تاریخ محسوب کرد. پیش از آن، اسطوره‌ها و حماسه‌ها که سینه‌به‌سینه نقل می‌شد و ادبیات شفاهی توده مردم را تشکیل می‌داد به نوعی شکلی از تاریخ پنداشته می‌شود که در کنار شرح حال قهرمانان و پهلوانان و امور خارق‌العاده، حقایقی را نیز در بر دارند. سپس با تدوین منابع مکتوب، تاریخ‌نویسی نیز ظاهر می‌شود.

در این آثار نوعی نگرش کانونی یعنی «ایران مرکزی»، تقدیر‌گرایی حوادث و امور و «هزاره»گرایی در روند تاریخ مشاهده می‌شود. در این بینش کانونی، پادشاهان ایران در مرکزیت تحولات و حوادث قرار دارند و پادشاهان اقوام و ملت‌های دیگر به تبع آنها مطرح می‌شوند. پس از اسلام و با گسترش فتوحات اسلامی و شکل‌گیری دولت گسترده مسلمانان، نگرش جهان‌نگری با مرکزیت اسلام و هجرت پیامبر اسلام(ص) به جای ایران‌نگری شکل می‌گیرد و مورخان ایرانی نیز با همین رویکرد به تاریخ‌نویسی می‌پردازند. روند تاریخ‌نویسی در ایران که در قالب تاریخ‌نگاری اسلامی- ایــرانی آغـاز می‌شــود رفته‌رفته تکامل می‌یابد و از نظر کمی نیز افزایش می‌یابد.

  • سوشیانت

نکاتی در مورد تاریخ طبری

سوشیانت | چهارشنبه, ۲۹ خرداد ۱۳۹۲، ۱۲:۲۶ ب.ظ | ۰دیدگاه

این کتاب تاریخ عمومی از آغاز آفرینش تا سال 302 هجری قمری است. نام اصلی کتاب «تاریخ الامم و الرسل و الملوک» و به عربی است ولی به «تاریخ طبری» معروف شده است. کتاب به علت روش خاص مولف، اثری منحصر به فرد و معتبر است.

معرفی اجمالی نویسنده 
ابوجعفر محمدبن جریدبن یزید طبری، محدث و فقیه و مورخ قرن سوم بود که در اوایل سال 225 هـ ق در آمل که آن زمان از شهرهای طبرستان بود بدنیا آمد، بعد از علمای عراق و شام و مصر، علوم مختلف را یاد گرفت و در بغداد ساکن بود و تا زمان وفاتش هم درآنجا ماند. طبری در علوم زیادی تبحر داشت و حافظ و عارف به قرآن و معانی و احکام آن بود. اطلاعاتش راجع به صحابه و تابعین و افراد بعد از آنان زیاد بود و درمسائل راجع به ایام و اخبار مردم، آگاهی کامل داشت و از همین رو، کتابی در تفسیر قرآن نگاشته و تالیفاتی در فقه و حدیث و نحو و لغت و عروض دارد. کتاب تفسیر قرآن او بنام «جامع البیان عن تاویل القرآن» می باشد و بعد از این کتاب، تاریخ طبری را شروع کرد.

  • سوشیانت

تاریخ طبری

سوشیانت | چهارشنبه, ۲۹ خرداد ۱۳۹۲، ۱۲:۲۴ ب.ظ | ۰دیدگاه

معتبرترین مرجع تاریخ ایران و اسلام

تاریخ الرسل و الملوک که نگارش ان در سال ۳۰۲ هجری از سوی مورخ و مفسر نامی ایران زمین ؛ محمد بن جریر طبری ؛ پایان پذیرفت از جمله مشهورترین ؛ مهمترین و ارزشمندترین مجموعه های مفصل تاریخ عمومی اسلام به شمار می اید . در تاریخ طبری ؛ غالبا روایتها و گزارشهای مختلفی که درباره رویدادها وجود داشته ذکر شده و البته دقیقا به همین سبب است که این کتاب در مقام مقایسه با سایر کتابهای تاریخی نگاشته شده در سده های نخستین اسلامی از جامعیت افزون برخوردار است .

آنچه روشن است ؛ تاریخ الرسل و الملوک طبری و شیوه نگارش روایی خاص ان موجب شد تا بیشتر علما و دانشمندانی که پس از عهد طبری به نگارش تاریخ روی اوردند ؛ تاریخ وی را سرمشق و الگو قرار دهند و تلاش کنند اثار خویش را به سبک و سیاق به کار رفته در کتاب او پدید اورند .

  • سوشیانت

هیئت های هدیه آور در تخت جمشید

سوشیانت | چهارشنبه, ۲۹ خرداد ۱۳۹۲، ۱۱:۵۸ ق.ظ | ۰دیدگاه

    پیش گفتار

    توجه:  این مطلب پیوست داستان اکتشاف در آفریگان است.

   استوار ایستادگان در سنگ

      دور تا دور حیاط ها و محوطه های تخته در کنار دیوار ها و پلکان ها سربازان ردیف چون مجسمه های پشت سرشان ایستاده و گویا آنها نیز نقش سنگند. نواری از گلها بروی دیوار ها منظره ای شگفت انگیز فراهم کرده هر سرباز نیزه و یا کمانی پارسی در دست دارد.  این سربازان بسیار شبیه نگهبانان کاخ شوش هستند،  پوشاک رنگین و کمان دان بزرگ به پشت انداخته و دسته تیری از آن آویخته است.  یک جفت پلکان پهن و شاهانه که هر کدام شامل سه پله از دو سوی شمال و جنوب،  حیاط آپادانا را به بالای محوطه ای که در جلوی رواق شرقی آپادانا است وصل می کند.  لبه پلکانها جان پناهی معمولی شامل دیواری کوتاه و مزین به کنگره های چند طبقه است،  که نمای داخلی اش رو به آپادانا منقوش به تصاویر سربازان سپردار و نیزه داری است که جامه پارسی با کلاه استوانه ای دامن و عرقچین دار در دو صف و مقابل هم ایستاده اند،  به همان شکل سربازان استوار و بی حرکت ایستاده اند،  گویا آنها هم نقش سنگ هستند.  در جان پنهاه های پلکان یک جفت مرد در جامه پارسی (کلاه ترک دار استوانه ای و قبا و دامن چین دار) پشت به پشت هم داده اند،  یکی درون تالار و ایوان را می نگرد،  و دیگری درون جلو خان و حیاط شرقی تالار آپادانا را می نگرد.  در دست هر یک عصایی است،  که نشان دهنده منصب پرده داری آنان و راهبری مهمانان و هدیه آوران است.

  • سوشیانت

تاریخ معرکه گیری در ایران

سوشیانت | چهارشنبه, ۲۹ خرداد ۱۳۹۲، ۱۱:۴۵ ق.ظ | ۰دیدگاه

   پیش گفتار

      معرگیری از ابتدای تاریخ وجود داشته،  و در بسیاری از مواقع تاریخ حکومتها از معرکه گیران بهره می بردند،  بهترین معرکه گیر کسی بود،  که بتواند داستان و برنامه خودش را خیلی واقعی جلو دهد.  قبل از پیدایش استعمار بیشتر معرکه گیری ملی و میهنی و یا دینی بود،  بعد از ورود استعمار به ایران،  معرکه گیری به سیاست و مملکت داری هم کشیده شد.  در سیاست و حکومت داری،  معرکه گیری خیلی جدی و چون واقعی جلو می کند،  که گویا یک اتفاق و جریان سیاسی است،  بگیر و ببند و حتی خونین است. استعمار انگلستان برای اداره کردن کشور های مستعمره،  از این روش بخوبی استفاده می کرد،  و باعث اغفال توده های مردم می شد.  

   معرکه گیری از ابتدای تاریخ

      همه ایرانیان با تاریخ پیش از اسلام ایران آشنایی نسبی دارند،  و آن را دوران درخشش کشور زیبایشان می دانند.  سلسله هخامنشیان کل آسیای میانه و خاور میانه اصطلاحی یا همان قاره کهن و شمال آفریقا رو تحت سیطره خود داشتند،  و تخت جمشید شکوهمند را که همه ایرانیان به آن می بالند ساختند. سادگان بر این باورند که اسکندر غریبه،  و یا یک عده عرب بادیه نشین دوران قبایل بدوی،  به این فرهنگ پویا و درخشان حمله ور شدند،  و تمام قدرت ایرانیان رو به نابودی کشیدند،  و شاید خیلی از ایرانیان مشکلات کنونی کشور را،  از حمله بی پایه و اساس خانمان سوز اعراب می دانند.

  • سوشیانت

نخستین دوره انحطاط درتاریخ جهان اسلام موضوعی است که سده هاست در کانون توجه متفکران قرار دارد . شناخت عللی که به این انحطاط منجر شده است باعث خواهد شد جهان اسلام بتواند راهی به سوی دوره جدیدی از شکوفایی و عقلانیت بگشاید . درادامه نظرات استاد مطهری و دکتر شریعتی را در باره علل نخستین دوره انحطاط جهان اسلام می خوانید :

 

 • مرحوم‌ مطهری‌ در کتاب‌ ده‌ گفتار می‌نویسند: 
«مسلماً یکی‌ از علل‌ این‌ امر حوادثی‌ بود که‌ در اوضاع‌ مسلمین‌ ابتدا به‌ وسیله‌ دستگاههای‌ خلافت‌ پدید آمد و بعد دنبال‌ شد. ناهمواریها در زندگی‌ مسلمین‌ به‌ وجود آمد، یک‌ جامعه‌ طبقاتی‌ درست‌ شد که‌ با منظور اسلام‌ ابداً وفق‌ نمی‌دهد. جامعه‌ منقسم‌ شد به‌ یک‌ طبقه‌ فقیر و بدبخت‌ که‌ نان‌ خود را به‌ زحمت‌ می‌توانست‌ به‌ دست‌ آورد و یک‌ طبقه‌ مسرف‌، مبذر و مغرور که‌ نمی‌دانست‌ با آنچه‌ در چنگال‌ دارد چه‌ بکند. وضع‌ زندگی‌ عمومی‌ وقتی‌ که‌ شکاف‌ بر دارد زمینه‌ برای‌ اجرا و عمل‌ و توجه‌ به‌ این‌ دستورها باقی‌ نمی‌ماند و بلکه‌ عواملی‌ پیدا می‌شود که‌ این‌گونه‌ دستورها اجرا نگردد. 

  • سوشیانت

ایرانیان و پیروزی اسلام

سوشیانت | سه شنبه, ۲۸ خرداد ۱۳۹۲، ۱۲:۵۲ ب.ظ | ۰دیدگاه

جنگهای‌ فرسایشی‌ ایران‌ و روم‌ 

1-1- پیروزی‌ اسکندر بر سرزمینهای‌ شرقی‌، تنها سرنوشت‌ شومی‌ نبود که‌ بر امپراطور بزرگ‌ شرق‌، اثر نهاد. صدها سال‌ پس‌ از این‌ حمله‌، هنوز کینه‌های‌ انتقام‌ دو طرف‌، همچون‌ روز اول‌، شعله‌ ور و تهدیدگر بود. امپراطوری‌ روم‌ در جنگی‌ همه‌ جانبه‌ که‌ در اول‌ قرن‌ هفتم‌ میلادی‌ با امپراطوری‌ ساسانی‌ به‌ راه‌ انداخت‌، گرفتار شد و به‌ رغم‌ اطمینان‌ اولیه‌ به‌ پیروزی‌، از ایرانیان‌ شکست‌ سختی‌ خورد. در سال‌ 615، ایرانیان‌ در تعاقب‌ لشکریان‌ رومی‌، فلسطین‌ را به‌ آتش‌ کشیدند و مصر را نیز به‌ زیر نگین‌ آوردند.
 
در کمتر از 15 سال‌، ورق‌ کاملاً برگشت‌ می‌خورد؛ به‌ این‌ معنی‌ که‌ هراکلیتوس‌ (هرقل‌) در انتقام‌ از شکست‌ سهمگین‌ سال‌ 615 میلادی‌، حمله‌ بزرگی‌ را تدارک‌ نموده‌ و این‌ بار لشکریان‌ امپراطوری‌ ساسانی‌ را زمین‌ گیر می‌سازد. 

  • سوشیانت

ابوالفتح‌ محمد بن‌ عبدالکریم‌ بن‌ احمد شهرستانی‌

سوشیانت | دوشنبه, ۲۷ خرداد ۱۳۹۲، ۱۱:۵۸ ق.ظ | ۰دیدگاه

شهرستانی‌

زندگی

وی در سال ۴۷۹ هجری قمری در روستای شهرستان در شمال خراسان دیده به جهان گشود دوران کودکی وتعالیم در زادگاه خود فرا گرفت. تعالیم خود نزد علماء برجستهٔ عصر خود مانند: احمد الخواجه، و ابی القاسم الانصاری، و ابی الحسن المدائنی، و ابی نصر بن القاسم القشیری به پایان رسانید. ایشان نیز مانند علماء عصر خویش علاقه به سفر وانتقال داشت واز نواحی مختلف دیدن نمود من‌جمله خوارزم و خراسان. در عمر ۳۰ سالگی برای فریضهٔ عمره رهسپارمکه شد در سال ۵۱۰ هجری قمری. بعد از اداء عمره به بغداد رفت و ۳ سال در آنجا گذراند. در این مدت در مدرسهٔ نظامیه کسب علم نمود. وی در سال ۵۴۸ هجری قمری این دار فانی را بدرود حیات گفت.

 ابوالفتح‌ محمد بن‌ عبدالکریم‌ بن‌ احمد شهرستانی‌ متکلم‌ و فیلسوف‌ معروف‌، به‌ سال‌ 468  در شهرستان‌  از مضافات‌ خراسان‌ به‌ دنیا آمد، در آنجا پرورش‌ یافت‌ و سپس‌ فقه‌ را در نیشابور از احمد خوافی‌ (وفات‌ 500 ه. ق.) و اصول‌ را پیش‌ ابونصر قشیری‌ (وفات‌ 514 ه.ق.) فرزند ابوالقاسم‌ قشیری‌ عارف‌ معروف‌ فراگرفت‌، و کلام‌ را پیش‌ ابوالقاسم‌ انصاری‌ خواند و برای‌ استماع‌ حدیث‌ نزد ابوالحسن‌ علی‌بن‌احمد مداینی‌ و غیر او رفت‌  . 

  • سوشیانت

ابراهیم بن سیار معتزلی

سوشیانت | دوشنبه, ۲۷ خرداد ۱۳۹۲، ۱۱:۴۹ ق.ظ | ۰دیدگاه

ابراهیم بن سیار معتزلی

إبراهیم بن سَیّار بن هانئ البصری(۲۲۱هـ) مشهور به ابواسحاق النَّظّام یکی از بزرگترین متفکران، فقها و متکلمین مسلمان است. حتی شاید بتوان او را بزرگترین شخصیت معتزله نامید.

استاد احمد امین می گوید که معتزله پس از النظّام در مقایسه با او عیالند(ضحی الاسلام۳/۱۲۶)و جاحظ ـ که خود از اکابر معتزله و بزرگترین نثرنویس ادبیات عربی است ـ در جزء چهارم کتاب «الحیوان» می نویسد: «اگر جایگاه رفیع متکلمین وجود نداشت عوام ملل مختلف هلاک می شدند و اگر جایگاه رفیع معتزله وجود نداشت عوام تمام نحله ها هلاک می گشتند لکن شاید نتوانم بگویم که اگر ابراهیم[النظّام] و اصحاب او وجود نداشتند تمام معتزله نابود می شدند ولی می گویم که او راهها را به معتزلهنشان داد و مسائل آنها را حل کرد» همچنین جاحظ در وصف او می گوید: «الاوائل یقولون انه یکون فی کل ألف سنة رجل لا نظیر له، فإن کان ذلک صحیحاً، فهو أبو إسحاق النظّام: قدما می گویند هر هزار سال شخصی ظاهر می شود که بی نظیر است اگر چنین مطلبی درست باشد آن شخص النظّام است»

  • سوشیانت
تحلیل آمار سایت و وبلاگ