- ۰دیدگاه
- ۳۰ مهر ۹۲ ، ۲۰:۰۰
سیستم حفاظتی بیشاپور
به نظر می رسد که برجهای مدور بیشاپور قدیمی ترین نوع برجهایی است که در قلعه های ساسانیان وارد شده است، تا جایی که ما می دانیم معماران ایرانی قبل از قرن سوم میلادی برج مدور یا نیمه مدور را نپذیرفته بودند.
این نوع استقرار دژ در زمان ساسانیان نشان می دهد که شهر های دوره ی قبلی آن را شناخته بودند، در حالی که غالبا دژ برپا شده بر بالای یک بلندی طبیعی، مرکز شهر را اشغال می کرده است.
چیزی که در بدو ورود به شهربیشاپور توجه همه را به خود جلب می کند حصار شهر است، طول این حصار 248 متر بوده که از زیر خاک بیرون آورده شده است.
پهنا یا قطر این حصار 9متر و از خارج دارای برجهای نیم دایره است و شعاع هر برج کمی بیشتر از 5/۳ متر می باشد. این حصار به قلعه دختر منتهی می شده است که بعد ها تاسیس جاده باعث قطع شدن این برج و حصار می شود.
امشاسپندان یا اَمِشَه سپَنتَه جمع امشاسپند است که امشاسفند، اموسپند و امهوسپند نیز گفتهاند. امشاسپندان از صفات پاک اهورامزدا هستند. در هیچ جای گاتها به واژهٔ امشاسپند بر نمیخوریم ولی از همهٔ آنها کراراً به صورت مجردات و صفات اهورامزدا یاد شدهاست. این از خصایص دین زرتشتی است که هر یک از صفات خداوند، یکی از ایزدان نگهبان جنس بشر است.این واژه به معنی جاودانان پاک یا مقدسان بیمرگ یا نامیرایان فزونیبخش است که از دو جز اَمِشَه به معنی جاودانی و بیمرگ و سپنته به معنی پاک و مقدس و فزونیبخش تشکیل شدهاست. در زبان اوستایی نام آنها بصورت امِشَه سپِنتَه آمده است. متون پهلوی نام آنهارا امشاسپندان ثبت کردهاست.
در جستجوی بهشت ایرانی
در دیدگاه ایرانیان، باغ نمونهای از بهشت موعود است. در این زمینه، معماران ایرانی هم نقش بسزایی در برآورده کردن این آرزو داشتند.
حاصل تلاش آنها، باغ هایی است که آب زلال از حوض، استخر و جوی هایش روان است و گل ها و گیاهان مختلف را سیراب می کند و کوشک های رنگارنگ که در باغ خودنمایی می کند، از باغ های ایرانی بهشتی موعود ساخته اند؛ حتی در بسیاری از موارد معماران ایرانی در بیابان های ایران، باغ هایی ساخته اند که حیرت همه را برمی انگیزد و بیشتر شبیه یک سراب است تا یک واقعیت دلپذیر و دلنشین. بسیاری از این باغ ها که هنوز ماندگار هستند، در فهرست میراث جهانی ثبت شده اند.
زمانی که کارشناسان یونسکو، تیر 1390، در سی و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو جلسه را ترک کردند، 9 باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده بود که نمادی از بهشت زمینی محسوب می شد. اکنون باغ های پاسارگاد، یادگار کورش، ارم شیراز، باغ فین کاشان، باغ همیشه سرسبز اصفهان، اکبریه تحفه بیرجند، عباس آباد مازندران و شاهزاده ماهان کرمان. به گفته باستان شناسان، از 12 باغ ثبت شده در فهرست میراث جهانی 9 باغ متعلق به ایران است.
دژ فردوس
کوه قلعه فردوس، کوهی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس و شهر تاریخی تون و در بلندترین نقطه دشت فردوس واقع شده و از تمام جهات بر منطقه مشرف است. قرار داشته و محل یکی از قلعهها و دژهای مهم اسماعیلیه و مرکز استقرار این فرقه در ایالت قهستان و در جنوب خراسان بزرگ بودهاست.
این قلعه در 6 حصار مختلف ساخته شده و مرکز فرماندهی آن طبقه ششم و در نوک قلعه قرار دارد و طبقات دیگر آن دارای دروازههای ورودی از جهات مختلف است که، شامل: محل نگهداری آذوقه، اسلحهخانه، اصطبل، آب انبار، برج و بارو، حمام، تالارها و سربازخانه هستند.
مهرگان جشنی است که بازبسته به ایزد مهر ایزد پیمان و جنگ است، ایزدی که یشت دلکش و رزمی مهریشت در اوستا یادمان اوست.
واژه مهر در اوستا میثرَ (miθra) به سانسکریت میترَ (mitra)و در پهلوی میتر(mitr) و میترا(mitra) آمده است که آن را از ریشه ی may یا mā به معنای پیمان بستن و قرار گذاشتن و نیز از همین ریشه به معنی سنجیدن و اندازه گرفتن می گیرند و هرکدام از معانی بالا که برای این ریشه در نظرگرفته شود، با کارکرد مهر، نیک همخوانی دارد.
خویشکاریِ نگاهبانی ایزد مهر از پیمان و کیفر مهر دروجان (پیمان شکنان) به روشنی در مهریشت دریافتنی است، نیز در متون پهلوی این خویشکاری ایزد مهر برجسته است، آنگاه که مهر مواظبت شدید از پیمان نه هزار ساله هرمز و اهریمن دارد و حتی برای وارد نیامدن کوچکترین خدشه بر این پیمانِ ازلی، مهر ایزد جنگاور بر خلاف دیگر ایزدان حتی کارکردی منفی پیدا می کند(بند 29 مهریشت ) چون هرگز راضی نمی شود پیروان راستی بیش اندازه مقرر در جبهه نیکی بر علیه بدی پیشروی و پیش از زمان موعود اهرمن و پیروانش را از هستی براندازند او مواظبت دارد که این پیمان نه هزار ساله در زمان خود به سر آید و طرفین موظف به اجرای پیمان باشند، این خویشکاری مهر در مهریشت (بند 2) نیز سفارش شده که هرگز نباید پیمان را شکست حتی اگر با دروند و پیرو اهریمن بسته شده باشد.
نقش کاروانسراها در سیر زندگی ایرانیان
از زمان های کهن تا روزگار پهلوی اول، کاروانسراها نقش مهمی در سیر زندگی ایرانیان و روابط و تعامل اجتماعات گوناگون فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آیینی، اعتقادی و… داشته اند.
هنگامی که تنها وسیله رفت و آمد پای پیاده یا استفاده از چهارپا بود، طی کردن مسیرهای طولانی و صعب العبور برای خرد و کلان به وجود منازلی وابسته بود که در مسیر راه های ارتباطی قرار داشت که این منازل پل ارتباطی با منزلی دیگر تا رسیدن به نقطه هدف بود.
این منازل امکانات ناچیزی داشتند که در مواردی توسط افراد و مسافران یا کاروان هایی که از شهری به شهری و از دیاری به دیار دیگر می رفتند فراهم می شد و رونق این کاروانسراها بستگی به میزان تردد مسافران و کاروان ها داشته چه کاروانسرایی که پر تردد می بود بالطبع دارای امکانات بیشتر و بهتری نسبت به کاروانسرای مشابه با تردد مسافران کمتر می داشت.
اما شکل و ساختار کاروانسراها از جهت ساختمان، به شکل پیش آمده و در چهار جهت دارای در برای ورود و خروج کاروانیان بوده که با در ورود و خروج کالاها و چهارپایان تفاوت داشت و در وسط ساختمان آن اکثرا گنبدی وجود داشت که بهترین نقطه بنای کاروانسرا محسوب شده و این گنبد دارای بادگیرهایی بود که در مواقع گرم سال موجب خنکی و محلی برای فرار از گرمای تابستان و پناهگاهی برای کاروانیان جهت رستن از گرمای شدید بوده است.
روزنامه جامجم
دوشنبه ۸ مهر ۱۳۹۲
بزرگانمان را به این قدر میشناسیم. در همین اندازه که خیابانی و بزرگراهی و کوچهای را به نام آنها کنیم فخر هم بفروشیم که گرامیشان داشتهایم.
- آقا مولوی!
مولوی چی؟
-مولوی دیگه؟!
بابا مولوی دیگه یعنی چی؟ ینی میخای بری مولوی؟
«آلاداغ لار» یا کوههای رنگی یکی از شفتگی آفرینش که در ۲۵ کیلومتری شمال خاوری تبریز و در گذرگاه شهرستان خواجه و بزرگراه میانه - زنجان می باشد. آلا داغ لار، نام بومی کوه ها و تپه های رنگارنگی است، که در بخشهایی از آذربایجان جای گرفته اند. اگر راهتان به شهرستان های نامبرده خورده باشد بیگمان کوههای رنگی یا آلاداغ لار را دیده اید. در نگاه نخست کوههای رنگی را شاید یک دفتر نگارگری پندارید ، ولی هنگامیکه ریزبینانه به مناظر و کوهها و تپه ها می نگرید جز زیبایی که خداوند آفریده نخواهید دید. کوههای رنگی یا آلاداغ لار یکی از مناظر زیبا روی زمین به شمار می آید. این مناظر آنقدر کمیاب و شگرف اند که گاهی ما گمان میکنیم رو به دیدن مناظری از یک اختر دیگر هستیم. هستی رنگهایی همچون سُرخ ، زرد، سپید و نارنجی چشم های آدمی را خیره می کند. در نزدیکی این کوهها چندین روستا آرام گرفته که در میان کوههای رنگی جای گرفته اند، خاک به کار رفته در کاهگلی که برای ساختن سرای بهرمندی می شود سُرخ رنگ است.