زندگینامه پادشاهان ساسانی

بیوگرافی و زندگینامه پادشاهان ایران (ساسانیان)

 

1 - اردشیر اول :

تاریخ درگذشت : 241 میلادی

بیوگرافی : بنابر روایات ایرانی، ساسان، موبدی در تخت جمشید بود؛ پسرش بابک امیر کوچکی در خور بود؛ بابک، گوچیهر فرمانروای فارس را کشت، خود را شاه آن سامان ساخت، و قدرت خویش را به موجب وصیت به پسر خود شاپور واگذاشت؛ شاپور بر اثر سانحه‌ای مرد و برادرش اردشیر جانشین وی شد. اردوان پنجم، آخرین پادشاه پارت یا اشکانی ایران، از شناسایی این سلسلۀ جدید محلی ابا کرد، اردشیر اردوان را در جنگ کشت (224) و خود شاهنشاه شد (226). وی حکومت سست ملوک الطوایفی اشکانیان را با یک حکومت سلطنتی پر قدرت، که از طریق یک تشکیلات اداری متمرکز اما رو به گسترش امور را می‌گذراند، جایگزین کرد؛ حمایت روحانیان را با بازگرداندن دین زردشت وسلسله مراتب آن جلب کرد؛ و با اعلام اینکه نفوذ هلنیستی را در ایران برخواهد انداخت و انتقام داریوش سوم را از جانشیان اسکندر خواهد گرفت و تمام سرزمینهای شاهان هخامنشی را باز خواهد ستاند، غرور مردم را برانگیخت. او تقریباً به تمام وعده‌های خود وفا کرد. نبردهای سریعش حدود ایران را در شمال خاوری تا جیحون و در باختر تا فرات بسط داد. به هنگام مرگ (241)، تاج را بر سر پسر خود شاپور نهاد و به او سفارش کرد که یونانیان و رومیان را به دریا بریزد.

سلوکیان‌

رواین این مطلب به منزله تائید آن نیست

اسکندر؛ طلوع‌ و غروبی‌ زودگذر

11-1- اما مرده‌ ریگ‌ داریوش‌ مدت‌ زیادی‌ در دست‌ اسکندر نماند. هفت‌ سال‌ بعد امپراطوری‌ او نیز که‌ وسعت‌ بیشتری‌ را در بر گرفته‌ بود در بین‌ میراث‌خوارگان‌ مقدونیش‌ دست‌ به‌ دست‌ شد. تمام‌ مدت‌ فرمانرواییش‌ سیزده‌ سال‌ و تمام‌ مدت‌ عمرش‌ سی‌ و یک‌ سال‌ بود - عمری‌ که‌ مثل‌ انفجار یک‌ شهاب‌ ثاقب‌ بخشی‌ از آسمان‌ عصر را یک‌ لحظه‌ به‌ آتش‌ کشاند و باز در خاموشی‌ و ابهام‌ رها کرد. طلوع‌ و غروب‌ دولتش‌ چنان‌ زودگذر بود که‌ دیرباوران‌ به‌ خود حق‌ می‌دهند وجود او را افسانه‌ پندارند و داستان‌ فتوحات‌ او را مبالغه‌ی‌ یونیان‌ بشمرند. در واقع‌ تاریخ‌ اسکندر را - که‌ هنوز غربیها جهاد دنیای‌ متمدن‌ بر ضد دنیای‌ وحشی‌ تلقی‌ می‌شود - فقط‌ مبالغه‌پردازان‌ یونان‌ و روم‌ نوشته‌اند و ایران‌ آن‌ عصر در این‌ باب‌ فقط‌ یک‌ کلمه‌ - که‌ آن‌ هم‌ جز اشاره‌ و زبان‌ حال‌ نیست‌ - برای‌ آیندگان‌ باقی‌ گذاشته‌ است‌: ویرانه‌ی‌ قصرهای‌ سوخته‌ در پارس‌ که‌ هیچ‌ چیز جز یک‌ روح‌ وحشی‌ و عاری‌ از فرهنگ‌ نمی‌تواند آنها را به‌ چنین‌ وضع‌ و حالی‌ انداخته‌ باشد .

انحطاط‌ هخامنشیان‌

اردشیر درازدست‌ بر تخت‌ سلطنت‌

10-1- با مرگ‌ خشایارشا ، دربار هخامنشی‌ در یک‌ سلسله‌ سوء قصدهای‌ جنایت‌آمیز که‌ در توالی‌ نسلها شامل‌ برادرکشیها و پدرکشیهای‌ بی‌رحمانه‌ بود فرو رفت‌ و هر روز بیش‌ از پیش‌ به‌ انحطاط‌ و انقراض‌ گرایید. این‌ انحطاط‌ که‌ با بازگشت‌ خشایارشا از یونان‌ نشانه‌های‌ آن‌ آشکار گشت‌ در واقع‌ از وقتی‌ آغاز شد که‌ روح‌ جنگجویی‌ و انضباط‌ نظامی‌ جای‌ خود را به‌ توطئه‌پردازی‌، سیاست‌ بازی‌ و مخصوصاً دسیسه‌های‌ حرمخانه‌ و خواجه‌ سرایان‌ داد. قتل‌ خشیارشا، که‌ با این‌ گونه‌ دسیسه‌های‌ حرم‌ مربوط‌ بود، یک‌ سلسله‌ از این‌ گونه‌ توطئه‌ها را به‌ دنبال‌ خود کشاند و دربار هخامنشی‌ را هر روز بیش‌ از پیش‌ در منجلاب‌ دسیسه‌ و خیانت‌ و طلا و خون‌ فرو برد و در سراشیبی‌ یک‌ نزاع‌ طولانی‌ انداخت‌. جانشین‌ وی‌ اردشیر، ( ارطخشات‌ )، کوچک‌ترین‌ فرزند خشایارشا - و درازدست‌ خوانده‌ می‌شد، از آنکه‌ دست‌ راستش‌ از دست‌ چپ‌ درازتر بود و یا چنان‌ که‌ در افسانه‌ها آمده‌ است‌ هر دو دستش‌ تا به‌ زانو می‌رسید.

افول تمدن پارس

پیامد شکستهای‌ ماراتون‌ و سالامیس‌

9-1- استخوان‌بندی‌ مادی‌ و معنوی‌ پارس‌ با شکستهای‌ ماراتون‌ و سالامیس‌ و پلاته‌ در هم‌ شکست‌؛ شاهنشاهان‌ کار جنگ‌ را کنار گذاشته‌، در شهوات‌ غوطه‌ور شده‌ بودند، و ملت‌ به‌ سراشیب‌ فساد و بی‌علاقگی‌ به‌ کشور افتاده‌ بود. انقراض‌ شاهنشاهی‌ پارس‌ در واقع‌ نمونه‌ای‌ بود که‌ بعدها سقوط‌ امپراطوری‌ روم‌ مطابق‌ آن‌ صورت‌ گرفت‌: در هر دو مورد، انحطاط‌ و تدنی‌ اخلاقی‌ ملت‌ با قساوت‌ شاهنشاهان‌ و امپراطوران‌ و غفلت‌ ایشان‌ از احوال‌ مردم‌ توأم‌ بود. به‌ پارسیان‌ همان‌ رسید که‌ پیش‌ از ایشان‌ به‌ مادیان‌ رسیده‌ بود، چه‌، پس‌ از گذشتن‌ دو سه‌ نسل‌ از زندگی‌ آمیخته‌ به‌ سختی‌، به‌ خوشگذرانی‌ مطلق‌ پرداختند. کار طبقه‌ی‌ اشراف‌ آن‌ بود که‌ شکم‌ خود را با خوراکهای‌ لذیذ پر کند؛ کسانی‌ که‌ پیشتر در شبانه‌ روز بیش‌ از یک‌بار غذا نمی‌خوردند - و این‌ آیینی‌ در زندگی‌ ایشان‌ بود اینک‌ به‌ تفسیر پرداخته‌، گفتند مقصود از یک‌ بار غذا، خوراکی‌ است‌ که‌ از ظهر تا شام‌ ادامه‌ پیدا کند؛ خانه‌ها و انبارها پر از خوراکهای‌ لذیذ شد؛ غالباً گوشت‌ بریان‌ حیوان‌ ذبح‌ شده‌ را یک‌ پارچه‌ و درست‌ نزد مهمانان‌ خود بر خوان‌ می‌نهادند؛ شکمها را از گوشتهای‌ چرب‌ جانوران‌ کمیاب‌ پر می‌کردند؛ در ابتکار خوردنیها و مخلفات‌ و شیرینیهای‌ گوناگون‌، تفنن‌ فراوان‌ به‌ خرج‌ می‌دادند. خانه‌ی‌ ثروتمندان‌ پر از خدمتگزاران‌ تباه‌ شده‌ و تباهکار بود، و میخوارگی‌ و مستی‌ میان‌ همه‌ی‌ طبقات‌ اجتماع‌ رواج‌ داشت‌. به‌ طور خلاصه‌ باید گفت‌ که‌: کوروش‌ و داریوش‌ پارس‌ را تأسیس‌ کردند، خشیارشا آن‌ را به‌ میراث‌ برد، و جانشینان‌ وی‌ آن‌ را نابود ساختند. 

سنگ نبشته داریوش

آفرینش گام به گام در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی

داریوش پس از پیروزی بر گئومات مغ که تاج و تخت هخامنشی را غصب کرده بود. (بنگرید به صفایی ۱۳۹۰: ۵) در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی، برای نخستین بار، از چگونگی جهان‌بینیِ هخامنشیان درباره‌ی آفرینش، سخن می‌گوید. در این مقاله، نزدیکیِ این جهان‌بینی به جهان‌بینی زرتشتی، بررسی شده است.

داریوش بزرگ، در چند کتیبه‌ی خود از چگونگی آفرینش سخن گفته است. او نخستین بار در نقش رستم می‌گوید: «خدای بزرگ (است) اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که داریوش را شاه کرد، یک شاه از بسیاری، یک فرماندار از بسیاری» (D Na، بند ۱. ترجمه‌ی اشمیت ۲۰۰۹: ۱۰۰)همین ترتیب برای آفرینش در شوش نیز دیده می‌شود. (D Se، بند ۱؛ ترجمه‌ی اشمیت ۲۰۰۹: ۱۲۳ و D Sf، بند ۱؛ ترجمه‌ی اشمیت ۲۰۰۹: ۱۲۷) در سنگ‌نبشته‌ی داریوش در مصر، آفرینش آسمان پیش از آفرینش زمین است (D Zc، بند ۱؛ ترجمه‌ی اشمیت ۲۰۰۹: ۱۴۸-۱۴۹) اما در سنگ‌نبشته‌ی الوند بار دیگر آفرینش زمین پیش از آفرینش آسمان جای می‌گیرد.(D Ea، بند ۱؛ ترجمه‌ی اشمیت ۲۰۰۹: ۹۶)شاید بر هم‌خوردن چیدمان آفرینش در سنگ‌نبشته‌ی مصر در پیوند با جای سنگ‌نبشته‌ (زمین بیگانه) باشد، هر چند نگارنده در این‌باره مطمئن نیست چرا که سنگ‌نبشته‌ی دیگر از خشایارشا بر روی دیوار قصر وان در ترکیه دست است که در آن¬جا آفرینش زمین پیش از آسمان قرارگرفته است.(X Va، بند ۱؛ ترجمه‌ی اشمیت ۲۰۰۹: ۱۸۰) قصر وان در ترکیه نیز می‌تواند زمین بیگانه تعبیر شود اما در اینجا بیگانه بودن زمین، به برهم¬خوردن چیدمان آفرینش و پیش¬افتادن آفرینش آسمان در سنگ‌نبشته نینجامیده است.

ایرانیان باستان و فناوری نانو

ایرانیان باستان و فناوری نانو

مدیر مرکز مشاوره و توسعه نانوتکنولو‍ژی ایتالیا گفت:‌ بر اساس بررسی های به عمل آمده ایرانیان باستان در زمان هخامنشینان اولین کسانی بودند که به فناوری نانو دست یافتند.

به گزارش خبرنگار مهر در اصفهان، ایمان مرادی در همایش تازه های نانو در عرصه تولید و تجارت بین الملل افزود: بر اساس آخرین بررسی هایی که انجام داده به این نتیجه رسیده ایم که ایرانیان باستان در حدود دو هزار و 530 سال پیش توانستد به فناوری نانو دست یابند این در حالی است که پیش از این بیان شده بود در رم باستان حدود یک هزار و 600سال پیش این فنآوری مورد استفاده قرار گرفته است.

مدیر مرکز مشاوره و توسعه نانوتکنولو‍ژی ایتالیا در خصوص بررسی های که اخیرا به نتیجه رسیده است به اولین سکه ای که در تاریخ ضرب شده است اشاره کرد و افزود: این سکه با نام "دریک" در امپراطوری ایران ضرب و با 95 درصد طلا و پنج درصد نقره بود که دولت و امپراطوری ایران اجازه ضرب این سکه را مشروط بر این که درصد طلا و نقره آن تغییر نکند، به دیگر کشورها داد. مرادی اظهار داشت: از سوی دیگر با بررسی کتاب های تاریخی به این نتیجه می رسیم که در ایران طلایی وجود داشته است با نام "زر سرخ" که سکه با آن ضرب می شد و ضرب این سکه نیز باید به طور قطع همان ویژگی 95 درصد طلا و پنج درصد نقره را داشته باشد، این در حالیست که این طلا نمی تواند سرخ باشد مگر اینکه آنها برای انجام این امر از فناوری نانو استفاده می کردند. وی تصریح کرد: اولین کسانی که این فناوری را انجام داده اند از شهر نیشابور بوده اند و به دلیل اینکه رنگ سرخ مقدس بود برای ایرانیان این طلا از ارزش زیادی برخوردار شد.  

غزه در ایران باستان

غزه در ایران باستان

 

شهر غزه در دی ‌ماه (دسامبر) 2500 سال پیش به‌دست کمبوجیه پادشاه هخامنشی افتاد و جزیی از خاک ایران زمین گردید.

ارتش ایران در سر راه خود به مصر برای تصرف این کشور و تکمیل جامعه مشترک‌المنافع جهانی که از برنامه های کوروش بزرگ بود، اوایل دی‌ماه سال 526 پیش از میلاد شهر استراتژیک غزه واقع در ساحل مدیترانه را تصرف کرد و در اینجا چشم‌براه رسیدن کشتی‌هایی شد که فرماندار قبرس و نیز "پولیکراتس" فرماندار جزیره یونانی ساموس وعده فرستادن آنها را داده بودند. قرار بود که این کشتی‌ها و کشتی‌های فنیقی‌ها به‌عنوان بخشی از نیروی دریایی ایران، پیاده نظام ایران را به دلتای رود نیل جابجا کنند و سوار نظام پارسی هم از راه حاشیه ساحلی صحرای سینا خود را به آنجا برساند.

در آن زمان غزه از بندرهای مهم مدیترانه شرقی بود. افزون براین، همان گونه که از نام آن فهمیده می‌شود به داشتن استحکامات نظامی شناخته می‌شد. غزه همچنین از مراکز بازرگانی و تبادل کالا میان شرق و غرب بود و به شهر خوشبخت هم شهرت داشت.

موسیقی در دوری هخامنشی

موسیقی های دوران هخامنشی

موسیقی مذهبی

بر اساس نوشته‌های هرودوت مورخ یونانی، مغان هخامنشی بدون همراهی ساز با نای سرودهای مذهبی می‌خواندند و از این نظر، نه مثل سرود خوانان بابلی و آشوری بودند و نه تحت تاثیر اقوام سامی. موسیقی این سرودها صرفآ موسیقی آوازی بود و نه موسیقی سازی.

مشاهده می‌کنید که پرهیز از استفاده از ساز و آلات در موسیقی مذهبی از ادوار گذشته تاریخی وجود داشته و اثرات آن تا به امروز هم به چشم می‌خورد.

مسئولیت اجرای سرودهای مذهبی با موبدان خوش آواز بوده و به قول "استرابو" دانشمند یونانی این نغمه‌ها منحصر به مفاخر پهلوانی و مناجات با یزدان بوده است. شایان ذکر است که امروزه بازمانده‌هایی از این آئین کهن هنوز هم در فرهنگ ایران دیده می‌شود.

ماراتن از افسانه تا واقعیت

ماراتن از افسانه تا واقعیت

ادوارد شیفرد نبرد ماراتن را اولین و مهمترین جنگ بین پانزده جنگ مهم تاریخ بشر می خواند. او معتقد است که در صورت پیروزی امپراطوری هخامنشی در دشت ماراتن، دیگر شاهد دموکراسی یونان، هلنیسم، روم به عنوان منتقل کننده این فرهنگ، رنسانس و دنیای مدرن نبودیم.

این دیدگاه اروپایی به جهان شاید از نظر ما اغراق آمیز به نظر برسد اما نبرد ماراتن به عنوان یکی از نبردهای کلیدی در تاریخ یونان باستان، آتن و دموکراسی نوپای آن را به بازی گردان اصلی در صحنه ی سیاسی آن زمان تبدیل کرد. آتنی ها با تاکید بر پیروزی در نبرد ماراتن برای بقیه یونان دو پیام داشتند: اول اینکه  به تنهایی و برای اولین بار بزرگترین امپراطوری جهان را شکست داده و در نتیجه این حق را دارند که به عنوان مهمترین دولت شهر یونان به رسمیت شناخته شوند و دوم اینکه الگوی دموکراسی نوپای آتنی (حقوق شهروندی برابر برای مردان) می تواند در سایر نقاط یونان نیز به پیروزی در مقابل حملات خارجی منجر شود.

دلایل ساخت تخت جمشید توسط داریوش

دلایل ساخت تخت جمشید

براساس شواهد و بررسی‌های تاریخی و باستان‌شناسی و آنچه از کتیبه‌ها و نوشته‌ها و آثار ‌یافته‌ شده در منطقه به دست آمده، محوطه باستانی مرودشت از گذشته بسیار دور از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار بوده است.

می‌دانیم که صفه تخت جمشید در دامنه کوه رحمت ساخته شده است. می‌توان گفت این کوه که به نام میترا یا مهر نیز نامیده می‌شود برای اقوام پیش از آریایی و همچنین آریایی‌ها قداست داشته که به نوعی تمامی‌سازه‌های تخت جمشید را در پناه خود دارد.

داریوش در کتیبه خود در دیواره جنوبی صفه صراحتا بیان می‌کند که تا پیش از این، هیچ بنا یا معبد یا نیایشگاه و ساختمانی در این محل وجود نداشته است. پس بی‌تردید زمین این مکان اهمیت داشته است.