برخی از دانشمندان دوره خوارزمشاهی
1- امام رافعی (555-623 ه ق) ابوالقاسم عبدالکریم بن محمد قزوینی: فقیه – حدیث‌شناس – مفسر – مؤرخ و ادیب دارای کتاب‌های مهمی است از جمله:
1- فتح‌العزیز در شرح و جیز در شانزده مجلد. 2- کتاب التدوین در اخبار قزوین.
حجه‌الاسلام امام رافعی |
|
آنکه بود او شارح هر مشکلات |
ششصد و بیست و سه از هجرت شمسی |
|
ماه ذیقعده ششم بودش وفات |
دانشمندان بزرگ دوران سامانی
دوران حکومت سامانیان از دوران درخشان تاریخ ایران بشمار می‌رود بقول ابن حوقل در صورة الارض سامانیان در اخذ مالیات رعایت کمال عمل و انصاف را می‌کردند. و مملکت آل سامان بوفور نعمت و ثروت معروف بوده است. همچنین آزادی عقیده از دیگر افتخارات این دوره است. مؤلف حدود العالم می‌نویسد: کابل بتخانه‌ای داشت که رای قنوج از هند به زیارت آن می‌آمد. در بازار بخارا در قرن چهارم ه. ق بت خرید و فروش می‌شد. در کازرون در عهد جوانی شیخ مرشد متوفای 426 ه. ق تعداد گبران چنان زیاد بود که مهتر آنها می‌توانست احیاناً از بنای مسجد هم جلوگیری کند. در کلیه شهرهای ایران تا دو قرن بعد از فتح ایران توسط مسلمانان آتشکده‌های روشن وجود داشت. همه این‌ها نشان می‌دهد که اسلام هیچگاه خود را به دیگران تحمیل نکرده است. بلکه این دیگرانند که به اسلام محتاجند و با آغوش باز آن را پذیرفته‌اند. با گسترش علم و دانایی تدریجاً دین‌های بودایی و مسیحی و زردشتی و مزدکی و مانوی از ایران رخت بربستند و مردم ایران اسلام را پذیرفتند بطوری که در قرن چهارم ه. ق اکثریت قاطع ایرانیان مسلمان اهل سنت بودند.
رازی از منظر ماجه فخری
از کِنْدی می‌آغازیم که...
2-1- بیداری فلسفی که در پی ورود فلسفه‌ی یونانی، و مقارن با ظهور روح بحث آزاد که تا آن زمان ناشناخته بود، پدید آمد سرانجام بعضی از عقاید اساسی اسلامی را در معرض خطر قرار داد. متکلّمان معتزله که با این جریان بحث آزاد آشنایی یافتند به طور کلی توانستند ضربه‌ی فلسفه‌ی اصالت عقلی یونانی را که موجد این جریان بود جذب کنند. با این همه، بعضی از متفکران آنها مانند نظّام بزرگ (متوفّی در حدود 230/845) به حکم قوّت نظر تجریدی بر آن شدند که در جهت مذهب طبیعی گام بردارند، بی‌آنکه عقیده‌ی اسلامی خود به شئون الهی را از دست بدهند یا در مفهوم صحت کلام مُنْزَل تردید کنند. (1)
ابوعلی مسکویه : فیلسوف اخلاق مدار
در درازنای تاریخ یک هزار و چهارصد ساله اسلام کم نبودهاند ایرانیانی که توانمندانه در عرصه مباحث فلسفی و حکمی گام نهادهاند. از جمله پویندگان ایرانی وادی حکمت و فلسفه، ابوعلی مسکویه رازی است. ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب بن مسکویه رازی، فیلسوف، طبیب، لغوی و تاریخنگار شیعهمذهب سدههای چهار و پنج هجری است. او که نزد، سلطان عضدالدوله دیلمی بویهی دانشدوست، گرامی و عزیز بود، نویسنده کتابها و رسالاتی پرشمار همچون تجارب الامم، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، ادب العرب و الفرس، نزهتنامه علائی، جاودان خرد، الفوز الاکبر و الفوز الاصغر است. وی مکتبی فلسفی در اخلاق به جا گذاشت که پیوسته و مداوم تا به امروز واجد اهمیت است. مکتب فلسفی او ترکیبی است از احکام شریعت اسلامی و آرای فلاسفه یونان چون افلاطون، جالینوس و به ویژه ارسطو که مسکویه توجهی خاص به او داشته است. شوربختانه وی چندان که باید و شاید و چنان که شایسته نامش باشد مورد توجه و عنایت پژوهندگان امروزی قرار نگرفته است. از این روی نگارنده در این کوتاهجستار بنا بر آن دارد تا گوشهای از تفکرات فلسفی او به ویژه درباره اخلاق را مورد واکاوی قرار دهد.
درمان فلج صورت از دیدگاه رازی
در دوران پزشکی امروز، فلج صورت با نام چارلز بل گره خورده است. این بیماری که معمولاً به شکل یک طرفه و یک فلج محیطی صورت است، باعث ضعف ماهیچه صورت در طرف گرفتار می شود. بل تعریف کاملی از بیماری شرح داده است اما به لحاظ تاریخی صدها سال قبل از آن پزشکان دیگری این بیماری را شرح داده اند، اگرچه به دلایل متفاوتی مانند سخت بودن زبان متن اصلی این موضوع نادیده گرفته شده است. نخستین و مشهورترین این پزشکان که این بیماری را شرح داد محمدبن زکریای رازی (Rhazes) بود. در این مقاله، ما در مورد نظر خود بحث می کنیم.
بررسی اسناد تاریخی نشانگر آن است که فلج عصب صورت به قدمت عمر انسان سابقه دارد و در نقاشی ها، پیکره ها، نقاب ها و پاپیروس ها به تصویر در آمده است. اگرچه این بیماری کشنده نیست، می تواند تأثیر معکوس بر کیفیت زندگی داشته باشد. فلج عصب صورت باعث عدم تقارن صورت و به هم خوردن حالت های چهره می شود. ناتوانی در بستن پلک می تواند منجر به التهاب قرنیه و کوری شود. اما تا پایان قرن نوزدهم میلادی هیچ درمان جراحی برای این بیماری ذکر نشده و بنابراین بسیاری از بیماران مبتلا به فلج عصب صورت باید یک رنج مادام العمر را تحمل کنند. اگرچه درمان جراحی برای فلج عصب صورت در قرن نوزدهم مطرح شد، روش های جراحی میکروسکوپی نوین در طول ده سال گذشته انقلابی در درمان این بیماری ایجاد کرده است.
اگرچه در تاریخ پزشکی نوین، این بیماری توسط چارلز بل (1842-1774) شرح داده شده است، بررسی اسناد پزشکی قدیمی نشان می دهد که این بیماری نخستین بار توسط پزشک ایرانی، علی ابن سهل ابن ربن طبری (ت: 808 یا 807 ؛ م: 862 یا 861) شرح داده شده است.
رازی (Rhazes) (925 – 865 پس از میلاد) نخستین پزشک در تاریخ علم پزشکی بود که شرح کاملی از فلج عصب صورت ارایه داد و برخی درمان ها را پیشنهاد نمود.
پس از او، دیگر پزشکان ایرانی مانند پورسینا (1035-983 پس از میلاد) و جرجانی (قرن دوازدهم) هم این بیماری را توصیف کردند.
امام محمد فخر رازی
زاد و زندگی
از آنجائیکه دین مبین اسلام آخرین و کاملترین ادیان است و پیامبر اسلام به عنوان خاتم پیامبران مبعوث شده و بعد از ایشان دیگر پیامبری نخواهد آمد، لذا خداوند متعال در هر زمان مجددان و شخصیتهایی والا در میان مردم می آفریند تا راه و رسم زندگی اسلامی را به مردم ابلاغ نموده و پاسداران حقیقی دین اسلام باشند.
از لابلای اوراق تاریخ، ظهور و حیات شخصیتی بارز متجلی است که فخر زمان، امام المتکلمین، فخرالدین رازی نام دارد. وی امام ابوعبداللّه محمدبن عمربن حسین‌بن حسین تیمی بکری طبرستانی رازی، ملقب به «فخرالدین» و معروف به "شیخ الاسلام هرات" و ملقب به ابن‌خطیب و خطیب ری یکی از حکیمان نامبردار و از جمله متکلمان و ناطقان زبردست ایران است.
تولد امام روز 25 رمضان سال 544 در ری بود و وفاتش در سال 606 هجری، روز اول شوال، در هرات اتفاق افتاد. امام ابتداد نزد پدر مشغول تحصیل شد، پس از مرگ وی پیش مجدالدین گیلانی تلمذ کرد و آن گاه که مجدالدین گیلانی جهت تدریس به مراغه دعوت شد فخرالدین نیز در مصاحبت او بود و زمانی دراز علم کلام را پیش وی می‌خواند و می‌گوید: در این مدت کتاب شامل امام الحرمین جوینی (419-478 ه.ق) را که در علم کلام پرداخته، حفظ می‌کرد. چون فخرالدین قامت برکشید و ببالید، رهسپار خراسان شد و در آنجا بود که به آثار ابوعلی سینا (در گذشته 428 ه.ق) واقف شد و به مطالعه آنها مشغول گشت.
