کمبوجیه یکم

کمبوجیه یکم
کمبوجیه یکم (کامبیز یکم) (۶۰۰ ق. م. -۵۵۹ ق. م.) فرزند و جانشین کوروش یکم، شاه انشان و پدر کوروش بزرگ بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی بود.
کامبایسس (پارسی باستان:کمبوجیه، ایلامی کنبوزیه، آکدی کمبوزیه، آرامی کنبَوزی) نام دو شاه از خاندان هخامنشی است. بر پایه برخی از دانش‌پژوهان ریشه این نام ایلامی است. با این که دیگر دانش‌پژوهان آن را با کمبوجَه، نام مردمان ایرانی که در شمال ‌باختر  هند زندگی می‌کنند هم‌بند ‌می‌کنند.
فرمان‌روایی
کمبوجیه از سال ۶۰۰ پ. م تا ۵۵۹ شاه پارس بوده‌است. او پسر جوانتر کوروش یکم و برادر اروکو و پدر کوروش بزرگ بوده‌است. هیچ بن‌مایه ای در زمینه زمان حیاتش بجا نمانده‌است. ارزشمندترین بن‌مایه دانستنی‌ها در باره اش کنده کاری فراوانی است که از کوروش بزرگ به جا مانده‌است:«پسر کمبوجیه، شاه بزرگ، شاه انشان، نوه کوروش، شاه بزرگ، شاه انشان» در تراشگری یافت شده در اور نوشته‌است: «پسر کمبوجیه، شاه بزرگ سرزمین انشان». در ساختمان خشتی اروک نوشته شده:«پسر کمبوجیه، شاه نیرومند». و در تراشگری در پاسارگاد نوشته شده:«پسر شاه کمبوجیه، شاه هخامنشی».انشان و پارسه نام جایگزین یکدیگر برای یک سرزمین هستند.

کوروش یکم

کوروش یکم
کوروش یکم ( روزگار شاهی: ۶۰۰ تا ۵۸۰ پ. م. یا ۶۵۲ تا ۶۰۰ پ. م.) فرزند چیش‌پیش شاه انشان بود. بنمایگان کهن نگاری آغازین شاه هخامنشی از این روی است: هرودوت ادعا می‌کند که کوروش بزرگ، پسر کمبوجیه و نوه کوروش باشد. کوروش بزرگ خودش ادعا می‌کند که او «پسر کمبوجیه، شاه بزرگ، نوه کوروش، شاه بزرگ، شاه انشان، نتیجه چیش‌پیش، شاه بزرگ، شاه انشان» است. از سوی داریوش می‌دانیم که چیش‌پیش، شاه هخامنشی، پسر هخامنشی و پدر دو شاع پس از آن بود: کوروش یکم و آریامنش (پدر پدربزرگ داریوش یکم).

نیازی نیست که گمان کنیم آریامنش هم روزگار کوروش یکم بوده است. چیش‌پیش در زیشمار ۵۹ سالگی او را به جهان آورده است (در ۶۴۰ پ. م) که زادروز آرشامش در ۶۱۰ پ. م، هیشتاسپ در ۵۸۰ پ. م و داریوش در ۵۵۰ پ. م رخ داده است. این واپسین کهن نگاری به راستی از سوی گزارش تازش کوروش بزرگ به ماساگت‌ها در ۵۳۰ پ. م تائید شده است. در آن زمان داریوش نزدیک ۲۰ سال داشت. افزون بر این می‌توان از سنگنبشته میخی فرمان آشوربانیپال برای تائید این کهن نگاری بهره گرفت. شاه آشوری ادعا می‌کند که بسیاری از شاهزادگان از «سرزمین‌های دور» پیروزی‌هایش را شنیدند و برآن شدن تا سروری اش را بر خود بپذیرند. یکی از آنها کوروش، شاه (سرزمین) پَرسومَش بود که پسرش اَروکو را با باج ، به نینوا فرستاد. از آنجا که انشان، استان ایلامی، جا گرفته در دشت بیضا در پارس بود، به‌ دید ‌می‌رسد که کوروش یکم شاهزاده پارسی بوده که بر برخی محله‌ها دارای انشان فرمانروایی  می‌کرد. کهن نگاری او شاید میان ۶۵۰ تا ۶۱۰ پ. م باشد. در پایان ، شمار کمی مهر نگاشته از لوح ‌های ساختاربندی های پرسوسپولیس یافت شده که نشاندهنده پیشگاه های شکار و نبرد به همراه سنگنبشته های ایلامی است: «کوروش انشانی، پسر چیش‌پیش». انگیزه ای ندارد که گمان کنیم که آنها یادگار کوروش یکم، شاه انشان باشند.

چیش‌پیش جانشین هخامنش

چیش‌پیش
چیش‌پیش (پارسی باستان: چیش‌پیش؛ایلامی  : زی-ایش-پی-ایش؛ بابلی: شی-ایش-پی-ایش؛ یونانی: تَیس‌پیس یا تیس‌پیس) فرزند و جانشین هخامنش و شاه انشان می‌باشد.
وی دارای دو فرزند بود که پس از او هر دو به فرمان‌روایی رسیدند. یکی از این فرزندان آریارامن و دیگری کورش نخست پدر بزرگ کورش دوم می‌باشد. آریارامن به فرمان‌روایی پارس رسید و کورش یکم شاه انشان شد. در آینده آریارامن جای خود را به فرزندش ارشام و کورش یکم جای خود را به کمبوجیه یکم پدر کورش دوم داد. این درست در زمانی بود که مادها فرمان‌روایی خود را گسترش داده و پارسیان از آنان فرمان‌بری ‌می‌کردند و به آن‌ها ساو ‌می‌پرداختند.

هفتم آبان ماه روز بزرگداشت کوروش

سال روز بزرگداشت کوروش

فرخنده روز بزرگداشت ابر مرد ایران زمین، شاهتشاه بی همتا، یگانه اختر پرفروغ آسمان کهن نگاری، پسر بهشت در اوستا، سیروس تورات، سایروس انجیل، ذوالقرنین افسانه ای قرآن، رهاننده یهودیان، پدر سرزمین ایرانیان، بخشنده پر آوازه، نخستین بنیان گذار فرمان حقوق‌بشر، نخستین دادگستر گیتی، بنیانگر نخستین شاهنشاهی چند سرزمینی در گیتی، آزادساز و رهاننده برده ها و در بندیان،  بنیان گذار فرمان روایی پرآوازه و با شکوه هخامنشیان، «کوروش بزرگ» را به همگی ایرانیان و پارسی زبانان و دوستداران کهن نگاری پهنه ایران شادباش می گویم.
وی هیچگاه همتایی در این جهان نداشته و نخواهد داشت، کوروش یک مسیح بود، و یا بهتر بگویم کوروش یک استوره و افسانه بود، وی دین‌ها، کیشها و نژاد های گوناگون را گرامی می داشت. او سده ها از زمانه خود جلوتر بود. مردی که سرنوشت در باره اش فرمان داده که باید برتر از دیگران باشد.

تصوف بخش 4

تصوف در دیدگاه مخالفان

 

محمدحسین طباطبایی معتقد است:

 

    پیدایش مکتب تصوف و رواج آن

 

در همین روزگار بود که مکتبی دیگر در بین مسلمانان خودنمائی کرد، و آن مکتب تصوف بود، که البته ریشه در عهد خلفا داشت، البته نه به عنوان تصوف، بلکه به عنوان زهد گرائی، ولی در اوائل بنی العباس با پیدا شدن رجالی از متصوفه چون بایزید بسطامی و جنید و شبلی و معروف کرخی و غیر ایشان رسماً به عنوان یک مکتب ظاهر گردید.

پیروان این مکتب معتقدند که راه به سوی کمال انسانی و دستیابی بر حقائق معارف منحصر در این است که آدمی به طریقت روی آورد، و طریقت (در مقابل شریعت) عبارت است از نوعی ریاضت کشیدن در تحمل شریعت که اگر کسی از این راه سیر کند، به حقیقت دست می‌یابد، و بزرگان این مکتب چه شیعیان و چه سنیان سند طریقت را منسوب کرده‌اند به علی بن ابی طالب.

 

کوروش بزرگ ، ذوالقرنین

ورود نخستین اعلامیه حقوق بشر در دنیا به ایران- منشور کوروش - و به نمایش گذاشتن آن در موزه ملی شور و شوقی وصف ناپذیری را در کشور سبب شد.

گروهی براین باورند که این میراث ارزشمند ملی از این رو که در تحقیقات روان شاد علامه آیت الله استاد طباطبایی، استاد شهید مرتضی مطهری اثبات شده که ذوالقرنین، همان کوروش هخامنشی است یک میراث گرانبار اسلامی نیز به شمار میرود .

قرآن مجید،کتاب شریف مسلمانان درآیه‌های 83 تا 99 سوره کهف، ذوالقرنین را فردی یکتاپرست، صالح، دادگر و انسان دوست و از بندگان شایسته و برگزیده خداوند نام برده و از او به نیکی یاد می کند.

گروهی از فقها و بزرگان ذوالقرنین را کوروش هخامنشی می‌دانند چنانکه آیت الله طباطبایی و پروفسور عبدالکلام آزاد (دانشمند شهیر هندی) با دلایل متقن به اثبات رسانده اند که ذوالقرنین، همان کوروش کبیر، بنیانگذار امپراتوری بزرگ هخامنشی در ایران است.

اثبات یکسانی کوروش بزرگ با ذواقرنین

 کوروش یا ذوالقرنین

این مقاله ای است عقلی تاریخی تلفیقی تفسیری که حضرت علّامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان مطرح نموده اند در مورد ذوالقرنین و اینکه منظور از ذوالقرنین در قرآن کورش است.

 

بحثى قرآنى وتاریخى پیرامون داستان ذوالقرنین در چندفصل

 

1 - داستان ذوالقرنین در قرآن

قرآن کریم متعرض اسم او وتاریخ زندگى و ولادت ونسب وسایر مشخصاتش نشده . البته این رسم قرآن کریم در همه موارد است که در هیچ یک از قصص گذشتگان به جزئیات نمى پردازد. درخصوص ذو القرنین هم اکتفا به ذکر سفرهاى سه گانه اوکرده ، اول رحلتش به مغرب تا آنجا که به محل فرورفتن خورشید رسیده ودیده است که آفتاب در عین((حمئة)) و یا ((حامیه)) فرو مى رود، و در آن محل به قومى برخورده است . و رحلت دومش ازمغرب به طرف مشرق بوده ، تا آنجا که به محل طلوع خورشید رسیده ، و در آنجا به قوم ى برخورده که خداوند میان آنان و آفتاب ساتر و حاجبى قرار نداده .

داریوش بزرگ شاهنشاه بی همتا

داریوش یزرگ

 

نام

داریوش یکم ، فرنام به داریوش بزرگ، پسر ویشتاسپ، همسر آتوسا و داماد کوروش بزرگ، سومین پادشاه هخامنشی بود.

 

داریوش در زبان لاتین «دَرَیوس»، زبان یونانی «داریوس» و در پارسی باستان «دارَیَوَهوش»واگویی  می‌شود. آرایه این نام در زبان ایلامی «داریامائویس»، در زبان اکدی «داریاموس» و در زبان آرامی «دِرایس» و «دِرایوس» است و گمان ‌می‌رود نام یونانی دیگرش «داریائوس» باشد. این نام در زبان پارسی باستان به‌ چَم «استوار نگاه می‌دارد آن‌چه نیکوست را» می‌باشد.

این نام در نگارش بابلی سنگنبشته بیستون به گونه [ داریاموش ] آمده است: من «داریاموش«(داریوش)، شاه، پسر «اوشْتاسْپَه» (ویشتاسپ)، «اَهَمَنیش» (هخامنشی)، شاه شاهان، پارسی، شاه «پَرسو» (پارس)  آماده است.

وی در سال ۵۲۲ پیش از زایش، با یاری چندی از بزرگان هفت خانواده بلند پایه پارسی با کشتن گئومات مغ بر تخت نشست. پس از آن به فرونشاندن شورش‌های درون‌ مرزی پرداخت. فرمانروایی شاهنشاهی را استواری بخشید و سرزمین‌هایی چند به شاهنشاهی افزود، همچنین آغاز ساخت پارسه (تخت جمشید) در زمان پادشاهی او بود.

 

خشایارشا افسانه ای جاویدان

اهورامزدا خداییست بزرگ، بزرگترین خدایان

که زمین را آفرید

که آسمان را آفرید

که مردم را آفرید

که شادی را برای مردم آفرید

که خشایارشا را شاه کرد

یگانه فرمانروای بسیاری

من خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان

شاه مردمان بسیار

شاه در این زمین دور و پهناور

پسر داریوش شاه هخامنشی

گوید خشایارشا: داریوش شاه که پدرم بود، به خواست اهورامزدا بناهای زیبایی ساخت و او دستور داد این سنگنبشته کنده شود.

اما نوشته‌ای در آن کنده نشد

پس از آن من دستور دادم این نوشته کنده شود.

باشد که اهورامزدا و خدایان دیگر مرا نگاه دارند، شهریاری مرا ، و آنچه که من ساخته‌ام .

گفتار خشایارشا در سنگنبشته وان ترکیه

 

نام

نام خشایارشا از دو بخش "خشای" به چَم (شاه) و "آرشا" به چَم (مرد) پدیدار شده و به چَم «شاه مردان» است، چَم(معنی) این نام می‌تواند «کسی که در میان شاهان پهلوان است» یا فرمانروای پهلوانان باشد. خشایارشا در زیشمار (سن) سی و چهار سالگی به پادشاهی رسید.

خَشایارشای بزرگ، فرنام به شاه شاهان پسر داریوش بزرگ و آتوسا دختر کوروش بزرگ، چهارمین پادشاه هخامنشی میان سال‌های (۴۸۵ تا ۴۶۵ پیش از زایش) بود.

پادشاهی کیانیان ، کیخسرو

کیخسرو

یشت پنجم می گوید که کیخسرو پهلوان بی همال ایرانی و متحد کننده ی شهرهای شاهنشاهی ایران زمین،در نزدیکی دریاچه ی چئچست برای اردویسور آناهیتا قربانی میکند و از او میخواهد که فرش دهد،کامیابش کند و بر جاودان و امیران ستمکار پیروزش بخشد.در یشت نهم نیز از کیخسرو یاد شده و این یاد کرد حاوی آگاهی های ارزنده ایست که در شاهنامه نیز به چشم میخورد.در یشت سیزدهم و پانزدهم بر بخشی از کارهای پهلوانی کیخسرو آگاه میشویم.بنابر روایات ماخذ مزبور،ائوروسار که یکی از امیران مخالف و رقیب کیخسرو در جنگل سپید است،درابتدا و وسط و انتهای جنگل مزبور ایزد ویو را می ستاید و خواستار آن میشود که کیخسرو،آن استوار کننده ی شاهنشاهی ایران،بر وی ظفر نیابد و او توان آن را داشته باشد که از دست آن پادشاه بگریزد.بموجب نامه های پهلوی،کیخسرو پسر سیاووش،نتیجه ی ازدواج او با ویسپان فری "فرنگیس"دختر افراسیاب بوده و در تورانزمین بزرگ شده است.اما کیخسرو مانند کیکاووس "پادشاه هفت کشور"نیست،بلکه فقط شهریار کشور خونی رس معرفی شده است.