آموزش گویش های ایران - مازندرانی

زبان مازَندَرانی مازنی یا مازرونی یا طبری / تبری

نام یکی از زبان‌های ایرانی و یکی از شاخه‌های زبانهای ایرانی شمال‌غربی است. این زبان در استان‌های شمال ایران (به ویژه در سرزمین طبرستان قدیم) توسط مردمان مازندرانی تکلم می‌شود. و براساس آمار سال ۱۹۹۳ میلادی ۳-۴ میلیون نفر آن را به عنوان زبان بومی تکلّم می‌کردند.

زبان تبری یکی از گرانقدرترین میراث های فرهنگی ایران محسوب می شود چرا که این زبان از معدود زبان های ایرانی است که از زیرشاخه های زبان کاسپین و نیز ادامه زبان پهلوی اشکانی به شمار می رود . امروزه این زبان به دلیل چیرگی و گسترش زبان فارسی در مناطق تبری زبان در حال از میان رفتن است این زبان تا 500 سال پس از فتح ایران توسط اعراب همچنان به خط پهلوی نگاشته می شد و در تبرستان بزرگ که شامل مازندران کنونی و بخش های بزرگی از استان گلستان ، شرق گیلان ، شمال سمنان و تهران کنونی می شده است به همین خط و زبان سکه ضرب می کردند .

نام آوران ایرانی خفته در غربت

نام آوران ایرانی خفته در غربت

ایران زمین در طول تاریخ همواره فراز و فرودهای بسیاری به خود دیده است. گاه در حد یک امپراتوری مرزهایش را تا دوردست ها گسترش داده و گاه تنها به انتظار نشسته است، اما با تمام این چالش ها این خاک فرزندان گرانقدری را به جهان معرفی کرده که حالا با کوچک شدن مرزها برخی ملت ها قصد به نام زدن هویت این مشاهیر را دارند.

مشاهیر بسیاری که همگی ایرانی بودند، امروزه از خاک مادری دور هستند و در جایی دیگر آرام گرفته اند، اما سبک زندگی، هنر، فرهنگ و آثارشان همواره نشانه ای است آشکار بر ایرانی بودنشان.

داش کسن

«داش کسن» اثری شگفت انگیز در دل کوه

معبد داش کسن یکی از بی نظیرترین معابد سنگی ایران است؛ معبدی با طرح اژدها که وقتی گردشگران آن را می بینند تصور می کنند با معبدی چینی روبرو هستند اما این اثر تاریخی یادگاری از دوره ایلخانیان است.

بنایی صخره ای در زنجان، مشهور به معبد داش کسن در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی سلطانیه، در نزدیکی روستای ویر، از توابع همین بخش قرار گرفته است. این مجموعه در محوطه ای به شکل مستطیلی ناقص، به طول ۴۰۰ متر و عرض ۵۰ تا ۳۰۰ متر دیده می شود.

درون این مجموعه، سه غار نسبتا عمیق در دل کوه کنده شده است که کنده کاری های زیبایی دارند. از نقش های این کنده کاری ها، می توان به دو تصویر اژدها که در مقابل یکدیگر به شکل قرینه حک شده اند و طول هر یک ۳/۵ متر است اشاره کرد. در طرفین این نقش ها، محراب های زیبای نقش داری با طرح های اسلیمی، گل و بوته و مقرنس های سنگی کنده کاری شده اند. مجموعه آثار کنده کاری این محل، یادگار هنرمندان چینی است که به فرمان اولجایتو از چین فراخوانده شده بودند.

نیایشگاه آناهیتا

زیگورات آناهیتا دومین بنای سنگی ایران

زیگورات آناهیتا دومین بنای سنگی ایران پس از تخت جمشید است که همواره مورد بازدید گردشگران درونی و بیرونی و باستان شناسان فراوانی است.بنای شناخته به زیگورات آناهیتا در کانون شهر کنگاور در استان کرمانشاه بر سر راه همدان به کرمانشاهمی باشد. این بنا‌بر روی تپه ای سرشتی با بیشترین افراشتگی ۳۲ متر در برابر روی زمین های پیرامون ساخته شده است.

برخی از کهن‌نگاران این بنا‌را زیگوراتی برای ایزد آناهیتا دانسته اند. آناهیتا به چَم(معنی) پاک و بی آلودگی در باور ایرانیان باستان ایزد آب، فرشته نگهبان چشمه ها و باران و همچنین نماد باروی، شیدایی و دوستی بوده است.

این باور از روزگار پیش از زرتشت در ایران جای داشته و در روزگار های آینده هم نیز زنده می باشد. به پاس این ایزد ایرانی معابد و تندیس های فراوانی در روزگار های کهن نگاریی پیش از اسلام در سرزمین ایران ساخته شد.

حمام گنجعلی خان

حمام گنجعلی خان

حمام گنجعلی خان یکی از بناهای مجموعه گنجعلی خان در شهر کرمان است که در سال ۱۰۲۰ ق/۱۶۱۱ م ساخته شده است.

گنجـعــلی بیــک ملقب به گنجعلی خان از حاکمان کرمان در زمان شاه عباس بود که کارهای عمرانی مهمی در کرمان انجام داد. او برای اینکه در وسط شهر تفرجگاه های عمومی وجود داشته باشد، ابتدا یک میدان بزرگ ایجاد کرد. این میدان که بیش از صد متر طول و پنجاه متر عرض دارد، از چهار طرف با بناهای اختصاصی شامل مدرسه، مسجد، بازار و حمام (۱۰۲۰ ق)، چهارسوق، آب انبار و ضرابخانه محصور شده و یک مجموعه عالی از آثارعمرانی عصر صفوی است.

کاخ گلستان

گلستان، نگین کاخ های تهران

کاخ گلستان یکی از آثاری است که هفته گذشته در سی و هفتمین اجلاس یونسکو به ثبت جهانی رسید. این کاخ با تمام زیبایی های وصف ناپذیرش شاهد حکمرانی سلاطینی بوده که در کمال خودخواهی و با نگاهی از سر کوته فکری به مردمی نجیب و صبور حکم رانده اند.

اما شاید امروز باید قدردان این حضرات باشیم که برای آسایش دنیای خود بناهای فاخری به جا گذاشته اند که حاصل هنر والای هنرمندان این ملک و خون دل صدها و صدها رعیت دلسوخته است.

پس اگر انصاف داشته باشیم با دیدن چنین بناهایی در مقابل دل سوخته هنرمندان خالق این آثار و پینه دست رعیت دلسوخته ای که خشت بر خشت آن گذاشته اند سر تعظیم فرود می آوریم و بس.

جیرفت پایتخت تمدن بشری

جیرفت بهشت باستان شناسان

پایتخت تمدن بشری ، در جوار تپه های باستانی کُنارصندل و شهر دقیانوس، بتازگی با حضور جمع کثیری از باستان شناسان میزبان برگزاری همایش بین المللی باستان شناسی در جیرفت بود و در پایان این همایش، با صدور بیانیه ای، بر ثبت جهانی حوزه فرهنگی جنوب شرقی ایران تاکید شد.

منطقه جیرفت به دلیل زمین های حاصلخیز به هند ایران مشهور و قابل قیاس با بین النهرین است. آثار به دست آمده از این منطقه به قدری ارزشمند است که به گفته برخی باستان شناسان کاوش های انجام گرفته در این شهرستان می رود تا تاریخ منطقه بین النهرین را پشت سر بگذارد؛ چراکه با رسیدن به واقعیت های تاریخی در این منطقه و تائید آن از سوی صاحب نظران داخلی و خارجی، اتفاق عظیمی می تواند رخ دهد و آن هم انتقال تاریخ و فرهنگ از بین النهرین به این سرزمین است.

وَهروت و اَرنگ

وَهروت و اَرنگ همان رودهای فرات و دجله هستند

در ولایت مرکز حکومتی امپراطوری ساسانی دو رود فرات و دجله جاری بوده است که کتب پهلوی از اینان تحت نام وهروت و ارنگ (رنگها) نامبرده است ولی ایرانشناسان در تعیین محل وهروت (رود نیک و دارای آب صاف) و اَرنگ (یعنی آب سیلابی) با هم اختلاف دارند گروهی به سمت سیحون و جیحون و گروهی به سمت سند و هیرمند و گروهی به سمت ولگا و گروهی به سمت ارس و سر انجام دارمستتر به سمت دجله متوجه شده است. از این میان طرفداران سیحون (سیر دریا) و جیحون (آمودریا) بودن وهروت و ارنگ بیشتر هستند گرچه مندرجات کتب پهلوی به وضوح بیشتر اشاره به فُرات و دِجله دارند.

گندی شاپور دانشگاهی کهن

جندی شاپور؛ اولین دانشگاه ایران

ملتی که تاریخ خود را نشناسد لاجرم محکوم به تکرار آن است. بسیاری از گذشتگان این سرزمین هرکدام سعی در ساختن بنای فرهنگ و تمدن آن داشته اند و اگر ضعف و خطایی از آنها سرزده است باید مورد عبرت ما واقع شود تا از تکرار چنین اشتباهاتی جلوگیری کنیم. در واقع به وسیله آشنایی با تاریخ گذشته می توان حال را بهتر شناخت و آینده را نیکوتر ساخت. سرزمین کهن ایران که از هزاران سال پیش نهال فرهنگ و تمدن را در خود بارور ساخته است سهم بسزایی در رشد و تحول انسان داشته است. سرزمینی که زرتشت، فردوسی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی، ذکریای رازی، ابوریحان بیرونی، سعدی، حافظ، امیرکبیر و... از آن برخاسته اند و هرکدام دانش و معرفت را به بشریت ارزانی داشته اند.

چگونگی ویرانی گندی شاپور

جندی شاپور چگونه ویران شد؟

اردشیر بابکان پس از نزدیک به ۱۶ سال سلطنت مطلق، فرمانروایی را به پسر خود شاپور یکم واگذار کرد و شاپور در سال ۲۴۲ م.پس از تاج گذاری در تیسفون، دنباله رو برنامه های پدر خود شد. پس از ۱۴ سال از سلطنت او، ناگهان در ارمنستان، به تحریک رومی ها شورشی برپا شد، ولی شاپور آن را فرو نشاند و پس از آن با ارتش منظم خود به انطاکیه وارد شد و در نزدیکی شهر ادسا (رها یا الرها) در بین النهرین لژیون ۷۰ هزار نفری رومیان را شکست سختی داد و امپراتور والریانوس را در سال ۲۶۰ م. اسیر کرد و او و همه لژیونرهای رومی را به سرزمین خوزستان و پارس منتقل کرد.