اثبات یکسانی کوروش بزرگ با ذواقرنین

 کوروش یا ذوالقرنین

این مقاله ای است عقلی تاریخی تلفیقی تفسیری که حضرت علّامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان مطرح نموده اند در مورد ذوالقرنین و اینکه منظور از ذوالقرنین در قرآن کورش است.

 

بحثى قرآنى وتاریخى پیرامون داستان ذوالقرنین در چندفصل

 

1 - داستان ذوالقرنین در قرآن

قرآن کریم متعرض اسم او وتاریخ زندگى و ولادت ونسب وسایر مشخصاتش نشده . البته این رسم قرآن کریم در همه موارد است که در هیچ یک از قصص گذشتگان به جزئیات نمى پردازد. درخصوص ذو القرنین هم اکتفا به ذکر سفرهاى سه گانه اوکرده ، اول رحلتش به مغرب تا آنجا که به محل فرورفتن خورشید رسیده ودیده است که آفتاب در عین((حمئة)) و یا ((حامیه)) فرو مى رود، و در آن محل به قومى برخورده است . و رحلت دومش ازمغرب به طرف مشرق بوده ، تا آنجا که به محل طلوع خورشید رسیده ، و در آنجا به قوم ى برخورده که خداوند میان آنان و آفتاب ساتر و حاجبى قرار نداده .

داریوش بزرگ شاهنشاه بی همتا

داریوش یزرگ

 

نام

داریوش یکم ، فرنام به داریوش بزرگ، پسر ویشتاسپ، همسر آتوسا و داماد کوروش بزرگ، سومین پادشاه هخامنشی بود.

 

داریوش در زبان لاتین «دَرَیوس»، زبان یونانی «داریوس» و در پارسی باستان «دارَیَوَهوش»واگویی  می‌شود. آرایه این نام در زبان ایلامی «داریامائویس»، در زبان اکدی «داریاموس» و در زبان آرامی «دِرایس» و «دِرایوس» است و گمان ‌می‌رود نام یونانی دیگرش «داریائوس» باشد. این نام در زبان پارسی باستان به‌ چَم «استوار نگاه می‌دارد آن‌چه نیکوست را» می‌باشد.

این نام در نگارش بابلی سنگنبشته بیستون به گونه [ داریاموش ] آمده است: من «داریاموش«(داریوش)، شاه، پسر «اوشْتاسْپَه» (ویشتاسپ)، «اَهَمَنیش» (هخامنشی)، شاه شاهان، پارسی، شاه «پَرسو» (پارس)  آماده است.

وی در سال ۵۲۲ پیش از زایش، با یاری چندی از بزرگان هفت خانواده بلند پایه پارسی با کشتن گئومات مغ بر تخت نشست. پس از آن به فرونشاندن شورش‌های درون‌ مرزی پرداخت. فرمانروایی شاهنشاهی را استواری بخشید و سرزمین‌هایی چند به شاهنشاهی افزود، همچنین آغاز ساخت پارسه (تخت جمشید) در زمان پادشاهی او بود.

 

شهروراز

شهربَراز یا شهروراز در سال ۶۳۰ میلادی، از ۲۷ آوریل تا ۹ ژوئن،برای زمان  کوتاهی، پادشاه ساسانی بود.
نام بنیادین او «فرُخان» بود و «شهربراز» فرنام(لقب) او. «شهربَراز» یا شهروَراز به چَم «گراز کشور» یا «گراز امپراتوری» است و نمارِشی است به ورزیدگی ارتشی و جنگاوری وی و نیز پیروزی‌های پیاپی وی در جنگ‌ها و نبردها. زیرا در ایران باستان گراز نماد ایزد بهرام است که ایزد جنگ و پیروزی است (همان‌گونه که در میان رومیان مارس یا همان مریخ نماد جنگ بود).
شهربراز در زمان خسرو پرویز جایگاه اسپهبد داشت و یکی از فرماندهان بزرگ ارتش ایران بود که با روم (بیزانس) جنگید و پیروزی‌های شایانی به دست آورد از دسته اورشلیم را گرفت و چلیپ راستین را که به باور ترساییان عیسی مسیح بر آن به چلیپا کشیده شده بود، به تیسفون پایتخت شاهنشاهی ایران ساسانی فرستاد. شهربراز سپس مصر‌را در سال ۶۱۶ میلادی‌و همچنین لیبی را تسخیر کرد و پس از چند سده دوباره فرمانروی ایران را به گستردگی زمان هخامنشیان رساند.

کردیه

گردیه
کردیه (گردیه، گردویه، گردیگ) در داستانهای میهنی  ایران و شاهنامه نام وی ذکر شده است. او خواهر و همسر بهرام چوبین، خواهر گردوی، همسر گستهم دائی خسرو پرویز، همسر خسرو پرویز و همچنین مادر جوانشیر پسر خسرو بود. جوانشیر در روزگار آشوب پس از کشته شدن خسرو، زمان کوتاهی پادشاهی کرد.
در سال ۵۹۰ میلادی، خسرو پرویز در تیسفون تاج بر سر نهاد. نخستین سال پادشاهی خسرو با شورش بهرام چوبین مصادف بود.
در جنگی که میان خسرو پرویز و بهرام چوبین بر کرانه رود نهروان در گرفت، بهرام خسرو پرویز را مورد بدزبانی و ناسزا قرار داد. کردیه که بمردی چون برادرش بود، بهرام را برای این بدزبانی سرزنش کرده و از او خواست که به پیروی از شاه درآید، اما بهرام پیشنهاد او را نپذیرفت.
پس از شکست در این نبرد، خسرو پس از رایزنی با پدرش هرمز چهارم کمربست که به روم رفته و از موریکیوس شاهنشاه بیزانس درخواست یاری کند.

بندوی

وندوی

بندوی یا وندوی، برادر گستهم (بسطام، بیستام، ویستاخم) و دائی خسرو پرویز بود.

بندوی از سرداران ایرانی در روزگار ساسانیان بود که پس از گریختن خسرو پرویز به آذربایجان، به دست هرمز چهارم پدر خسرو، به بند کشیده شد ولی پس از شورش بهرام چوبین از زندان گریخت و با یاری گستهم در تیسفون شورشی بر‌انگیخت که در آن کاخ هرمز چهارم را به آتش کشیدند و شاه را از تخت فرود آوردند و کور ساختند و چندی سپس هلاکش کردند. ولی دیری نگذشت که خسرو بر بندوی خشم گرفت و به فرمان او در مستی، دست و پایش را بریدند و هلاک‌شد گستهم برادر بندوی پس از کشتن برادرش در برابر خسرو پرویز شورید و سرانجام کشته شد.

برگرفته از :

شریفی، محمد. فرهنگ ادبیات فارسی

ویستهم

بیستام

وستهم یا ویستهم یا گستهم یا بسطام، بیستام ، ویستاخم، برادر زن هرمز چهارم، دائی خسرو پرویز، همسر کردیه خواهر بهرام چوبین و برادر بندوی بود. در پی قیام بهرام چوبین هرمز چهارم به وسیلهٔ دو برادر زن خود، ویستهم و برادرش به قتل رسید و این دو تن با حمایت از خسرو در مقابل بهرام چوبین او را به پادشاهی رساندند. خسروپرویز پس از رسیدن به قدرت برای آنکه خود را در پیش افکار عامه از مداخله و همدستی در قتل پدر پاک نماید، بندوی را به مجازات مرگ رساند. ویستهم بعد از مرگ برادرش به دست خسرو پرویز سر به طغیان برداشت و تاج شاهی بر سر نهاد و چندین سال در برابر لشکریان خسرو پرویز پایداری کرد. قیام ویستهم از سال ۵۹۲ میلادی آغاز شد و در سال ۵۹۷ به پایان رسید. عاقبت او به نیرنگ خسرو پرویز و به دست زنش کردیه خواهر بهرام چوبین در خواب کشته شد.

جوانشیر

جوانشیر پسر خسرو پرویز و کردیه خواهر بهرام چوبین بود. او پس از کشته شدن خسرو سوم که در خراسان دعوی سلطنت داشت و ظاهراً ترکان وی را علم کرده بودند به سلطنت رسید. مدت سلطنت او بسیار کوتاه بود.

بن مایه :

زرین کوب، عبدالحسین . تاریخ مردم ایران.

شهر گور

شهر گور

نخستین شهر دایره‌ای شکل ، شهر ساسانی گور در ایران محسوب می شود. این شهر بعدها توسط اردشیر بابکان ( در اوایل قرن سوم میلادی ) بنیانگذار امپراطوری ساسانیان احیا و به عنوان پایتخت امپراطوری برگزیده شد و خورهٔ اردشیر یا شهر گور نامیده شد. شهر گور (اردشیرخوره یا فیروزآباد قدیم) محلی باستانی است در شهرستان فیروزآباد، استان فارس. گور در زمان آبادانی خود، مرکز بخشی از استان پارس ، به نام کوره اردشیرخورّه بود. شهر گور باستانی اکنون متروک مانده و شهر کنونی فیروزآباد در سه کیلومتری آن قرار دارد. طرح و الگوی این شهر دایره‌ای شکل است و به قطر دو کیلومتر دارای چهار دروازه اصلی بوده و بناهای حکومتی و محل اقامت درباریان در آن قرار داشته است. شهر گور اولین شهر دایره‌ای در ایران و یکی از نخستین شهرهای دایره ای در جهان نیز محسوب می شود.قدمت شهرگور به دوره هخامنشیان می‌رسد. در زمان هخامنشیان این شهرستان از قطبهای تجاری مهم امپراطوری و جهان محصوب میشده است که پس از حمله اسکندر مقدونی و ناتوانی وی در تسخیر این شهر، با جاری ساختن رود "تنگ آب" به روی شهر موجب غرق شدن این شهرستان در آب شد.

خاندان های ممتاز ایران باستان

هفت خاندان ممتاز ایران باستان

ایران هخامنشی هفت دودمات ممتاز داشت که یکی از آنها از نژاد سلطنتی بود. همچنین عده خاندان‌های بزرگی که در دوره اشکانیان مقام اول را داشتند، ظاهراً هفت خاندان بود. در زمان ساسانیان نیز طبقه مقتدر رؤسای طوایف را باز می‌یابیم و در رأس آنان هفت خاندان ممتاز قرار داشت.

پیوندهای میان کیانیان با ایلامیان

کیانیان و ایلامیان

کیانیان با ایلامیان همبستگی بسیار استواری از دید  ارتشی داشته اند و این همبستگی‌به ‌دلیل نزدیکی این دو شهرگرایی‌با یکدیگر است چرا که ما اکنون می دانیم دولت کیانیان درمحدوده استان فارس‌در بخش ممسنی چه بسا دارای پایتخت بوده و دولت ایلامیان هم در شوش و این یکی از انگیزه‌های با ارزش در داشتن همکاری و پیوستگی بوده و از‌طرفی هم آثار باستانی فراوانی از ایلامیان در بخش های گوناگون استان فارس‌از دیرباز بر جا مانده که بیانگر گسترش همبستگی این جایگاه ‌با ایلامیان می باشد از‌طرفی همبستگی تنگاتنگی میان دولت کیانی و دولتهای خاوری ایران هم در باستان شناسی به اُستانش(اثبات) رسیده و هم در شاهنامه به آن نمارِش شده و همچون فرمانبرداری شاهان خاوری ایران مانند سام و رستم از شاهان هم روزگار خود سخن به میان اورده و این می رساند که دولت کیانی واسط همبستگی خاور و باختر ایران بوده و در هنگام جنگ و نکته‌ها بازرگانی همچون  پل رسانشی(ارتباطی) میان خاور و باختر کار ‌می نموده است.