بغداد : دل ایران شهر

همیشه فکر کرده ایم که بغداد، سرزمینی عربی و متعلق به فراسوی سرزمین ایران بزرگ می باشد. این در حالی است که بغداد، به روایت تاریخ، «دل ایران شهر» خوانده می شده است.

• نام بغداد
1- بغداد نامی کهن برای سرزمینی آباد و معمور در شمال تیسفون پایتخت دولت ساسانی بود که یکی از مناطق مهم کشاورزی و اقتصادی آن دولت و از مراکز شناخته شده بازرگانی جهان به شمار می رفت. زیرا از یک سو بر سر شاهراه بزرگ شرق و غرب که در آن زمان به نام «راه خراسان» شناخته می شد و بعدها به نام «راه ابریشم» معروف گردید قرار داشت، و از سوی دیگر در مجاورت پایتخت دولتی بزرگ و فراگیر همچون دولت ساسانی بود که در آن روزگار یکی از مراکز مهم سیاست در جهان آن روز بود، و بدین سبب ها از دیرباز یکی از ایستگاه های مهم آن شاهراه بزرگ به شمار می رفت و نام بغداد در تمام مسیر آن راه از شرق تا غرب نامی مأنوس و آشنا بود.

کاروانسرای رباط شرف

 

 

کاروانسرای رباط شرف در ۴۵ کیلومتری شهر سرخس واقع است.

در کهن‌ترین متون جغرافیای اسلامی از رباط به عنوان آبگینه یاد کرده‌اند.

 

رباط شرف، نام یک بنا است. این کاروانسرا به سبک معماری شیوه رازی ساخته گردیده، و نام معمار آن استاد محمد طرائقی سرخسی ذکر شده.

 

طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای فعلی شرف الدین ابوطاهربن سعدالدین عل القمی است که مدتی حکومت مرو را و سرانجام صدارت سلطان سنجررابرعهده داشت.

بنای رباط به سال ۵۴۹ قمری در زمان سلطان سنجرسلجوقی با مصالح آجر و گچ ساخته شده است و یکی از شاهکارهای هنر ایرانی به شمار می‌رود.

این بنا در حاشیه جاده قدیم نیشابور - سرخس (جاده ابریشم) و 6 کیلومتری جاده سرخس - مشهد قرار دارد.

راه باستانی دسپارت

راه باستانی دزپارت

   کوتاه ترین و نزدیک ترین راه ارتباطی خوزستان با مناطق مرکزی ایران ، راه موسوم به بختیاری می باشد که از مناطق صعب العبور بختیاری می گذرد. این جاده که با نامهای « دزپارت» ، « دسپارت» و « دسفارد» نیز شناخته  می شود و بخشی از آن سنگ فرش بوده ، جاده ای باستانی است که از دوره ی ایلامی  ساکنان دو سوی رشته کوه را در سرزمین فعلی بختیاری به هم متصل می کرد. در دوره هخامنشی ، اصفهان را به خوزستان (شوشتر – ایذه – اصفهان) مرتبط می ساخت. شاید هم وجه تسمیه آن از « پارتها – اشکانیان» گرفته شده و پادشاه اشکانی از همین مسیر به حوزه حکمرانی «الیمایی ها » نفوذ کرده و آنها را مطیع خود ساخت یا بعد از سرکوب الیمایی ها از همین جاده  رهسپار فلات مرکزی ایران شدند و عبور سپاه پارت از این جاده سبب گردید که نام پارت بر آن اطلاق گردد. در مقاطع تاریخی بعدی  با چنین نامگذاری هایی مواجه می شویم که عبور شاه و سپاهش از یک ناحیه در بختیاری سبب گردید تا آن ناحیه یا مکان به نام شاه مشهور گردد. مانند: « کول شاه»و... شاید هم در کنار این جاده دژ یا قلعه ای بود که زیر نظر و فرمانبر شاه پارت بود و به همین دلیل این جاده ، دزپارت نام گرفت. این جاده در متون مختلف  با نام های «نردبانی » ، « سلطانی» ،« اتابکی» ،«لینچ» و« بختیاری» یاد شده است.

دیوار بزرگ گرگان

دیوار بزرگ گرگان دومین دیوار تاریخی جهان

دیوار بزرگ گرگان، طولانی ترین اثر معماری ایران باستان و بعد از دیوار چین دومین دیوار تاریخی جهان با ۲۰۰ کیلومتر طول، در دشت گرگان و ترکمن صحرا قرار دارد. این دیوار از شرق دریای خزر در خواجه نفس شروع  و از شمال آق ‌قلعه و گمشیان گذشته پس از پیمودن شمال گنبد به طرف شمال غرب رفته و در کوه ‌های «پیش ‌کمر» محو می‌شود.

در نوشته‌های تاریخی ، دیوار بزرگ گرگان را که مانعی در برابر بیابان‌ گردان آسیای میانه بوده به نام های سد اسکندر ، سد انوشیروان ، سد فیروز ، دیوار دفاعی، قزل آلان ، مار سرخ و … نامیده‌اند و مطالب گوناگونی در مورد آن بیان داشته‌اند.

فرش پازیریک

تاریخچه فرش و قالی در ایران

فرش پازیریک، قدیمی ترین فرش جهان

 

قالی ها و قالیچه های رنگارنگی که زینت بخش اغلب خانه‌ها است، عموماً با پنجه های ظریف و هنرمند زنان و مردان جوان این کشور گره گره بافته شده و بسیاری از جهانیان در پرتو وجود این صنعت باستانی ظریف ایران را می‌شناسد.

از آن جایی که بافتن قالی مستلزم وجود کارگران صبور و بردبار می باشد از دیر زمانی قالی بافی هم نوعی صنعت تجملی محسوب شده است و به همین مناسبت در ادوار قدیمی این صنعت همه جا توسط مورخین و نویسندگان یونانی معرف تجمل مشرق زمین قلمداد گردیده و استعمال کلمه Tapetes یونانی به معنی «تجمل» و در فرانسه Tapis مخصوص «قالی» شده است.

واژه «قالی» بنا به اعتقاد آقای پروفسور پوپ مقتبس از نام شهر «قالی قلعه» ارمنستان می‌باشد که از روزگار گذشته قالی بافی آن مشهور بوده لیکن بعدها این صنعت در سراسر ایران عمومیت پیدا نموده است. پروفسور پوپ بر آن است که قدیمی‌ترین قالی مکشوف در جهان قالی هائی است که به سال 1924 ـ1920 هیئت علمی موزه ی «ارمیتاژ لنین گراد» در «نوین اولا»  Noin Ulaمغولستان یافته اند. اما باید دانست که این اظهار دانشمند آمریکائی پیش از کشفیات جالبی بوده که در محل «پازیریک» Paziric صورت گرفته است. 

نقش رجب

 

نقش برجسته رجب در 50 کیلومتری شیراز و ۳ کیلومتری شمال تخت جمشید قرار دارد

 

در این محوطه شماری نقش‌برجسته از زمان ساسانیان برجای مانده‌است. این کنده‌کاری‌ها پیرامون اردشیر اول، شاپور اول و کرتیر موبد هستند. آرایش و لباس آن دوره به وضوح مشخص هستند، اما نقش اهورامزدا و صورت شاهان ساسانی در حمله اعراب تخریب شده‌اند.

به نظر می رسد شاهان اشکانی علاقه چندانی به ایجاد نقش برجسته نداشتند و تنها نقش برجسته هایی از شاهان محلی در جنوب غربی ایران (اکثرا در خوزستان) برجای مانده است. با انقراض سلسله اشکانی و روی کار آمدن شاهنشاهی ساسانیان، ایجاد نقش برجسته بار دیگر رونق گرفت.

آتشکده آذر فرنبغ

 

سه آتشکده بزرگ محل ستایش مخصوص بود(محل دیدارگاه یا زیارتگاه به زبان امروزی) که درآنها سه آتش بزرگ

قرار داشت.

آتشکده آذر فرنبغ

آتشکده آذر گشسپ

آتشکده آذر برزین مهر

طبق نوشته های کهن کتاب بندهشن متون پهلوی اوستا " در زمان پادشاه داستانی (نوشته های تاریخی و نه داستان بافی) تخمورب نام (تهمورث) ، جماعتی سوار گاو داستانی موسوم به سرسئوک شده ، از کشور خونیرس (سرزمین اصلی آریاویچ) به شش کشور دیگر سفر کردند وازنوع بشر جزبه این وسیله کسی نمیتوانست به آن شش اقلیم برود. شبی درمیان اقیانوس باد سه آتشی را که بر پشت گاو روشن بود به آب افکند، اما آتشها مانند سه موجود زنده درمکان سابق خود بر پشت گاومجددا روییدند وهوا را روشن کردند.

آتشکده فیروزآباد یا کاخ اردشیر بابکان

کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد در روزگار اردوان پنجم واپسین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان بنیان‌گذار کیادان (خاندان) ساسانی در سده ۳ میلادی ساخته شد. کاخ اردشیر بابکان کاخ بزرگی است در سوی باختری شهر کنونی و آنطرف رودخانه. اندازه زیربنا 55×104 متر میباشد، و اردشیر پس از گشودن همه بخش‌های پارس و کرمان و شکست شاهان بومی این بحش ها، دستور داد تا در فیروزآباد افزون بر نوسازی بنای شهر، آتشکده و کاخی باشکوه بسازند و آنرا «ایران را شکوه افزاید» نام گذارد.

کاخ فیروزآباد نخستین بنای ایوان(طاق) و گنبددار روزگار ساسانی است که با یک راه و روش مهرازی(معماری) تبارمند میهنی با سنگهای نیمه تراش میخکی ساخته شده، و ایوان و گنبد هم از سنگ و روال آن هم ایرانی میباشد. ستونهای چهارگوش و نیمه ستون همه از سنگ میخکی در این ساختمان بکار رفته، و این گونه ستون سازی در بناهای اشکانی نیز دیده شده است. درون بنا و روی سنگها را با گچ‌بریهای شگرف که ویژه مهرازی روزگار ساسانی است آراسته گردیده، و بالای ایوانچه‌ها و درگاهها گیلوئی‌هائی است به روال گیلوئی‌های بالای درگاه‌ها در تخت جمشید.

مسجدشیخ لطف الله

معروف به: مسجد صدر، مسجد فتح الله

موقعیت: ضلع شرقی میدان امام

سال تاسیس: ۱۱ هجری قمری (دوره شاه عباس اول)

معمار: استاد محمد رضا اصفهانی

خطاط:علی رضا عباسی

ساخت این مسجد ۱۸ سال به طول انجامید

از ویژگی های این مسجد: 

نداشتن صحن و مناره که در تمامی مساجد اسلامی جزء لاینفک بنا است 

چرخش ۴۵ درجه ای که از محور شمال به جنوب نسبت به محور قبله دارد 

گنبد کم ارتفاع مسجد

محراب بی بدیل مسجد

کتیبه های نفیس و طره های سر در که درون گلدان مرمرین جای گرفته اند

 

مسجد شیخ لطف‌الله (ساخته شده در ۱۶۰۲ - ۱۶۱۹ میلادی) یکی از مسجدهای تاریخی و شناخته شده شهر اصفهان است که در دوران صفویه بنا شده‌است. این مسجد شاهکاری از معماری و کاشی‏کاری قرن یازدهم هجری است که توسط استاد محمدرضا اصفهانی از معماران نامدار آن دوره ساخته شده‌است. مسجد شیخ لطف‌الله به فرمان شاه عباس اول در مدت هجده سال بنا شده‌است. این مسجد در ضلع شرقی میدان نقش جهان و مقابل عمارت عالی‌قاپو و در همسایگی مسجد امام واقع شده‌است. این مکان مذهبی برای تجلیل شیخ لطف‌الله المیسی بنا گردیده و سالانه گردشگران زیادی را جذب خود می‌کند.

تاریخچه پرچم ایران

تاریخچه پرچم ایران

پرچم ایران، به رنگ‌های سبز، سفید، و قرمز، درمیان این سه رنگ بسته به نوع حکومت‌هایی که بر ایران فرمان‌روایی کرده‌اند گاه شیر و خورشید - که قدمت بیشتری دارد - و گاه سفید (بدون نشان) قرار گرفته‌است، درحال حاضر و بعد از انقلاب 1357 هجری شمسی ایران نشانی که بیان‌گر «الله» و شعار «لا اله الا الله» است به رنگ قرمز در میان پرچم و روی رنگ سفید قرار گرفته‌است، همچنین 22 «الله‌اکبر» به رنگ سفید و به نشانه پیروزی انقلاب در روز 22 بهمن، در حاشیه پایین رنگ سبز و حاشیه بالای رنگ قرمز قرار گرفته‌است.

معنای رنگ‌های پرچم

سبز - نشانه خرمی و دوستی
سفید - صلح و دوستی (بر گرفته از نشانه زرتشتیان)
قرمز - نشان خون از دست رفتگان در راه ایران (شهیدان)
این سه رنگ از دیر باز در نمادهای ایرانی بکار می‌رفته‌اند. برای نمونه در نگاره‌هایی که از کاخ‌های شوش بدست آمده‌است این سه رنگ را با این ترتیب می‌توان دید.