نبرد دشیا

پیروزی بزرگ ارتش ایران در دِیشیا، و تصرف رومانی و مولدوا تا اوکراین

جولای سال 513 پیش از میلاد، و طبق محاسبات تقویمی مورخان اروپایی؛ 13 جولای (روزی چون امروز در تیرماه) ارتش ایران نیروهای کنفدراسیون گتائه Getae را در کنار دانوب جنوبی، منطقه داکیه Daci =Dacia (تلفظ انگلیسی: دی شیا = رومانی امروز) شکست داد و سراسر بالکان شرقی را ضمیمه قلمرو ایران ساخت. [بالکان به معنای رشته کوه های جنگلی، منطقه ای است کوهستانی شبه جزیره شکل در جنوب شرقی اروپا، از دریای آدریاتیک تا دریای سیاه.].

به‌آفرید

به‌آفرید یک ایرانی خراسانی بود که در زمان ابومسلم خراسانی (در قرن اول و دوم هجری) آیینی جدید آورد و جنبش به‌آفریدان را ایجاد کرد.

جنبش به‌آفرید 

به‌آفرید، فرزند ماه فرودین بود. به‌آفریدیان به عنوان نخستین شورشیان ایرانی ضد عرب و ضد اسلام شناخته شده‌اند، که در ناحیه بین نیشابور و هرات شروع به فعالیت کردند. مردم بسیاری به او گرویدند و کارش بالا گرفت.

موبدان زردتشتی با او مخالفت کردند و شکایت نزد ابومسلم بردند و گفتند وی نه مسلمان است و نه زرتشتیبادغیس بگرفت و نزد ابومسلم برد و او را کشتند. و موجب اخلال هر دو آیین است. عبدالله، شعبه او را در کوه‌های بادغیس بگرفت و نزد ابومسلم برد و او را کشتند.نویسندگان تا اوایل قرن پنجم هجری به وجود پیروانان به‌آفرید اشاره کرده‌اند.

ابومسلم ،مبارز میهن پرست

زندگی نامه ابومسلم

هر ایرانی باید ابومسلم خراسانی را بشناسد او اولین کسی بود که بعد از گذشت یک قرن کشور را از تسلط اعراب نجات داد و عشق به وطن پرستی را در دلها زنده کرد هنگامی که لشکر ایران شکست خورد و اعراب وارد سرزمین ایران شدند.طبق رویه جنگ های قبلی خود  به هر شهری که حمله می کردند,باید اهالی آن شهر,دین اسلام را بپذیرند.اگر آنان مقاومت می کردندمردان آنان به قتل می رسیدند و زنان و دختران آنان برای کنیز به عربستان فرستاده می شوند.حتی زنان شوهر دار نیز برای عرب ها حلال شده بودند.وآنان مالک هست ونیست شهر به اشغال در آمده می شدند اگر تسلیم می گشتند یا باید دین اسلام را بپذیرند یا مبلغی را بعنوان جزیه به حکومت وقت پرداخت نمایند.

با این حال سرزمین های به اشغال در آمده توسط اعراب اداره می شدند و آنان تلاش داشتنداین سرزمین ها را بطور کامل به روش فرهنگ و خلق و خو یاعراب دراورند  هنگام حمله اعراب شهر های زیادی همچون خوزی ها(خوزستان),مناطق کرد نشین,شهر ری  نهاوند,آذربایجان,طبرستان(سرزمین های حاشیه دریای خزر) و خراسان در  برابر این حمل مقاومت کردند تا جایی که خلفای عرب ناچار شدند چندین بار به این شهرها لشکر کشی کنند.شهر اصفهان شهری بود که اشراف آن بخاطر آنکه مورد هجوم اعراب واقع نشوند و جزیه ای هم پرداخت نکنند خیلی زود پذیرفتند.      

پیروزی شاه عباس بزرگ بر سپاه عثمانی

شکست عثمانیان از سپاه شاه عباس

شاه عباس بزرگ یا شاه عباس یکم (۹۹۶-۱۰۳۸ه‍. ق / ۱۵۸۷-۱۶۲۹م) نامدارترین شهریار دوران صفوی است. او فرزند شاه محمد خدابنده و پنجمین شاه از دودمان صفوی است که بر ایران به مدت بیش از ۴۲ سال با اقتدار شهریاری نمود.

شاه عباس در هجده سالگی قزوین را متصرف شد و خود را شاه ایران خواند. او برای آنکه خیالش از سوی عثمانی آسوده گردد، پیمان نامهٔ صلح با آن کشور بست و باختر ایران را به آنان واگذارد. سپس به بهینه‌سازی امور درونکشوری و فرونشاندن شورش استان‌ها پرداخت.

او نخست ازبکان را شکست داد و سپس به جنگ با عثمانی درآمد. او در سه نوبت با عثمانی جنگید و در هر سه بار پیروز شد. همچنین دو بار به گرجستان حمله کرد و آن را غارت کرد.

حافظ محمد پاشا سردار عثمانی در سال ۱۰۳۳ هجری قمری از شاه عباس صفوی شکست خورد.لشگر عثکانی با آن همه ادعا و غروری که داشت در مقابل شاه عباس و شیر مردان ایرانی زمین گیر شد.

شورش های ایرانیان در عصر خلفای عباسی

• ایرانیان مسلمان بر علیه عباسیان

1- با روی کارآمدن عباسیان، سرزمین های ایرانی نه تنها آرامش نیافتند که- به عکس- شورش های بسیار فراوان خرد و کلان در آنها فزونی یافت. رهبران، گاه ایرانی و گاه عرب بودند و هدف شوش ها یشان نیز گاه دینی، گاه سیاسی، گاه اجتماعی و اقتصادی، و گاهی آمیخته ای از اینها بود. هویت رهبران همیشه به آسانی فهمیده نمی شد؛ گاه عرب پاک نژادی ست که به نام اسلام قیام می کند و سرانجام با فرقه های ضد اسلامی پیوند برقرار می کند؛ گاه مردی ایرانی ست که قیام ایرانی اش با سنت های اسلامی درمی آمیزد؛ گاه ایرانی عرب شده ای-ست که برای ترویج یک فرقه کاملاً اسلامی قیام می کند و ...
اما توده های مردم- که بیش تر مورد توجه مایند و باز در این شورش ها باید سراغشان را گرفت- اساساً ایرانیان، اندکی عرب ها و گروهی عرب نژاد ایرانی هستند. در جنبش هایی که شاید بتوان دینی (با انگیزه های اقتصادی) توصیف کرد، عمدتاً ایرانیان زردشتی و مزدکی (یا شبه مردکی) و احیاناً بارگه های مانوی حضور می-یابند. دشمن اصلی ایرانیان ، تنها حکومت نیست، زیرا ایشان با عرب و حتی گاه با اسلام نیز ستیز می کنند. در شورش هایی که رنگ دینی- اقتصادی دارند و ماهیتشان مبهم است، گاه پیروان آیین های ایرانی و اسلامی هر دو شرکت می کنند. برخی دیگر نیز آشکارا سیاسی- ایرانی هستند و ناچار تنها ایرانیان را جذب می کنند. در قیام-های سیاسی- اسلامی، مسلمانان، هم ایرانی و هم عرب حضور دارند.

ماراتن از افسانه تاحقیقت

شکست ایران در نبرد ماراتن یکی از بزرگترین دروغ های تاریخ است

 

به گفته هرودوت٬ پارسیان از یونانیان در نبرد ماراتن در سال ۴۹۰ ق.م شکست سختی خوردند. در اینجا ما با بررسی دقیق مدارک و شواهدات خواهیم دید تا چه حدی این ادعا درست است. از آنجایی که فقط گفته های هرودوت از زمان نبرد ماراتن باقی مانده اول باید به گفته های هرودوت نگاه کرد٬ بدون اینکه کورکورانه ادعا های او را پذیرفت. اینکه هرودوت از پارسیان متنفر بوده بر همگان روشن است. نخست یونیان و مردم اریتری به سارد که جزو قلمرو پارس بود حمله می کنند و معبد مقدس آنجا را به آتش می کشند.

داریوش بزرگ تصمیم به گوشمالی یونانیان می گیرد. همچنین وقایع دیگری از جمله ربودن شاهزادگان و یا همسران نجیب زادگان پارسی به وسیله یونانیان به این درگیری دامن می زند.داریوش بزرگ نخست دستور ساختن کشتی های بلندی را می دهد که با آنها قادر به حمل اسب باشند. او داتیس و آرتافرن را به فرماندهی ۶۰۰ کشتی جنگی به سمت اریتری و یونان روانه می کند. همینطور « هیپ پیاس » که فردی یونانی بود سپاه پارسیان را همراهی می کند. ( این هیپ پیاس کسی بود که بعد از انقلاب آتن از یونان گریخته بود و در لیدیه در پناه پارسیان زندگی میکرد. او کسی بود که پارسیان را به حمله و تصرف یونان ترقیب میکرد تا بدین وسیله خود بعد از پیروزی پارسیان قدرت را در یونان بدست بگیرد.

ماراتن از افسانه تا واقعیت

ماراتن از افسانه تا واقعیت

ادوارد شیفرد نبرد ماراتن را اولین و مهمترین جنگ بین پانزده جنگ مهم تاریخ بشر می خواند. او معتقد است که در صورت پیروزی امپراطوری هخامنشی در دشت ماراتن، دیگر شاهد دموکراسی یونان، هلنیسم، روم به عنوان منتقل کننده این فرهنگ، رنسانس و دنیای مدرن نبودیم.

این دیدگاه اروپایی به جهان شاید از نظر ما اغراق آمیز به نظر برسد اما نبرد ماراتن به عنوان یکی از نبردهای کلیدی در تاریخ یونان باستان، آتن و دموکراسی نوپای آن را به بازی گردان اصلی در صحنه ی سیاسی آن زمان تبدیل کرد. آتنی ها با تاکید بر پیروزی در نبرد ماراتن برای بقیه یونان دو پیام داشتند: اول اینکه  به تنهایی و برای اولین بار بزرگترین امپراطوری جهان را شکست داده و در نتیجه این حق را دارند که به عنوان مهمترین دولت شهر یونان به رسمیت شناخته شوند و دوم اینکه الگوی دموکراسی نوپای آتنی (حقوق شهروندی برابر برای مردان) می تواند در سایر نقاط یونان نیز به پیروزی در مقابل حملات خارجی منجر شود.

آرمان های نهضت جنگل

هدف های نهضت جنگل

ایران به عنوان یکی از دیرینه­سال­ترین کشورهای دنیا واجد تاریخی دور و دراز و سرشار از فراز و نشیب بوده است. آنچه روشن است در مجموع این فراز و فرودهای تاریخی ، دوران معاصر ایران را می­توان به مانند نقطه­ی عطفی یافت که جنس اتفاقات رخ داده در اثنای آن ، خارج از شباهت­هایش با رویدادهای اعصار پیشین ، واجد تفاوت­های افزونی نیز است.

آنچه از مطالعه­ی اسناد تاریخی بدان می­توان دست یافت آن است که ورود و حلول مفاهیمی نوین چون مشروطیت ، مساوات ، ملیت ، آزادی و همچنین حضور مردمان عادی یا به اصطلاح قشر رعیت در عرصه­ی فعالیت­های سیاسی - اجتماعی و تحولات پرشتاب جامعه­ی جهانی و بازتاب آن دگردیسی­ها در امور ایران که گهگاه با دخالت استعمارگران در امور داخلی ایران و برخی اوقات با اشغال ایران به توسط ابرقدرتان جهانی نمود ویژه­ای می­یافت ، اسباب متفاوت بودن جنس رویدادهای تاریخ معاصر ایران را با وقایع روزگاران پیشین فراهم می­آورد .

در حقیقت ، بازبینی نقادانه­­ی این برهه از تاریخ ایران که مشحون است به حوادث و رخدادهایی چون جنگ­های ایران و روس ، جنبش تنباکو ، انقلاب مشروطیت ، ملی شدن صنعت نفت ، انقلاب اسلامی و ... تاریخ­پژوه را بدان نتیجه رهنمون می­سازد که تاریخ معاصر ایران واجد پویایی خاصی بوده است.

آرمان های سربداران

دستاوردهای سربداران

نهضت شیعی سربداران که در دوران فترت پس از مرگ ابوسعید بهادرخان، واپسین ایلخان مقتدر مغول، شکل گرفته از جمله رخدادهای مهم و تاثیرگذار در درازنای  سرشار از فراز و نشیب تاریخ ایران است. نگارنده در این کوتاه جستار در پی آن است ضمن بیان شرحی کوتاه ازچگونگی آغاز نهضت سربداران به بازبینی اندیشه وآرمان آنان بپردازد و همچنین دلایل اهمیت این جنبش و تاثیر آن بر جامعه ایران را مورد واکاوی قرار دهد.

سرآغاز نهضت سربداران

هجوم مغولان به رهبری چنگیز به ایران و در پی آن تشکیل سلسله ایلخانی در ایران بسی خونبار و غم­انگیز بود، در طی این یورش دهشتناک ،شهرهای آباد ایران به ویژه در مناطق خاوری سرنوشتی جز ویرانی نیافتند.کتابخانه­ها، مدارس و مساجد فرارود (ماوراءالنهر) و خراسان لگدکوب سم ستوران تاراجگران چشم­تنگ شد، شمار به نسبت افزونی از نام­آوران عرصه­ی دین و دانش همانند عطار نیشابوری،  نجم­الدین کبری و کمال­الدین اسماعیل اصفهانی کشته شدند و یا آن که به مانند پدر مولاناجلال­الدین بلخی مهاجرت وتبعید خودخواسته را به یافتند. هجوم هلاکوخان، موسس سلسله ایلخانی به بغداد، شهر افسانه­های هزار و یکشب، که به سقوط خلافت هفتصدساله عباسی انجامید، به مانند دیگر حمله­های مغولان با خونریزی، ایلغار و ویرانی همراه بود. اما تصرف بغداد نتیجه­ای دیگر هم در پی داشت و آن رشد روزافزون تشیع بود که در پی سقوط پشتیبان اصلی تسنن یعنی خلافت عباسی رخ نمود.

شیخ حسن جوری

 

حسن جوری معروف به شیخ حسن جوری یکی از رهبرانِ قیام سربداران در سده هفتم هجری و از شاگردان شیخ خلیفه مازندرانی بود .مبانی اندیشه وی بر « باور به تشیع دوازده امامی؛تاکید بر مسئله ولایت و جهان‌بینی مهدویت، جدایی‌ناپذیری دین و دولت از یکدیگر و مبارزه با ظلم و ستم» مطرح بوده است. حسن جوری در روستای جور، از توابع نیشابور به دنیا آمد. تاریخ تولد وی مشخص نیست و در سال ۷۴۶ یا ۷۴۳ هجری شهید شد. آرامگاه وی در ۱۵۰ کیلومتری شرق شهر شاهرود، واقع در روستای کلاته میرعلم فیروزآباد حوالی روستای فرومداست. این آرامگاه متشکل از یک اتاق ۴ در ۳ و گنبدی مدور بوده که از خشت خام ساخته شده‌است.