ابزار هدایت به بالای صفحه

تارنمای تخصصی تاریخ ایران

راه در جهان یکی است و آن راه ؛ راستی است

تارنمای تخصصی تاریخ ایران

راه در جهان یکی است و آن راه ؛ راستی است

اسلایدر

۴۰ مطلب با موضوع «هنر» ثبت شده است

تاریخچه رقص در ایران(بخش اول)

سوشیانت | پنجشنبه, ۵ ارديبهشت ۱۳۹۲، ۱۱:۲۵ ق.ظ | ۰دیدگاه

تاریخچه رقص در ایران(1)
 

پیشگفتار
رقص به حرکت درآوردن هماهنگ اندام های بدن همراه با موسیقی است که بر اساس کشش و نیاز طبیعی ، به منظور احساس های فردی و اجتماعی و نیز برگزار کردن آئین ها اجرا می شود . هم چنین رقص می تواند بازنمایی اندیشه و نمایش داستانی معین با بهره گیری از هنر صحنه پردازی باشد ، مانند باله ی کلاسیک .
ویژگی رقص که آن را از دیگر فعالیت های بدنی متمایز می کند ، جنبه ی هنری آن است . در رقص تن و روان به یکدیگر می پیوندند ، یعنی هر حرکت بدن متاثر از یک حالت درونی و عاطفی است ، به گونه ای که جسم ، اندیشه و عواطف انسا نی به صورت واقعیتی یگانه تجسم می یابد . هم چنین رقص به گونه ی استعاری روابط انسان ها را با یکدیگر بیان می کند . در رقص های دسته جمعی احساس و عاطفه ی مشترک بین رقصندگان و تماشاگران به وجود می آید . رقص های هر قوم و ملتی ، شیوه ها و گونه های خاصی برای بیان عاطفی و ارتباط با دیگران دارد .
رقص ها به طور کلی بازتاب شرایط اقلیمی ، تاریخ ، فرهنگ ، باورها و موسیقی است . بنابراین تنوع شکل و هدف رقص ها به اندازه ی تنوع فرهنگ ها متفاوت است . رقص ها به تنهایی ، دو نفره ، سه نفره ، چهار نفره و بیشتر ، با آرایش های دایره ، چهارگوش ، و یا صف های بلند اجرا می شوند . معادل فارسی رقص ((بازی)) است . بازی در زبان پهلوی وازیک ، واچیک یا واژیک خوانده می شود . ((واز)) در زبان پهلوی به معنی پرواز ، جنبش و جهش است . در برهان قاطع (( واخیدن)) به معنی از هم جداکردن و جدایی نمودن است ، بدین گونه بازی یا واچیک ، کاری است که در آن بدن به حرکت درمی آید و دستها حالت پرواز و افشاندن به خود می گیرد و چون حالت افشاندن دستها در انواع رقص هست ، رقص را دست افشانی و پایکوبی هم می گویند .

  • سوشیانت

تنبور

سوشیانت | پنجشنبه, ۵ ارديبهشت ۱۳۹۲، ۱۱:۱۹ ق.ظ | ۰دیدگاه

تنبور

ساز تنبور را در مجموعه سازهای مضرابی (زهی- زخمه ای) سازهای ایرانی بررسی می کنیم.
دارای شکمی گلابی و دسته ای دراز است که بر روی آن از 10 تا 15 پرده بسته می شود رویه جلویی شکم چوبی است دسته این ساز، مانند سه تار به سر ساز متصل است و سر در حقیقت، ادامه دسته است که بر روی سطوح جلویی و جانبی آن، هریک دو گوشی کار گذارده شده که سیم ها به دور آن پیچیده می شوند
سیم های تنبور چهار عدد و معمولا به فاصله های مختلف کوک می شده است سیم های سوم و چهارم دو نوع کوک می شده از این قرار است
وسعت ساز به قرار زیر است (که البته فاقد تمام فواصل کروماتیک مخصوص موسیقی ایرانی است)این ساز معمولا بدون مضراب، و با انگشت، نواخته می شود .
چنانکه در تاریخ موسیقی ایرانی نوشته شده در قدیم سازی به نام تنبور وجود داشته و از آن انواع مختلفی ذکر کرده اند مثلا گفته شده که فارابی تئوری دان مشهور موسیقی ایران، تنبور بغدادی و تنبور خراسان را دستان بندی کرده است.
این ساز،از دسته سازهای شهری است.
  • سوشیانت

آلات موسیقی

سوشیانت | پنجشنبه, ۵ ارديبهشت ۱۳۹۲، ۱۱:۱۵ ق.ظ | ۰دیدگاه

آلات موسیقی

آلاتِ موسیقی، همة ابزارهایی که برای ایجاد صوت موسیقایی ساخته شده است (لاروس موسیقی).

به نظر قدما آلات موسیقی 4 گونه است:

حلق انسان
ذوات‎الاوتار (یا سازهای رشته ای)
ذوات‎النفخ (یا سازهای بادی)
آلات ایقاعی (یا سازهای ضربی و کوبه‎ای).

در این روزگار با در نظر گرفتن تنوع سازها، گروه‎بندی دیگری رایج است، بدین‎سان:

1. سازهای رشته‎ای کمانی مانند کمانچه، رباب، ویولن و جز اینها؛
2. سازهای رشته‎ای زخمه‎ای مانند تار، سه تار، تنبور، چنگ (هارپ)، گیتار، ماندولین، قانون و جز اینها؛
3. سازهای رشته‎ای کوبه‎ای، یا چکشی مانند پیانو و سنتور؛
4. سازهای بادیِ بازِ بی‎زبانه مانند فلوت و نی؛
5. سازهای بادیِ بسته مانند کلاریِنت (قره نی یا سیه نای)؛
6. سازهای بادی دو زبانه‎ای باز مانند صوت انسانی، سورنای، بالابان، اوبُوا، کُرآنْگْلِه و باسون؛
7. سازهای بادی بی‎زبانة باز که از رأس استوانه در آنها دمیده می‎شود، مانند ترومیپ، شیپور، کُر، و توبا (ارگ در شمار سازهای بادی است که انواع نایلهای بسته، باز، بی‎زبانه و بازبانه را شامل است)؛
8. سازهای کوبه‎ای و ضربی. این دسته از سازها خود به چند گروه تقسیم می‎شود:

الف ـ سازهای تیغه‎ای یا زبانه‎ای فلزی، مانند جعبة موسیقی (یا بوات آموزیک )

ب ـ سازهای کوبه‎ای فلزی مانند سِنج، مثلث، زنگ یا جرس، زنگوله، گُنگ یا ایینة پیل، تال و جز اینها؛ د ـ سازهای کوبه‎ای که در ساختمان آنها پوست به کار رفته است مانند طبل کوچک، طبل بزرگ، دَف، دایره، دایره زنگی، دُهُل، کوس، نَقاره و جز اینها.

  • سوشیانت

رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی ، نوایی که به خاطرات پیوست

سوشیانت | پنجشنبه, ۲۴ اسفند ۱۳۹۱، ۰۸:۲۱ ب.ظ | ۰دیدگاه

رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی مشهور به «بلال ایران» (زادهٔ ۱۳۰۴ در اردبیل – درگذشتهٔ ۵ اردیبهشت ۱۳۸۴) اذان گوی مشهور ایرانی و تاریخی جهان اسلام در آواز بیات ترک و در گوشه روح الارواح (در ۵۰ سال گذشته) است. این اذان در در سال ۱۳۳۴ در استودیو یک رادیو ضبط شد. در سال ۱۳۸۷ اذان رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی اثر ملی معنوی شناخته شد. اذان‌هایی که توسط او خوانده شده‌است، هنوز به عنوان زیباترین اذان‌های موجود در رسانه‌های صوتی و تصویری ایرانپخش می‌گردد.
  • سوشیانت

خط و کتابت مانوی

سوشیانت | دوشنبه, ۲۱ اسفند ۱۳۹۱، ۰۲:۰۷ ب.ظ | ۱دیدگاه

چکیده

خط و کتابت یکی از افتخارات ایران زمین است که از دیرباز تاکنون پیوسته مورد عنایت هنروران و صاحب‏نظران قرار گرفته است.

انتخاب مانویان ازین روست که مانویت یکی از پایه‏گذاران هنر کتابت و تذهیب است.نگارگر نور ایران‏ باستان،ازین اعجاز برای بیان دیدگاه عرفانی بهره گرفته است.در حقیقت اهمیت مانویت در هنر ایران ازین روست که به هنر نقاشی و کتاب‏آرایی نوعی اصل اخلاقی بخشیده،آن را زنده نگه داشته و شیوه‏ای سنتی و قراردادی در آن پدید آورده است.

مقدمه

یکی از عمده‏ترین آیین‏های قدیمی در ایران باستان،مانویت است که در زمان ساسانیان،توسطمانی‏ پایه‏گذاری شد.

مانی،بنیان‏گذار و مروج آیین روشنی،برای آنکه آیین خود را جهانی کند،عناصر بومی ملیت مختلف‏ را به عاریت گرفته و در آیین خود گماشته بود.همچنین برای درک بهتر مردمان هر نقطه،به زبان آن‏ منطقه به تبلیغ و تشریح آیین‏اش می‏پرداخت.

برخلاف سنت شفاهی رایج ساسانیان در ایران،مانویان یکی از ابزار مهم تبلیغی خود را کتابت‏ می‏دانستند،زیرا از این طریق بهتر می‏توانستند آموزه‏های خویش را گسترش دهند و مروجان نیز ناگزیر سنجیده‏تر سخن می‏گفتند.

جالب‏ توجه اینکه،پیروان مانی به آثار نوشتاری بسیار اهمیت می‏داده‏اند.هیچ آیینی نیست که این‏ همه آثار از آن باقی‏مانده باشد.به هر زبانی از آنها آثاری به جاست.از جمله:دست‏نوشته‏های قبطی‏ -فارسی میانه و پارتی-سغدی-چینی-ترکی(اویغوری)و نظایر آنها.و این دال بر وفور نویسندگان‏ و روشنفکران توانا در این کیش است.

مانی هنر را در خدمت مذهب به کار بسته بود.در حقیقت،پیام‏آور روشنی دنیای باستان دریافته بود که چگونه کلمه و تصویر را به هم آمیزد و در جهت تبلیغ آیین‏اش،به کار گیرد.مانی ذوق هنری خود را در تعالیم آیینی‏اش سازماندهی کرده و از هنر در راستای تزئینات خط و کتابت برای اشاعه تفکرات‏ مذهبی خود بهره گرفته بود.

  • سوشیانت

موسیقی ایران در عهد کهن و دوران هخامنشی

سوشیانت | يكشنبه, ۲۰ اسفند ۱۳۹۱، ۰۱:۰۳ ب.ظ | ۰دیدگاه

 

 

موسیقی کهن ایران 

موسیقی نماینده ذوق خدادای و اندیشه مردم دنیای کهن و ازهنرهای زیبا و نخستین جهان است که حتی پیش از آفرینش بشر بصورت صدای ریزش آب جویباران و آبشارها و زمزمه باد و حرکت برگ درختان و آهنگ دلنواز پرندگان خوش خوان و مانند آنها،جلوه گری مینموده است. آنگاه که بشر آفریده شد،طی صدها هزار سال عمر و پیمودن مراحل اولیه و ابتدائی تمدن، همگام با بوجود آوردن زبان و واژه و بکار بردن آن،در اثر هوش و غریزه فطری و خدادادی و انگیزه طبیعی،از نغمه‌ها و آوای طبیعی بوسیله حنجره و آلات گوناگون موسیقی تقلید کرد و این هنر زیبا و شادی افزا را بوجود آورد.

  • سوشیانت

کهن ترین ساز زخمه ای ایران

سوشیانت | يكشنبه, ۲۰ اسفند ۱۳۹۱، ۱۲:۱۴ ب.ظ | ۰دیدگاه

تنبور

 

زبان ها و لهجه های متفاوت در مناطق مختلف جغرافیایی باعث به وجود آمدن نغمات و فرهنگهای موسیقایی متنوعی در این کره خاکی شده است. در کشور ما نیز زبان ها و لهجه های متنوع و در نتیجه فرهنگ های متنوعی وجود دارد و همین امر باعث تنوع فرهنگ های موسیقایی و فواصل و نغمات متغیر در هر منطقه می گردد. تنبور و مقام های آن یکی از غنی ترین فرهنگهای موسیقایی سرزمین ما محسوب می شود، چرا که این رپرتوار یک منبع عظیم موسیقایی است که در طی هزاره ها شکل گرفته و دارای تاریخچه ای کهن می باشد که به طور مختصر به آن می پردازیم. تنبور کهن ترین ساز زهی زخمه ای است، به این معنا که اولین سازی می باشد که دسته ای بلند به همراه کاسه و وتر داشته است. قدمت این ساز هنوز به طور دقیق معلوم نیست. در کتب و رسالات زیادی در این مورد سخن گفته اند. کتاب دیکشنری گراو که در زمینه ساز شناسی می باشد، قدمت این ساز را پنج الی شش هزار سال دانسته و مجسمه های سنگی در موزه ها و آثار باستانی به جای مانده در شوش و تپه های بنی یونس در حوالی شهر موصل قدمت این ساز را ۱۵۰۰ الی ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد نشان می دهد.

در متون پهلوی و مانوی نیز در مورد تنبور نوشته های زیادی وجود دارد، به عنوان مثال در کارنامه اردشیر بابکان یکی از متون های زیبای پهلوی آمده که روزی اردشیر در ستورگاه نشسته بود و تنبور می زد و می سرود. در روایت های افسانه ای آمده که رستم در خوان چهارم تنبور می نواخته و مقام ته رز را به وی و مقام باریه را به باربد موسیقیدان دربار ساسانیان نسبت می دهند. دانشمندان زیادی در مورد این ساز تحقیق کرده اند، از جمله فارابی که در موسیقی الکبیر به طور گسترده در مورد تنبور و انواع آن و فواصل و کوک های آن توضیحات مفصل داده اند. ابن سینا، عبدالقادر مراغی و صفی الدین ارموی نیز از این جمله اند. در آثار شاعران بزرگ فارسی زبان از جمله شیخ جنید بغدادی، فردوسی، منوچهری دامغاتی، نظامی گنجوی، موسوی، حافظ، وحید قزوینی، بیدل دهلوی و وفا کرمانشاهی به کرات از تنبور سخن به میان آمده است. تنبور سازی است که دسته ای بلند و کاسه ای گلابی شکل دارد و معمولا از چوب توت ساخته می شود. کاسه آن به دو صورت یک تکه (کاسه ای) که از قدیم مرسوم بوده و چند تکه ای (ترکه ای یا چمنی) است که به تقلید از کاسه سه تار در دهه های اخیر ساخته شده است. طول این ساز در حدود یک متر و دارای دو سیم است، یکی واخوان و دیگری اصلی که سیم اصلی به تازگی اضافه شده است. این ساز دارای چهارده پرده (دستان) و فاقد ربع پرده می باشد. در نواختن آن دو نوع کوک رایج است. ابتدا کوک هفت دستان (برز) که ۹۰% مقام ها در این کوک نواخته می شوند و دیگری کوک پنج دستان (ته رز) که نوازندگان امروزی بیشتر از این کوک استفاده می کنند.

  • سوشیانت

چگونگی دگردسیس دبیره در ایران

سوشیانت | يكشنبه, ۲۰ اسفند ۱۳۹۱، ۱۰:۱۸ ق.ظ | ۰دیدگاه

پیش از اسلام

از دبیره های روا در روزگار پیش از اسلام می توان به دبیره های زیر نام برد:

دبیره ایلامی

دبیره ایلامی، از 2900 سال پیش از میلاد‌به گونه ‌های نیاایلامی، ایلامی باستان و میخی ایلامی دگرش یافت. دبیره میخی ایلامی، از 2500 پ.م. تا 331 میلادی به کار می‌رفته‌است. این دبیره از دبیره میخی اکدی بدست آمده‌است. دبیره میخی ایلامی از 130 نشانه ساخته شده‌است، که این شمارگان بسیار کم‌تر از دیگر دبیرهوط میخی است.

دبیره میخی هخامنشی (میخی پارسی باستان)

دبیره میخی هخامنشی به گمان بسیار به دست داریوش بزرگ برپا شده  است. این گونه دبیره میخی که در بر گیرنده 36 نشانه است، واپسین گونه دبیره میخی‌است که پدید شده‌است (در سده ششم پیش از میلاد). این دبیره برای نوشتن سنگنبشته های هخامنشی به کار رفته‌است.

  • سوشیانت

موسیقی در شرق

سوشیانت | شنبه, ۱۹ اسفند ۱۳۹۱، ۰۸:۲۵ ب.ظ | ۱دیدگاه

موسیقی در شرق

کهن ترین تمدّن موسیقیایی در تمدّن های بین النهرین و مصر باستان (معابد و کاخ ها)و نخستین نشانه های رشد موسیقی، در تمدّن بین النهرین (سومر، آشور، بابل و کلده) بوده است. کهن ترین همنوازی جهان و وجود ارکستر و استفاده از سازهای بادی، زهی، و کوبه ای و ارتباط موسیقی با مراسم مذهبی در عیلام واقع در تپه چغامیش نزدیک دزفول بوده وموسیقی درمانی نیز بین پزشکان کلده رواج داشت.

  • سوشیانت

شیخ صفی‌الدین اردبیلی

سوشیانت | پنجشنبه, ۱۲ بهمن ۱۳۹۱، ۰۶:۴۰ ب.ظ | ۲دیدگاه

شیخ صفی‌الدین اردبیلی

شیخ صفی‌الدین اردبیلی )۷۱۳ - ۶۳۱ خورشیدی برابر ۷۳۵ - ۶۵۰ قمری) نیای بزرگ دودمان صفویان از بومیان کرد تبارایرانی است که مادر او آذری است و نیز هشتمین نسل از تبار فیروزشاه زرین‌کلاه بود. فیروزشاه نیز از بومیان کرد تبار ایرانی بود.که در منطقه مغان نشیمن گرفته بود. زبان مادری شیخ صفی‌الدین زبان آذری بود و اشعاری به این زبان ایرانی در کتاب صفوةالصفا و سلسلةالنسب سروده‌است.

دودمان صفوی نام خویش را از وی گرفته بودند. او پایه‌گذار خانقاه صفوی در اردبیل بود که با گذشت زمان پیروان بسیاری را به دست آورد.

  • سوشیانت
تحلیل آمار سایت و وبلاگ