اشوزرتشت نخستین پیام آور دموکراسی و حقوق بشر در جهان

 

ای مردم بهترین سخنان را به گوش هوش بشنوید و با اندیشه ای روشن و ژرف بینی آنها را بررسی کنید . هر مرد و زن راه نیک و بد را شخصا برگزیند ، پیش از فرا رسیدن روز واپسین همه به پا خیزید و در گسترش آیین راستی بکوشید .

یسنا ۳۰ بند ۲

جهان امروز با آزاد اندیشی و حقوق بشر اداره می شود ، رهبران اکثر ممالک دنیا بر اساس دموکراسی ، کشور خود را اداره می کنند که همانا تصمیم گیری مردم هر سرزمین بر سرنوشت کشور خود می باشد .

حال اگر به گفته ی پیامبر بزرگ آریایی اشوزرتشت اسپیتمان که در بالا آمده است نگاهی بیاندازیم ، خواهیم فهمید که این مرد بزرگ اندیشمند در هزاران سال پیش و پیشتر از یونانیان بر این نکته تاکید بسیار داشته اند .

مختصری در باره ظهور زرتشت

ظهور زرتشت 

در همان روزگاری که در جنوب غربی ایران دولت ایلام با دولت های بزرگ همسایه مانند سومر , اشور و بابل در حال دست و پنجه نرم کردن بود در شمال شرقی ایران اتفاق دیگری افتاد.از حدود ۲۰۰۰ پیش از تاریخ متداول حرکت اقوام اریایی به سوی ایران و هند اغاز شد.

آنان بتدریج در نواحی مختلف ایران سکونت کردند . از زندگی مبتنی بر کوچ و شبانی دست برداشتند , در دهکده ها و سپس در شهرها ساکن شدند و رفته رفته دولت های محلی ایجاد کردند . این فرایند حدود یکهزار سال زمان لازم داشت.

آریاییان همانند اقوام و ملل دیگر ان عصر , خدایان گوناگون را میپرستیدند.از جمله انها خدایان اسمان , خدای رعد و برق و باران اور , خدای طوفان , خدای روشنایی , خدای جنگ , خدای باد و… میتوان یاد کرد.

راه‌یابی آریایی ها به ایران و برپایی دولت ماد

 بخش نخست
جایگاه گیتاشناسیی ایران در درازنای کهن نگاری , چهار راه پیشامدها و گذرگاه تندبادهای گوناگون بوده است , چنان که در پیش نام برده شد جایگاه دو شکاف زره کوهستانی , یکی در شمال‌شرقی ( خراسان ) و دیگری در شمال‌غربی ( اذربایجان ) انگیزه میگردید که تیره‌های تازنده به آسانی بتوانند از این گذرگاه گذشته درون ایران شوند.

از فراوان ترین و کهن ترین کوچ های کهن نگاریی به سوی ایران کوچ آریاییان می باشد , همین تیره‌ها چهره این سرزمین را دگرگون کردند. در اینکه این تیره‌ها به چه انگیزه و از کجا به ایران روی آوردند دیدگاهات گوناگون و گاهی ناهمسان , از‌سوی کاردانان ارائه شده است اما آنچه آشکار میباشد این است که این تیره‌ها چنانکه گفته شد از دو گذرگاه از پیش گفته شده , گذشته و بیشتر در بخش های غربی ایران زندگی آغاز کرده و شهرنشینی های شگفت انگیزی را مایه شدند.

برای روشن شدن خاستگاه این تبار جنجال بر انگیز به نگرش های رایمندان میپردازیم.

زمان زرتشت بر پایه گزارش‌های ایرانی

 

زمان زرتشت 

 

زادروز زرتشت
۳۰ یا ۲۹ اسفند (آخرین روز سال) ۱۲۸۳ــ  ایرانی، ۲۷ مارس ۶۶۱ــ  میلادی ژولی
پیام‌آوری زرتشت
۱۵ اردیبهشت ۱۲۵۲ــ  ایرانی، ۱۲ می ۶۳۱ــ  میلادی ژولی
دین‌پذیری گشتاسپ
۱۲۱۰ــ  ایرانی، ۵۸۹ــ / ۵۸۸ــ  میلادی ژولی
درگذشت زرتشت
۱۱ اردیبهشت ۱۲۰۵ــ  ایرانی، ۸ می ۵۸۴ــ  میلادی ژولی

سرسخن

با اینکه برخی پژوهشگران زمان سنتی زرتشت را نادرست می‌انگارند و آنرا تا حدود ششصد سال به عقب می‌برند، چنین به نظر می‌رسد که نادرست انگاشتن و رد گزارش‌های ایرانی از زمان زرتشت، کار ساده‌ای نیست. تخیلی دانستن و رد این داده‌ها، به معنای رد تمامی گزارش‌های منابع ایرانی و از جمله شاهنامه فردوسی از تسلسل زمانی رویدادها، دوره‌ها و پادشاهانی است که زمان زرتشت و گشتاسپ شاه نیز یکی از حلقه‌های به هم پیوسته آن است.

هرچه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی

 

هرچه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی

می‌گویند: درویشی بود که در کوچه و محله راه می‌رفت و می‌خواند: "هرچه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی" اتفاقاً زنی مکاره این درویش را دید و خوب گوش داد که ببیند چه می‌گوید وقتی شعرش را شنید گفت: "من پدر این درویش را در می‌آورم". 

زن به خانه رفت و خمیر درست کرد و یک فتیر شیرین پخت و کمی زهر هم لای فتیر ریخت و آورد و به درویش داد و رفت به خانه‌اش و به همسایه‌ها گفت: "من به این درویش ثابت می‌کنم که هرچه کنی به خود نمی‌کنی". 

از قضا زن یک پسر داشت که هفت سال بود گم شده بود یک دفعه پسر پیدا شد و برخورد به درویش و سلامی کرد و گفت: "من از راه دور آمده‌ام و گرسنه‌ام" درویش هم همان فتیر شیرین زهری را به او داد و گفت: "زنی برای ثواب این فتیر را برای من پخته، بگیر و بخور جوان!" 

باختر

 

باختر ، باخذی، باختریش، باکتریانه ، باکتریانا ، باکتریا یا در زمان متأخرتر تُخارستان یا طُخارستان نام سرزمین باستانی وسیعى که قسمت‌های وسیعی از مناطق شرقى ایران باستان را دربر می‌گرفت. باختر از شمال با سرزمین سُغد و آمودریا و از مشرق با چین و از جنوب با هندوستان و رشته‌کوه هندوکش محدود بوده‌است.پایتخت آن شهر باختر ،باکترا یا زاریاسپا بوده که اکنون بلخ می‌گویند و امروزه شهری کوچکی است در ولایت بلخ (به مرکزیت مزار شریف) در شمال افغانستان امروزی.

پیشینهٔ نام

در ادبیات سانسکریت به شکل (بالهیکه) آمده‌است. اصل و ریشه این کلمه (بهلی یا باهلی) است. در اوستا به نام بخدی آمده که با صفت (بخدیم سریرام اردو درفشام) که به معنی (بلخ زیبا و دارای پرچم های بلند) است، آمده و جزء سرزمین‌های اهورامزدا آفریده‌است. در پارسی پهلوی بامیک صفت آن است. که به معنی درخشان و باشکوه و زیبا و روشن آمده و بنابر عقیده پرفسور دارمستتر در زنداوستا ریشهٔ این کلمه (بامیه) است که به معنی درخشان است. بختری در اوستا (بخگی) است و این واژه در پارسی میانه بخل و در پارسی دری بلخ شده و در پارس قدیم در زمان هخامنشیان درسنگ‌نبشته بیستون داریوش بزرگ (بختریش و بختریا) آمده و در ایلامی (بکه شی اش و یا بکتوری ایش) خوانده شده و نیز در زبان آکادی که آنهم بصورت خط میخی است بصورت (باهاتر) آمده و در یونانیبکترا آمده‌است و از آن بکتریا ساخته شده‌است.

پَیشیاوادا

 

پَیشیاوادا یکی از شهرهای ایران باستان بود.بنا بر سنگ‌نوشته بیستون گئومات مغ در سال ۵۲۲ پ.م بر کوهی به نام آراکادریش نزدیک شهر ایرانی پیشیاوادا خود را به دروغ بردیا نامید و اعلام شاهنشاهی کرد.پیشیاوادا محل بایگانی‌ها و متون مقدس احتمالاً مربوط به پاسارگاد بوده‌است. ریشه نام آن مشتق از واژه‌های پارسی باستان نوشتن و آبادی، اقامتگاه است. صورت فارسی امروزی این نام را می‌توان وشت‌آباد نوشت. نام این دژ در رونوشت آرامی سنگ‌نوشته بیستون که در جزیره الفانتین نیل در مصر پیدا شده و توسط دانشمند انگلیسی، کولی، زیر عنوان پاپیروس‌های آرامی از سدهٔ پنجم پیش از میلاد چاپ شده، ذکر شده‌است.

گاهنبار پیته شهیم گاه

 

گاهنبار پیته شهیم گاه - گاه آفرینش زمین

 

جشن گاهنبار پییته شهیم گاه ( از روز اشتاد تا روز انیران شهریور ماه گاهشماری زرتشتی یا 21  تا 25 شهریور ماه خورشیدی)

پیته شهیم گاه یا "پایان تابستان" با گویش درست (Paityshahim) در صد و هشتادمین روز سال انارام و شهریور ماه و به معنای پایان تابستان است.  این جشن کشاورزی هنگامی است که خرمن دانه‌ها در کشتزارها فراهم می ‌گردد و بسیاری از میوه ‌ها از درختان چیده می‌شوند و سومین جشن از جشن  های گاهنباری در سال می باشد .در این گاه زمین آفریده شده است.

واژه­ گاهَـنبار کوتاه شده­ی «گاهان بار» است و به معنی گاه­ ها و زمان ­های به ثمر رسیدن و به بار آمدن می باشد. این جشن ­ها در شش هنگام یا شش چَهره و در هر چَهره به مدت پنج روز در سال برگزار می­شوند.

جشن ‌های گاهَـنْـباری (پاره ‌های سال – موسم ‌های سالیانه)، ادامه و بازمانده ‌ای از نوعی تقویم کهن در ایران ‌باستان است که طول سال خورشیدی را نه به دوازده ماه خورشیدی، بلکه به چهار فصل و چهار نیم‌ فصل تقسیم می‌کرده ‌اند و هر یک از این بازه ‌های زمانی، نام و جشن ویژه ­ای به همراه داشته است.
سال گاهنباری از هنگام انقلاب تابستانی یا نخستین روز تابستان آغاز می ‌شده و پس از هفت پاره ­ی زمانی، یعنی سه پایان فصل و چهار میانه ­ی فصل، به آغاز سال بعدی می‌ رسیده است (پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر فصل ‌ها، دارای جشن گاهنباری نبوده و تنها به عنوان جشن آغاز سال نو بشمار می ‌رفته است). گاهنبارها، جشن ­هایی در ارتباط با پیشه ­ی اصلی ایرانیان باستان یعنی کشاورزی و دامداری هستند.

چگالی سنگ‌های هخامنشی تخت‌جمشید و شوش

 

چگالی سنگ‌های هخامنشی تخت‌جمشید و شوش

آگاهی از چگالی سنگ‌های بکاررفته در ساخت بناهای باستانی، می‌تواند بجز طرح احتمالاتی در زمینه ترکیب‌های کانی موجود در سنگ، برای تخمین وزن سازه‌های سنگی مفید باشد. تخمین وزن سازه‌ها می‌تواند در عملیات مرمت و بازسازی آثار و نیز در بررسی و پی‌بردن از شیوه‌های حمل‌ونقل و حتی شناسایی محل معدن‌های استخراج‌ سنگ کاربرد داشته باشد.

نگارنده این بررسی را بر روی دو نمونه از سنگ‌های تخت‌جمشید و کاخ آپادانا در شوش انجام داده است. هر دوی این نمونه‌ها از میان سنگ‌های متداول خاکستری‌رنگ که در ساخت ستون‌ها، سرستون‌ها و جرزهای‌ دیوارها بکار رفته‌اند، انتخاب شده است.

بهرام یشت

بهرام یشت

رزم‌نامه ورهرام همیشه پیروز

پـیـش‌گـفـتـار

بهرام یشت چهاردهمین یشت اوستا به شمار می‌رود. این یشت در بزرگداشت و ستایش «بهرام» ایزد بزرگ پیروزی و رزم‌آوری و شکننده یورش آورندگان، سروده شده است. «بهرام» در متون پهلوی به گونه «وَرَهْران» یا «وَرَهْرام» و در اوستا به صورت «وِرِثْـرَغْـنَـه» آمده است. بهرام یشت از بخش‌های رزمی اوستا به شمار می‌رود و ترجمه دقیق آن به نظر بسیاری از پژوهشگران و از جمله استاد پورداود کاری دشوار است.

بهرام یشت دارای ۲۲ بخش یا کرده و ۶۴ بند است. اما بسیاری از این بندها در دوره‌های جدیدتر به متن اصلی افزوده شده‌اند. افزوده‌های احتمالی جدیدتر عبارتند از بندهای ۱، ۵، ۶، ۸، ۱۰، ۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۲، ۲۴، ۲۶، ۳۴، ۳۵، ۴۲ تا ۶۴ .