جنگ مصیخ یکی از رشته جنگ‌های صدر اسلام است که بین ایران و اعراب به وقوع پیوسته‌است، این جنگ در ماه رمضان سال ۱۲ هجری قمری برابر با سال ۶۳۳ میلادی به فرماندهی خالد بن ولید رخ داده‌است. در بادی الامر (ابو لیلی الخنافس) یکی از فرماندهان خالد، بدستور خالد به سوی منطقهٔ الحصید حرکت کرد، هنگامی که به انجا رسید دید قشون پارسیان مکان را تخلیه کرده اند. سربازان پارسیان به همپیمانان خود مسیحیان اعراب پیوسته بودند و راهی منطقه المصیخ شده بوده اند و در آنجا اردوگاه زدند. خالد از پیک خبری مخصوص اطلاع یافت که پارسیان در منطقهٔ المصیخ گرد آمده اند.
خالد تمام سربازان تحت امر خود جمع نمود و رهسپار المصیخ شد. نقشه خالد مبنی برآن بود که لشکر باید در شب حرکت کند که لشکر دشمن متوجه تحرک آنان نشود، لشکر به ۳ قسمت تقسیم نمود،قسمت اول به سر پرستی قعقاع بن عمرو و ابی لیلی وقسمت دوم به فرماندهی اعبد بن فدکی وعروة بن الجعد وقسمت سوم به فرماندهی خالد بود. دستور داد که جییش همزمان در یک وقت از ۳ طرف به سوی به المصیخ حرکت کنند. نقشهٔ از پیش کشیدهٔ خالد ابن بود که هر ۳ قسمت از جیش در نقطه ای به نام (الثنی والزمیل) به هم برسند وهنگام شب به لشکر پارسیان شبیخون زنند. آنگاه خالد بطرف مصیخ برفت و از حوران و رنق و حماه گذشت، خالد از ثنی آغاز کرد و با یاران خویش فراهم آمدند و شبانگاه از سه طرف بر لشکر پارسیان حمله بردند و شمشیر در جمع نهادند و کسی از قوم جان به در نبرد و نوسالان را اسیر گرفتند و خمس خدا را همراه نعمان ابن عوف شیبانی پیش ابوبکر فرستادند، و اموال غارتی و اسیران را تقسیم کردند، و علی بن ابی طالب دختر ربیعهّ بن بجیر تغلبی را خرید و به خانه برد و به زنی گرفت، و دو فرزندش عمر و رقیه را از او آورد.
منابع:
- الحموی ، یاقوت ، ابوعبدالله ، (مُعجَم البُلدان) ، دار الکتب العلمیة ، بیروت ، لبنان، جلد یکم، چاپ سال ۱۹۹۰ میلادی به (عربی).
- شاکر ، محمود ، (التّاریخ الاسْلامَی) ، المکتب الاسلامی ، بیروت ، چاپ سال ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).
- النجار ، عبدالوهاب ، (الخلفاء الراشدون) ، المکتب الاسلامی ، بیروت ، چاپ سال ۲۰۰۲ میلادی به (عربی)
- محمد ، رضا ، (تاریخ الخلفاء) ، دار الکتب العلمیة ، بیروت ، لبنان، جلد یکم، چاپ سال ۱۹۷۷ میلادی به (عربی).
